Toen het coronavirus dit voorjaar de aanblik van de samenleving helemaal veranderde, begon in de luwte een groep vrijwillige Storyweavers aan een bijzondere missie. Ze gingen praten met mensen in en om het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. ‘Hoe is ’t met jou?’, vroegen ze. En ‘Hoe hou jij je staande? Wat geeft kracht? Waarover maak je je zorgen? Welke hoop woont er bij jou?’ Tien weken, tientallen gesprekken en vele gepubliceerde verhalen later, legden de Storyweavers samen wat ze hadden ontdekt. Onder alle beluisterde verhalen bleek een fundamentele levensstroom te vloeien. Een rivier van wijsheid, solidariteit, samenhorigheid en de herontdekking van wat het betekent om mens te zijn. Het doet ons voorzichtig besluiten dat alles wat van waarde is, ontspringt in relaties die mensen bewust ervaren: de relatie met onszelf, met elkaar, met de natuur, met de tijd, met schoonheid en met wat het ten diepste betekent om mens te zijn.

Precies dat bewust ervaren komt in alle beluisterde verhalen terug. Haast elk detail van ons werk en leven moest opnieuw uitgevonden worden. Sociale verplichtingen vielen weg. Sport, uitstappen, cultuurbeleving en hobby’s maakten plaats voor tijdsbesteding dicht bij huis. Verbondenheid met anderen moest vanop afstand beleefd worden. Vakantiemakers zagen hun accommodatie van de ene op de andere dag leegstaan. Sociale organisaties moesten andere wegen zoeken om contact te maken met hun mensen. Mensen in armoede of sociaal isolement zagen hun verenigingsleven stilvallen. Onmisbare zorg- en hulpverleners probeerden de ander en zichzelf zo goed en kwaad als het kon te beschermen zonder de zorg op de helling te zetten. Werkende ouders presteerden kunst- en vliegwerk om ouderschap en werk te combineren. Kinderen en jongeren misten hun vriendjes, de school, het paaskamp en de jeugdbeweging zo erg dat het pijn deed.

Mensen vertellen verhalen.

Het had één grote klaagzang kunnen worden die tot bij de Storyweavers kwam. En, laat ons eerlijk zijn: er werd natuurlijk gepraat over bang zijn, bezorgd zijn over de toekomst, over centen tellen en tekort komen, over andere mensen missen, over bekommernissen voor mensen die het moeilijk hebben, over onzekere zakelijke toekomsten voor ondernemers in de sector. En toch. En ook…

Veerkracht

Mensen vertellen verhalen over hoe ze even uit hun lood waren geslagen, en zich dan zo goed en zo kwaad als het kon weer herstelden. Animatoren van jeugdvakanties die hun paaskamp zagen verdampen en blijven hopen op een zomer mét groepsvakanties. Een zorgboer die even de deuren sloot en al gauw naar mogelijkheden zocht om de meest kwetsbare jongeren toch weer te kunnen verwelkomen. Gedreven vrijetijdswerkers die hun creativiteit botvieren om hun cliënten wel ontspannende activiteiten te bieden in hun eigen stek. Irene Wensveen (tot voor kort Demos, nu Kazou): ‘Er ontstaan overal mooie initiatieven. Dat is de kracht van de mens. We hebben ontzettend veel veerkracht.’

Eigen-wijsheid

Mensen vertellen verhalen over hoe ze – nu alle structuur wegvalt en ze die zelf opnieuw moeten uitvinden – weer leren vertrouwen op zichzelf en hun omgeving. Dat ze het vertrouwde mogen loslaten, dingen kunnen uitproberen, fouten mogen maken en opnieuw beginnen. Charlotte Devlieger (VOC Opstap) zei: ‘We hebben besloten onze activiteiten zo zot mogelijk te bedenken, het is niet erg als het niet lukt, er zal altijd wel iets moois uit voortkomen.’  Eigen-wijsheid, benoemden de Storyweavers die kracht. Eigen-wijsheid, als vertrouwen op natuurlijke processen en durven springen in het onbekende.

