Het Forum Iedereen Verdient Vakantie 2019 vond plaats in Genk. In aanloop van dit groot evenement deed het team Iedereen Verdient Vakantie een aantal toeristische experimenten. Eén ervan ging over het weer. We zochten vakantiegangers of partners die op 29 oktober 2019 ergens te velde of in een stad op vakantie waren of toerisme mogelijk maakten. Op zo veel mogelijk plaatsen werd het weer gemeten. Koud, zonnig en droog was het in Genk, de plaats waar onze verhalenwever een fijne babbel had met Militza Kuipers van Kattevennen-Cosmodrome. Ze vertelde over verwondering, de weldaad van de natuur en warme gastvrijheid.

“‘Iedereen wordt graag gezien en warm verwelkomd. We zorgen ervoor dat mensen zich welkom voelen.”

Ruimtevaart en verwondering

Militza startte als 16-jarige jobstudent in de toerismesector en de microbe heeft haar nooit losgelaten. ‘Toeristische belevingen verruimen je blik. Ik vind het fantastisch om verwondering te creëren. Als kind droomde ik vaak over de ruimtevaart en wat is het fijn om nu met dit thema bezig te zijn. Het onderwerp ‘ruimtevaart’ schrikt sommige mensen af. ‘Ga ik dat wel snappen, wetenschap is niets voor mij,...’, klinkt het vaak. Na onze 360° shows  gaan kinderen en volwassenen enthousiast naar huis en merken ze dat het wél iets voor hen is. We proberen alles op een zo laagdrempelig mogelijke manier uit te leggen. Kinderen zijn al van kleuterleeftijd welkom en we zien hier geregeld drie generaties samen: kinderen, ouders en grootouders. Er staat geen leeftijd op verwondering. Dat samen beleven zorgt voor een extra dimensie.’

Natuurpracht

Militza is heel dankbaar voor haar prachtige werklocatie. ‘Kijk eens rond, laat je verwonderen door Kattevennen, de Genkse toegangspoort tot het Nationaal Park Hoge Kempen. Op een ochtend stond ik oog in oog met een ree. Wie kan dit zeggen over zijn werkplaats? Dat is de Genkse attractie in al zijn facetten. Natuur, wetenschap en recreatie vormen hier een harmonieus geheel. Die combinatie maakt de beleving zo bijzonder. We zijn zo trots op de wisselwerking tussen natuur en wetenschap.’

Favoriete plek in Genk

Net achter het onthaalgebouw van Kattevennen is het heerlijk vertoeven op 'Corpus', een picknickplaats ontworpen door nature artist Will Beckers. In een grote cirkel zit je heerlijk dicht bij elkaar, omgeven door een sculptuur van cortenstaal en houten takken. Je bevindt je dus letterlijk in een gezellige cocon.

Militza: ‘Dit is mijn favoriet plekje in Genk. Ik kom hier tot rust en ik vind het ook fijn dat gezinnen of groepen hier gezellig picknicken. Ik nodig ook vakantiegangers via Iedereen Verdient Vakantie uit om een lunchpakket mee te nemen en hier te pauzeren wanneer ze de Cosmodrome of het park bezoeken. Genieten maar!’

Focus op warm onthaal

Gastvrijheid en warm onthaal krijgen extra aandacht binnen het team van Kattevennen-Cosmodrome. Militza: ‘Iedereen wordt graag gezien en warm verwelkomd. We zorgen ervoor dat mensen zich welkom voelen. Zo kwam er een alleenstaande mama met vier kinderen over haar toeren bij ons aan. Ze had een lange tocht achter de rug met het openbaar vervoer. We zorgden ervoor dat ze kon genieten van haar bezoek en dat ze met een goed gevoel huiswaarts kon gaan. Achteraf kregen we nog een briefje van haar met een grote ‘dankjewel’. Het zijn soms kleine dingen die het verschil maken: opkijken wanneer iemand binnenkomt, glimlachen, de busuren op een briefje schrijven, een paar geruststellende woorden... Het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend maar het is zo cruciaal voor een fijn bezoek.’

