Rouw laat zich niet vangen in vastomlijnde timings of processen. Toch is dat wat men vaak lijkt te verwachten van iemand als die met verlies te maken krijgt. Rouwtherapeut Mieke Deltomme bekijkt dat anders. ‘Rouwen is eigenlijk een vorm van liefhebben,’ zegt ze. ‘Het moet niet per se zo snel mogelijk ophouden.’ Een rouwproces kan dan ook allerlei vormen aannemen. Het is belangrijk dat mensen er voldoende tijd en ruimte voor krijgen. En ondersteuning. Mieke ontdekte dat er op uit trekken met andere rouwenden erg helend kan zijn. Sinds het voorjaar van 2019 richt ze rouwvakanties in.

Wereldverbeteraar

Mieke was jarenlang aan de slag als maatschappelijk assistent. Toen ze op een bepaald moment heroriëntering zocht in haar job, wees de jobcoach twee richtingen aan: stervensbegeleider of boswachter. Ze kwam uiteindelijk bij justitie terecht als vrijzinnig humanistisch consulent. Net als de priesters, imams en rabijnen die haar collega’s waren, stond ze mensen bij in levensbeschouwelijke kwesties. In maximaal vijf sessies kon Mieke ondersteuning aanbieden. ‘De wereldverbeteraar in mij leefde op,’ zegt ze daarover. ‘Door mensen te kunnen bijstaan in hun verwerkingsprocessen had ik het gevoel een verschil te maken met mijn job.’ In het kader van haar job bij justitie schoolde Mieke zich in die periode bij tot levenseinde consulent. In haar vrije uren studeerde ze voor rouwtherapeut.

Kantelen

Mieke ontdekte gaandeweg dat processen van rouw een heel eigen karakter en verloop hebben. Soms is er sprake van uitgestelde rouw bijvoorbeeld. En vaak heeft een proces van rouw meer dan vijf sessies nodig. In 2018 kreeg Mieke een dame voor zich die haar dochter verloor in een brand bij een misdrijf. Het bleek een kantelpunt op haar pad.

“Er op uit trekken op vakantie met andere rouwenden kan erg helend zijn.”

‘Ik weet nog dat ik in die periode met mijn familie op vakantie ging in de Ardennen,’ zegt ze. ‘Wandelend met mijn moeder in het bos besefte ik dat tijd doorbrengen in de natuur erg heilzaam zou zijn voor de dame die ik begeleidde. Net als uitwisseling met andere rouwenden.’ Het idee van een gezamenlijke vakantie voor rouwenden was geboren.  

Dromen hertekenen

In de rouwvakanties leggen de reisgenoten samen een therapeutisch traject af in afwisseling met tijd alleen in het bos. Dat contact met de natuur is cruciaal. ‘Dat is de boswachter in mij,’ zegt Mieke lachend. ‘Tijd doorbrengen in de natuur is helend, je komt er makkelijker tot inzichten over je eigen proces.’ Mieke legt uit dat rouwende mensen niet alleen een dierbare hebben verloren, maar ook hun eigen toekomst aan diggelen zien vallen. ‘Mensen moeten niet alleen het verlies van een geliefde verwerken, ze moeten ook hun eigen dromen hertekenen.’ Ze vertelt over een dame van begin de veertig die haar partner verloor. Als koppel hadden ze altijd grapjes gemaakt dat ze later samen met de rolstoel door de gangen van het rusthuis zouden racen. Nu moest ze haar leven vormgeven zonder haar partner. ‘De pijn van het verdriet kan ik niet wegnemen,’ zegt Mieke, ‘wel kan ik helpen om die pijn te verzachten zodat het draaglijk wordt. Zodat de schoonheid en de herinneringen meer ruimte krijgen in het hart.’

Delen en liefhebben

Mieke vertelt dat ze tijdens de rouwvakanties deelgenoten bij elkaar brengt. Een bijzonder woord, dat anders klinkt dan lotgenoten. Het legt de nadruk op delen. Mieke: ‘De essentie is dat je ervaringen deelt met elkaar. En dat we rouwen uit de taboesfeer halen.’ Dat laatste zegt ze met nadruk. ‘Rouwen om iemand die je bent verloren, is normaal. Rouw mag blijven duren, het is een vorm van liefhebben.’

“Tijd doorbrengen in de natuur is helend, je komt er makkelijker tot inzichten over je eigen proces.”

Ook voor Mieke zelf zijn het telkens intensieve processen. ‘Verdriet raakt je, ook al ben je er professioneel mee bezig.’ Evengoed maakte ze al veel momenten van ontroering mee. Zo werd er op het einde van de vakantie in de Ardennen champagne gehaald. De deelnemers voelden een verlangen om te toasten. De meesten hadden met een bang hart ingetekend. Op het einde waren ze blij en dankbaar omdat hun dierbare ruimte had gekregen om er via de verhalen te mogen zijn. ‘Velen voelden opluchting dat de rouw en de herdenking er mocht zijn. Voor veel mensen voelt stoppen met rouwen immers als stoppen met liefhebben.’

Rouw hoort bij het leven

Rouw kan ook optreden naar aanleiding van capaciteiten die je bent verloren door een ongeluk of ziekte. In dat kader plant Mieke in het najaar een weekend in De Koninklijke Villa in Oostende. De faciliteiten zijn er ideaal ingericht voor mensen met een beperking of in een herstelproces. ‘Ook op dat vlak zijn er heel wat taboes,’ zegt Mieke. ‘Mensen zien toch het liefste dat je meteen overeind krabbelt en weer verder gaat. Maar het is normaal dat je door een periode van rouw gaat als je bepaalde dingen niet langer kan.’ Het is de essentie van het verhaal van Mieke. Rouw is normaal, rouw hoort bij het leven.

In gesprek met

Mieke Deltomme was een tijdlang verbonden aan justitie als vrijzinnig humanistisch consulent. Vandaag heeft ze een eigen praktijk als rouwtherapeut en levenseinde consulent. Ze is ook docent rouwondersteuning en trekker in West-Vlaanderen van de wereldlichtjesdag. Dat is de dag waarbij men wereldwijd een kaarsje doet branden voor overleden kinderen. In het najaar van 2019 verschijnt het eerste boek van Mieke Deltomme over rouw bij Standaard Uitgeverij. Mieke is alleenstaande moeder van twee zonen.

Neergepend door

Eva De Groote dwaalt nieuwsgierig rond om mensen te ontmoeten en kleine verwonderingen in woorden te vatten. Met een voorgeschiedenis als organisator in de kunsten is ze vandaag onafhankelijk aan de slag als romanschrijver en verhalenvinder.