Opmerkzaamheid

Mensen vertellen verhalen over hoe ze hun leven en werk reorganiseerden en net daardoor nieuwe dingen ontdekten. Over lange wandelingen in eigen streek, de groeiende verwondering over de natuur die wakker werd en blijdschap bij het ontdekken van een grappige tuinkabouter of opmerkelijke kapel. Over zintuigen die veel meer open staan dan ooit, waardoor we opmerkzaam werden voor kleine schoonheden die we voorheen in onze dagelijkse routines niet meer opmerkten. Bi Verbraecken, zorgboerin en initiatiefnemer van De Lommerte zei ons: ‘De natuur heeft zoveel wijsheid. Ik hoop dat we er in deze tijd ook naar zullen luisteren. En dat we anders zullen verder gaan.’

Verbondenheid

Mensen vertellen verhalen over hoe ze weer stilstaan bij hun verbondenheid met anderen. Over de blijdschap omdat er weer gegroet wordt op straat. Over het gevoel van samen in de boot te zitten. De ontdekking dat de verschillen tussen mensen veel minder belangrijk worden wanneer we iets delen van ons allemaal treft. Dieter Daniëls (Jeugdwerk Kras) vertelde over vrijetijdspakketten die ze – onder meer dankzij schenkingen – bij kwetsbare kinderen aan huis kunnen brengen. En dat aan huis komen is heel belangrijk, zo blijkt. ‘Ondanks de coronacrisis blijft de verbondenheid tussen de jeugdwerkers, kinderen en jongeren centraal staan’, zegt Dieter.

Solidariteit

Mensen vertellen verhalen over mooie initiatieven die overal als vanzelf opkwamen. Over Rap op Stap kantoren die extra inzetten op de ondersteuning van de meest kwetsbare gezinnen. Over toeristische verblijven die hun accommodatie ter beschikking stelden voor zieke mensen of daklozen. Yolan Steyaert (kinder- en jongerenhulplijn Awel) merkt op: ‘Er is zoveel betrokkenheid. Vrijwilligers doen nog meer moeite dan normaal en zetten zich elke maand extra uren in om te luisteren naar kinderen en jongeren.’ En Tine Boiy, coördinator van vakantieverblijf Bielebale zei: ‘Nu toerisme niet meer kan, kunnen we wél nog iets betekenen in onze eigen omgeving. En dat is best bijzonder. In andere tijden zijn het mensen van elders in het land die hier hun vakantie doorbrengen. In deze tijd helpen wij zorg dragen om lokale noden in te vullen. Dat betekent heel wat voor ons allemaal.’

Re-spectere: weer kijken

Storyweaver Carine Geboers (Iedereen Verdient Vakantie) zei: ‘Wat gek eigenlijk om vast te stellen. Je hoort nu veel mensen zeggen: deze hele situatie brengt het beste in de mensen naar boven. Ik ervaar dat helemaal anders. Het beste in de mensen, dat wàs er al. Deze situatie maakt het alleen veel en veel meer zichtbaar.’  Wellicht is dat de nagel op de kop. Het lijkt er inderdaad op dat vandaag het licht schijnt op dingen waaraan we enorme waarde hechten en die we in normale tijden als vanzelfsprekend aannemen. We zien het alleen beter. Omdat we opnieuw kijken. Re-spectere.

Eigen-wijsheid, als vertrouwen op natuurlijke processen en durven springen in het onbekende.

Opnieuw kijken wordt weer respecteren. De ander in zijn waardigheid zien. De natuur opmerken en respecteren. De kwetsbare mens in zijn kracht en behoeften erkennen en in beweging komen. Je eigen veerkracht herontdekken en erop leren vertrouwen. De betekenis van tijd weer zien als mogelijkmaker van verbinding, opmerkzaamheid en solidariteit: een tijd die we bewust willen beleven in plaats van er doorheen hollen.