In gesprek met

Militza Kuipers is coördinator bezoekersonthaal, marketing en verkoop bij Toeganspoort Kattevennen/Cosmodrome in Genk. In haar vrije tijd zet ze zich in voor Dagtoerisme Limburg en Vorming+. Ze is ook voorzitter van Riebedebie, koepel voor attracties en musea, dat nauw samenwerkt met Iedereen Verdient Vakantie.

Mensen een fijne tijd laten beleven in de vorm van een daguitstap, het is iets waar Militza al op jonge leeftijd door gebeten was. Als tiener werkte ze in een natuurgebied De Luysen waar mensen toen nog terecht konden voor zwemplezier en boottochtjes op het water. Later was ze gedurende zestien jaar verbonden aan het Domein Bokrijk.

Neergepend door

Gudrun Willems maakt deel uit van het team Iedereen Verdient Vakantie. Ze vindt dat we uit elk verhaal, ontmoeting of gesprek kunnen leren. Sinds 2018 is Gudrun ook verhalenwever voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie.

Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

 

Het Forum van Iedereen Verdient Vakantie komt eraan! De jaarlijkse ontmoetings- en ontdekkingsdag vindt op 12 december plaats, in Genk. Toeval is dat niet: de Hoge Kempen vormen met hun indrukwekkend natuurschoon en culturele hotspots een echte trekpleister voor daguitstappen in Vlaanderen. In aanloop naar het Forum trek ik op daguitstap naar de Hoge Kempen. Ik ben onder de indruk van de natuur en nog meer van de gedrevenheid van de mensen die ik er ontmoet. Er wordt volop werk gemaakt van Iedereen Verdient Vakantie. Militza Kuipers van Cosmodrome hoopt dat het Forum ook na 12 december zijn sporen nalaat in Limburg.

Kom naar Genk!

Ik ontleen een fiets bij het station van Genk en ben meteen in mijn nopjes. Als een echte local laat ik de stad achter mij om naar Kattevennen te fietsen, een van de poorten tot het nationaal park de Hoge Kempen. In het midden van het natuurschoon doemt Cosmodrome op, het centrum waar je alles over de ruimte leert. Militza Kuipers ontvangt me met een hartelijke glimlach. Zij staat in voor onder meer het bezoekersonthaal bij Cosmodrome Kattevennen. Toen ze jaren terug Iedereen Verdient Vakantie leerde kennen, ontdekte ze dat veel organisaties in Genk nog niet verbonden waren met het netwerk. Ze maakte er vanaf dan haar missie van om zoveel mogelijk verbindingen te maken. ‘Toen ik hoorde dat er sprake van was om het Forum naar Genk te laten komen, riep ik meteen: kom naar Cosmodrome Kattevennen!’

“Je hebt er geen idee van, van de problemen die sommige mensen elke dag moeten trotseren.”

Happy birthday to you

Militza leerde via Iedereen Verdient Vakantie een wereld kennen die voor haar voordien onbekend was. Een van de mensen die veel indruk op haar maakte is Roger Ghijsen van Vincentius, een organisatie die steun biedt aan mensen in nood. ‘Op een zeker moment vertelde Roger me dat er heel wat kinderen waren die zich geen verjaardagsfeestje konden permitteren,’ zegt Militza. Ze schoot meteen in actie. Vandaag kunnen kinderen als verjaardagsuitstap naar Cosmodrome, samen met hun vriendjes.

“Zou het niet geweldig zijn als we het normaal is dat alle kinderen een verjaardagsfeestje kunnen geven?”

‘Mijn eerste reflex was om hulp te bieden in de vorm van liefdadigheid,’ zegt ze, ‘maar van Roger leerde ik dat het beter is om tools aan te reiken zodat mensen zelf initiatief kunnen nemen.’ Vincentius kan de toegangskaarten aan een sterk verminderd tarief aankopen en de kinderen krijgen een feestpakket. Op dit moment onderzoekt Militza of het verjaardagspakket ook bij andere organisaties in Genk ingang zou kunnen vinden. ‘Zou dat niet geweldig zijn dat het normaal is in onze stad dat alle kinderen een verjaardagsfeestje kunnen hebben?’

Dagelijks potje koken

Zelf kwam Militza nooit iets tekort. Haar ervaringen met Iedereen Verdient Vakantie brachten haar veel inzichten en versterkten haar engagement enorm. ‘Ik ontdekte bijvoorbeeld dat de profielen van mensen die in de problemen raken heel uiteenlopend zijn. Moeders die voorheen een comfortabel leven leidden, kunnen na een scheiding plots in de problemen geraken. Ook generatie-armoede begrijp ik beter nu. Probeer maar eens om bepaalde vaardigheden op te bouwen als je dag in dag uit moeite hebt om de eindjes aan elkaar te knopen.’

“Een dag zonder zorgen: een basisrecht.”

Een tijd geleden nam Militza deel aan een workshop van Iedereen Verdient Vakantie. Er waren die dag verschillende ervaringsdeskundigen uitgenodigd. Veel van de persoonlijke verhalen, hebben haar diep geraakt. Zo was er een gezin dat werd bijgestaan bij hun budgetbeheer. De begeleider merkte op dat er veel geld werd besteed aan meeneemmaaltijden. ‘Je vraagt je natuurlijk meteen af: is het niet voordeliger om zelf te koken? Toen bleek dat die mensen geen gasvuur hadden, geen gasaansluiting en ook geen potten en pannen.’ Militza slaat haar hand voor haar mond. ‘Op zo’n moment besef je dat je geen idee hebt van veel van de problemen die sommige mensen moeten trotseren.’

Basisrecht

Militza stond op de eerste rij om het Forum van Iedereen Verdient Vakantie in Genk te zien doorgaan. Wil ze iedereen warm maken voor haar mooie streek? ‘Ja natuurlijk,’ zegt ze, ‘en we willen ook tonen dat Limburgers warm en gastvrij zijn.’ Maar er is meer dat speelt. ‘Het is ook voor de Limburgers zelf broodnodig om ruchtbaarheid te geven aan een initiatief zoals Iedereen Verdient Vakantie.’ Militza verwijst naar de hoge armoedecijfers in Limburg en weet dat er nog steeds erg veel mensen zijn die zichzelf geen uitstap kunnen gunnen. ‘Het is zo belangrijk dat mensen die elke dag stress ervaren om rond te komen, ook eens een dag van plezier kunnen beleven. Een dag zonder zorgen is, wat mij betreft, een basisrecht.’

Foto: RLKM vzw

In gesprek met

Militza Kuipers is coördinator bezoekersonthaal, marketing en verkoop bij Toeganspoort Kattevennen/Cosmodrome in Genk. In haar vrije tijd zet ze zich in voor Dagtoerisme Limburg en Vorming+. Ze is ook voorzitter van Riebedebie, koepel voor attracties en musea, dat nauw samenwerkt met Iedereen Verdient Vakantie.

Mensen een fijne tijd laten beleven in de vorm van een daguitstap, het is iets waar Militza al op jonge leeftijd door gebeten was. Als tiener werkte ze in een natuurgebied De Luysen waar mensen toen nog terecht konden voor zwemplezier en boottochtjes op het water. Later was ze gedurende zestien jaar verbonden aan het Domein Bokrijk.

Neergepend door

Eva De Groote dwaalt nieuwsgierig rond om mensen te ontmoeten en kleine verwonderingen in woorden te vatten. Met een voorgeschiedenis als organisator in de kunsten is ze vandaag onafhankelijk aan de slag als romanschrijver en verhalenvinder. 

Sinds zes maanden is Jeroen Gernaey vakantiebemiddelaar bij Iedereen Verdient Vakantie. Uit zijn vorige job als maatschappelijk werker bij CAW Antwerpen stak hij heel wat dingen op over de helende kracht van vakantie. Razia Alibhai is verbonden aan het Agentschap Integratie en Inburgering. Ook zij brengt expertise mee uit haar vorige werkervaring. Bij het Brusselse Onthaalbureau (BON) vormde ze als maatschappelijke participatieconsulent de brug tussen inburgeraars en vrijetijdsbesteding. We praten met hen over het ontdekken van je eigen (nieuwe) land en het vele ontmoeten onderweg.

De weg vinden

Of inburgeraars altijd nieuwkomers zijn, vraag ik Razia. Ze schenkt me een eerste innemende glimlach van wat een hele reeks zal worden. ‘Het zijn niet alleen nieuwkomers, nee, ook oudkomers.’ Daarmee bedoelt ze mensen die hier al langer zijn dan een jaar. Ze legt uit dat de situatie in Brussel ingewikkeld is en dat mensen niet altijd snel de weg vinden. Iedereen die niet in België geboren is kan daarom aankloppen voor een gratis inburgeringstraject.

Vroeger stond Razia rechtstreeks in contact met de inburgeraars. ‘Van lesgeven tot gidsen en culturele uitstappen begeleiden, al die dingen deed ik,’ zegt ze. Toen BON fuseerde tot het Agentschap Integratie en Inburgering, veranderde dat. Vandaag begeleidt ze de trajectbegeleiders van de inburgeraars. ‘We bieden maatschappelijke oriëntatie aan in de eigen taal of in een contacttaal en twee niveaus van Nederlandse lessen,’ zegt ze trots. Razia en haar collega’s ondersteunen in Brussel meer dan 3000 mensen per jaar.

Ruimte

Jeroen is benieuwd welke culturele uitstappen Razia zoal op poten zette met de inburgeraars. Razia vertelt over de museumbezoeken in Brussel. Het museum van de Stad Brussel bijvoorbeeld of het Hallepoortmuseum. ‘De meeste Brusselaars weten niet wat de betekenis van de Hallepoort of de Ninoofsepoort is. Of waarom het Atomium negen bollen heeft.’ Jeroen grinnikt: ‘Ik geloof dat ze inderdaad meer weten over Brussel dan ik.’

"Uitstappen en vrijetijdsbeleving kunnen een uitstekende manier zijn om mensen aan de samenleving  te laten deelnemen." - Jeroen Gernaey

Als ik Jeroen vraag welke dingen hij heeft opgestoken van de mensen waar hij mee werkt, zwaait zijn hart open. ‘Op vakantie gaan, dat moet een keuze zijn die ieder mens kan maken,’ zegt hij. Als hij uitlegt hoe er op mensen die in armoede leven vaak een stempel wordt gedrukt, windt hij zich op. ‘Er wordt makkelijk geopperd dat leven in armoede een zelfgekozen weg is. Ik krijg de “wubbe” van dat individueel schuldmodel.’ Hij legt uit dat mensen die in armoede leven dikwijls een enorme rugzak meetorsen en op die manier vaak geen eerlijke start kregen. ‘Het is niet zo dat je alles in eigen handen hebt,’ vertelt Jeroen verder, ‘de financiële kanten van een problematiek zijn meestal het gevolg van iets anders, en armoede wordt vaak van generatie op generatie doorgegeven. In armoede leven zorgt voor stress, verplichtingen, afspraken en laat weinig ruimte over voor zelfzorg. Vakantie kan de vicieuze cirkel helpen doorbreken. Alles begint met ruimte maken voor jezelf.’

Schuld

Razia treedt Jeroen bij. ‘Ik herinner mij uit de lessen maatschappelijke participatie dat mensen telkens erg verwonderd opkeken als ik vroeg naar hun vrijetijdsbesteding.’ Vrije tijd is iets dat voor nieuwkomers niet lijkt te bestaan. ‘Nochtans,’ legt Razia uit, ‘is het erg versterkend om eens aan iets anders te denken dan aan je problemen en verplichtingen. Op een daguitstap krijg je energie om met een nieuwe kijk naar je problemen te kijken en oplossingen te vinden. Dus ja: op uitstap gaan, is belangrijk voor een integratieproces.’

Razia ondervond dat schuldgevoel bij inburgeraars de grootste drempel tot vrijetijdsbeleving is. ‘In onze samenleving lijkt het er op dat vrije tijd alleen belangrijk is voor mensen die een job hebben en hard werken. Voor mensen die geen job hebben is het minstens even belangrijk.’

Thuis

Jeroen vertelt hoe hij in zijn vorige job mensen begeleidde die soms amper hun appartement uit kwamen. ‘De toestand van het appartement weerspiegelde vaak hoe mensen er in hun hoofd aan toe zijn,’ zegt hij. Regelmatig zag hij de appartementen dan ook veranderen doorheen de begeleidingstrajecten. Hij legt uit hoe een daguitstap daarin een rol speelde. Vaak was zo’n uitstap immers het begin van grotere avonturen, een groepsreis bijvoorbeeld. En gingen mensen zichzelf van daaruit ook andere dingen gunnen. ‘Ineens wilden mensen dan bijvoorbeeld dingen kopen om hun woonst gezelliger te maken en zo zag ik de appartementen over de tijd veranderen in plekken waar mensen echt konden thuiskomen.’ Jeroen vertelt hoe bijzonder het was om mensen te zien stralen als ze hem dan ontvingen in hun appartement. Hij straalt zelf ook helemaal als hij eraan terugdenkt. Razia glimlacht.

Springen

Razia ziet ook voor inburgeraars volop kansen voor integratie via daguitstappen en vakantie. ‘Maar we moeten nog meer bruggen bouwen,’ zegt ze. Ze legt uit dat mensen gedurende twaalf maanden via het Agentschap kortingen en tegemoetkomingen kunnen krijgen om op uitstap te gaan maar dat er daarna zo’n beetje een gat valt. ‘De sprong vanuit het inburgeringstraject naar Iedereen Verdient Vakantie is vandaag nog te groot.’ Jeroen valt in: ‘Ik denk inderdaad dat we mensen met een migratieachtergrond nog niet goed bereiken. Niet alleen in Brussel trouwens maar over heel Vlaanderen.’ ‘Misschien moeten wij eens samenzitten,’ zegt Razia. Dat vindt Jeroen een uitstekend idee.

Vrije tijd is een recht

Onlangs was Jeroen op een hackathon met als thema: hack kinderarmoede. In een van de werkgroepen ontstond een idee waar hij enthousiast over is: een rechtenverkenner voor vrije tijd. ‘Een rechtenverkenner voor subsidies bestaat al,’ zegt hij en hij vertelt hoe noodzakelijk dat is. Heel wat mensen lopen immers jarenlang allerlei premies mis die ze goed zouden kunnen gebruiken, zoals voor energiekosten bijvoorbeeld. ‘Maar op het vlak van ontspanning liggen er volgens mij heel wat kansen.’ Vandaag richt Iedereen Verdient Vakantie zich vooral op sociale organisaties. Jeroen is ervan overtuigd dat een gebruiksvriendelijke, laagdrempelige rechtenverkenner voor vrije tijd heel wat individuele mensen op stap zou kunnen helpen.

"In onze samenleving lijkt het er misschien op dat vrije tijd alleen belangrijk is voor mensen die een job hebben en hard werken, maar voor mensen die geen job hebben is het minstens even belangrijk." - Razia Alibhai

Razia ziet dan weer kansen voor Vlaanderen om te leren van Brussel. ‘Een Paspartoe geeft je in Nederlandstalig Brussel een korting voor concerten gedurende een jaar. Maar dat geldt enkel voor concerten die niet duurder zijn dan 16 euro. Dat zijn er dus niet veel.’ In de Franse gemeenschap geldt artikel 27: iedereen die is aangesloten bij het OCMW of een erkende armoedevereniging heeft recht op cultuur. De regel maakt dat organisaties veel grotere kortingen kunnen geven. Zo kan je naar de Botanique voor een concert aan 1,5 euro. ‘Zoiets hebben we ook nodig langs Nederlandstalige kant,’ zegt Razia.

Op stap gaan is deelnemen aan de samenleving

Jeroen veert op van zijn stoel. ‘Ik vind het gek dat ik er nog niet eerder heb aan gedacht. Hoe kunnen we mensen met een migratieachtergrond beter bereiken? Uitstappen en vrijetijdsbeleving kunnen een uitstekende manier zijn om mensen aan de samenleving  te laten deelnemen.’ Hij vertelt over een politiek pamflet dat hij onlangs in zijn brievenbus vond. ‘Ik word zo verdrietig van zulke zaken. Er werd met de vinger gewezen naar gezinnen die financieel ondersteund worden en durven investeren in vrije tijd.’ Hij schiet vol vuur. ‘Het beeld dat werd opgehangen was alsof deze mensen enkel prioriteit geven aan “dure” uitstapjes en hobby’s, en zich niet “responsabiliseren”. Ik ben er net van overtuigd dat vrijetijd een katalysator kan zijn van je persoonlijke ontwikkeling. Zeg nu zelf, het is toch net omgekeerd. Zulke dingen wijzen net op een goede integratie.’ Hij lijst op. ‘Je maakt gebruik van het openbaar vervoer, je vindt je weg, je ontmoet mensen, je leert de taal, je draagt zorg voor je gezondheid. Volgens mij is vakantie nemen en vrije tijd invullen net het ultieme voorbeeld van actief deelnemen aan de samenleving.’

"Het is erg versterkend om eens aan iets anders te denken dan aan je problemen en verplichtingen. Op uitstap gaan, is belangrijk voor een integratieproces." - Razia

Razia knikt en stelt ook bij. ‘Een daguitstap krijgen we al eens voor elkaar voor onze inburgeraars maar een meerdaagse uitstap is erg moeilijk te organiseren. De financiële drempels zijn dan toch te hoog, zelfs met de kortingen en tegemoetkomingen.’ Maar ze is wel erg geïnspireerd door wat ze Jeroen hoorde vertellen over de groepsreizen. ‘Ik zie vaak vriendschappen voor het leven ontstaan tijdens de inburgeringstrajecten. Dat zijn mensen die er veel deugd zouden van hebben om samen op meerdaagse uitstap te gaan. Vandaag is dat moeilijk om op poten te zetten. Ze kunnen wel individueel beslissen om ergens naar toe te gaan maar ter plekke missen ze dan toch ondersteuning en iemand die de lijm kan vormen.’ Ze gooit Jeroen een glimlach toe. ‘De groepsreizen die jij vroeger organiseerde, kunnen een erg goed model zijn voor nieuwkomers. Wie weet is dat iets waar we kunnen rond samenwerken?’

Genezen

Volgens Jeroen zijn groepsreizen een cruciale schakel tussen een daguitstap en er later zelf op uittrekken. ‘Er is winst op zoveel vlakken: je ontwikkelt allerlei vaardigheden en je hebt superveel sociaal contact.’ Hij vertelt hoe twee mensen op een groepsreis ontdekten dat ze slechts twee appartementen van elkaar vandaan woonden. ‘Intussen gaan ze samen wandelen met hun hond en kom ik hen lachend tegen op straat. Vroeger kon ik geen van hen op een lach betrappen.’

Het lijkt er op dat iets dat gekwetst is de kans krijgt om te genezen via vakantie. Jeroen beaamt. ‘Mensen zijn in essentie sociale wezens. Als er een stuk veiligheid wordt geboden - op vlak van budgetbegeleiding en praktische ondersteuning - kan er inderdaad heel wat herstellen op vakantie.’ Jeroen vertelt hoe er tijdens een groepsreis samen wordt gewinkeld, gekookt en opgeruimd. ‘Er ontstaan verbindingen tussen mensen en in de herkenning van de ander vinden ze ook veel erkenning voor zichzelf.’

Zon en zuurstof

Razia wipt naar voren op haar stoel. ‘Jeroen,’ zegt ze, ‘we moeten afspreken om te zien of we krachten kunnen bundelen vanuit onze organisaties, om te zien of we dat ook voor nieuwkomers kunnen organiseren.’ Ze legt uit dat de aandacht voor de eerstelijnshulp in Brussel de laatste jaren een beetje is weggeëbt. ‘We moeten kijken of we weer meer kunnen inzetten op de eerste lijn. Misschien komt er op die manier wel ruimte om mensen beter te begeleiden naar hun toekomstig leven als Belg.’

Jeroen knikt en zegt: ‘Net zoals alles in de natuur, heeft ook een mens ruimte en zuurstof nodig om te kunnen groeien.’

In gesprek met

Razia Alibhai was als maatschappelijk participatieconsulent verbonden aan het Brussels Onthaalburo (BON) dat in 2015 fuseerde tot het Agentschap Integratie en Inburgering.

Jeroen Gernaey was lange tijd verbonden aan CAW Antwerpen als maatschappelijk werker. Sinds zes maanden is hij vakantiebemiddelaar bij Iedereen Verdient Vakantie.

Neergepend door

Eva De Groote dwaalt nieuwsgierig rond om mensen te ontmoeten en kleine verwonderingen in woorden te vatten. Met een voorgeschiedenis als organisator in de kunsten is ze vandaag onafhankelijk aan de slag als romanschrijver en verhalenvinder. 

Aan de opleiding sociaal werk van Thomas More Geel startte een groep studenten met hun leerproject ‘Vakantie en ontspanning voor iedereen.’ Ze zullen vakantieverhalen beluisteren van mensen in armoede met ervaring met vrijetijd en vakantie. Daarna bedenken ze hulpmiddelen die de vrijetijdsbemiddelaar van Balen kan inzetten om aandacht te vragen voor het belang van vakantie. Het project is een volgende stap in een reeks ontmoetingen waarin mensen op deze website hun verhaal en hoop vertelden. Het ziet er naar uit dat ook deze etappe een stapsteen wordt naar nieuwe, nog te schrijven verhalen.

Zo begon het

In september 2017 publiceerden we hier een gesprek met onderzoekster Nele Peeters van CEBUD. Zij vertelde dat vakantie en vrijetijd horen bij een menswaardig bestaan, zoals eten, drinken en een dak boven je hoofd. In haar contacten met welzijnswerkers merkte ze dat die vanzelfsprekendheid nog niet overal is doorgedrongen. Vooral wanneer het financieel erg spant, lijken hulpverleners vakantie en vrijetijd te relativeren. Mensen in armoede doen dat ook vaak zelf. Schuldgevoel en schaamte doen mensen besluiten dat ze geen ‘recht’ hebben op vakantie. Die conclusie komt scherp naar voor in het grootschalig luisteronderzoek van Vakantieparticipatie. Onlangs hoorden we nog een pleidooi voor ‘ont-schuldigen’ door Nancy Claessens van het OCMW-vormingscentrum in Beringen.

Samenwerking opzoeken

Na het gesprek met onze redactie besloot Nele ‘iets’ in gang te zetten om hulpverleners bewuster te maken van die akelige realiteit. CEBUD is nauw verbonden met de opleiding Sociaal Werk van de Thomas More Hogeschool in Geel. Waar beter dan bij toekomstige sociaal werkers kon Nele starten met haar missie? In samenspraak met vrijetijdsbemiddelaar Hanne Weckx van Balen, collega’s binnen CEBUD en docenten van de opleiding sociaal werk werd het project ‘Vakantie en ontspanning voor iedereen’ geboren.  Hanne: ‘Ik merk dat er nog werk is om mijn collega’s van onder meer OCMW, CAW, JAC en onze sport- en jeugddiensten te overtuigen van het belang van vrije tijd en vakantie voor mensen die het financieel moeilijk hebben.

‘Vrijetijd wordt nog vaak als de kers op de taart gezien, terwijl het eigenlijk een ingrediënt van het deeg zou moeten zijn.’
– Hanne Weckx.

De toekomstige generatie hulpverleners betrekken

Vijf tweedejaarsstudenten gingen op de uitnodiging van Hanne in. Zij zullen inspiratie, inzichten en tools cadeau doen waarmee Hanne haar rol van vrijetijdsbemiddelaar in de kijker kan zetten. De studenten maakten inmiddels kennis met het werk van de vrijetijdsbemiddelaar. Ze spraken met Tim Verwilghen, bruggenbouwer bij Iedereen Verdient Vakantie en bereidden zich voor op diepgaande gesprekken met mensen in armoede die kunnen terugblikken op vakantie-ervaringen.

Kennismaken met een bijzondere aanpak: luisteren naar verhalen

Onlangs ontmoetten de studenten en hun projectleider Leen Van Thielen de verhalenweefster van Iedereen Verdient Vakantie. Ze gingen dieper in op het belang van verhalen, en hoe het luisteren naar verhalen iets kan toevoegen aan de werkmethodes van sociaal werkers. De studenten maakten kennis met luisterpraktijken die de waardigheid van de verteller ondersteunen en bevestigen: luisteren zonder oordeel of advies, zonder applaus en zonder de woorden van de verteller in je eigen woordenschat te herformuleren. In plaats daarvan oefenden ze met vragen stellen, nieuwsgierig luisteren en openstaan om zelf geraakt te worden door het verhaal van de ander.

Je nieuwsgierige neus achterna

In de komende maanden zullen de studenten vrijetijds- en vakantieverhalen beluisteren bij mensen in armoede. Hun nieuwsgierigheid trekt hen vooruit.

'Ik kon elk jaar met mijn ouders op vakantie. Ik kan me echt inbeelden dat het voor kinderen niet fijn is om in september naar al de vakantieverhalen te luisteren terwijl ze zelf niet konden genieten van vakantie.’ – Marlies, studente

‘Ik ben vooral benieuwd naar welke voorwaarden voor mensen moeten ingevuld zijn voor ze echt van vakantie kunnen spreken’, zegt Stien. Jasmina wil van mensen in armoede leren hoe ze erin slagen hun zorgen achter zich te laten. Ze hoopt dat iedereen gaat inzien dat vrije tijd en vakantie nodig is. Bieke is benieuwd naar verhalen waarin mensen vertellen hoe ze hun vakantie hebben aangepakt, en hoopt dat via dit project het werk van de vrijetijdsbemiddelaar beter bekend wordt in Balen. Nele is nieuwsgierig naar de reacties van maatschappelijk werkers: ‘hoe denken zij over vakantie? Zien zij het als een mogelijkheid voor hun cliënten of niet?’ Sam voegt daaraan toe: ‘Ik hoop ook te leren wat maakt dat sommige mensen anders denken en vinden dat niet iedereen zomaar recht heeft op vakantie.’

Toekomst creëren

Na de verwerking van de verhalen ontwikkelen de studenten hulpmiddelen waarmee de vrijetijdsbemiddelaar haar collega’s kan inspireren om actief bij te dragen aan vakantiekansen voor iedereen.  Wij vertellen hier later over de ontdekkingen van het projectteam en de conclusies die de aankomende sociaal werkers trekken voor hun eigen toekomstige professionele praktijk.

In gesprek met

Bieke Swerts, Jasmina Van Ostaede, Marlies Laeremans, Nele Aarts, Stien Boonen en Sam Van Craenendonck studeren sociaal werk aan de Thomas More Hogeschool in Geel. Voor het project ‘Vakantie en ontspanning voor iedereen’, werken ze samen met Nele Peeters en Leen Van Thielen van CEBUD en Hanne Weckx, vrijetijdsbemiddelaar bij het vrijetijdscentrum De Kruierie in Balen.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.