Kijken naar morgen…

De storyweavers zijn het er – na al hun luisteren en verhalen vertellen – over eens: als we denken aan de tijd na corona, spreken we liever niet van een nieuw normaal. We spreken van een nieuwe tijd.

Omdat we nieuwe ervaringen meenemen naar morgen. Inzichten die sluimerden en nu naar de oppervlakte bruisen. ‘We hebben geleerd dat elke individuele inspanning - hoe klein ook - op maatschappelijk niveau iets kan teweeg brengen’, zegt student en cultureel jongerenwerker Steuwie Fonke. Een ander jong mens, verpleger en Chiroleider Kobe Peeters zegt: ‘Ik hoop dat er veel blijft hangen zoals: zorg dragen voor elkaar, zorgzaam zijn, bezorgdheid naar ouderen, skypen om dichter bij mensen te zijn, appreciatie voor de zorg.’ En Yolan Steyaert van Awel hoopt dat het ook in de toekomst wat trager lag blijven gaan. ‘Niet moeten hollen naar een hobby, een afspraak… Zalig’

Trager. Met tijd om opmerkzaam te zijn. Om onze eigen-wijsheid aan te spreken. Ons verbonden te voelen met de natuur, de plek waar we verblijven, de mensen om ons heen. Waar we ons kunnen afvragen wat van een leven het goede leven maakt. En ernaar handelen, in solidariteit met andere mensen, dieren, en de levende natuur die ons omringt. Het doet denken aan vakantie…

Morgen, waar vakantie lonkt

Zullen we de solidariteit vasthouden om ook in vakantietijd ruimte te maken voor mensen wiens budget zwaar geleden heeft in de voorbije maanden? Voor mensen die nog bang zijn om weer de wereld in te stappen? Voor mensen die net in deze tijd ontzettend hard gewerkt hebben om de samenleving op de rails te houden? Voor de talloze mensen die de kleine goedheid in stand hebben gehouden? ‘Als er één ding is dat onze maatschappij kan genezen, dan is het solidariteit, en de sociale afstand verkleinen. De menselijke en de financiële afstand’, zei Luc De Backer, uitbater van de Gooikenshoeve.

Wat zullen we, met ogen die opnieuw hebben leren kijken, nu ontdekken als de essentie van vakantie?

Iedereen verdient vakantie. Deze zomervakantie kan de dageraad worden van een nieuwe tijd. Wat nemen we mee uit deze periode? Waar gaat ons verlangen naartoe? Hoe maken we van vakantietijd 2020 de tijd die we nog lang zullen herinneren als het scharnierpunt tussen die vreemde coronatijd en de nieuwe tijd die voor ons ligt? Wat zullen we, met ogen die opnieuw hebben leren kijken, nu ontdekken als de essentie van vakantie?

De Storyweavers zijn benieuwd. Er zal geluisterd, gevraagd en verteld worden. Volg het allemaal hier, op Verbind Je Verhaal. Of vertel mee. Laat van je horen, en dan hoor jij van ons.

Tekeningen: Martine Vanremoortele , Visual Harvesting

In gesprek met

Storyweavers. Toen midden maart 2020 onze vertrouwde levens helemaal ondersteboven werden gekeerd, hapten we met z’n allen naar adem. Niets was nog normaal. Ook in het gewoonlijk zo vibrerende netwerk Iedereen Verdient Vakantie zochten mensen naar manieren om staande te blijven, voor elkaar te zorgen, hulp te bieden waar die nodig was – en is. In dit netwerk stond al snel een kleine gemeenschap recht van Storyweavers: vrijwillige wevers en weefsters van verhalen. In aandachtige gesprekken luisterden ze naar wat mensen in deze bijzondere tijd bezig houdt, wat hen troost en kracht geeft, wat ze hopen en hoe die hoop hun acties vormgeeft. Ze spraken met kinderen, jonge vrijwilligers, vakantiemakers, sociale organisaties. Ze luisterden naar mensen die zorgen voor anderen. Naar mensen die hun hoofd boven water proberen te houden.

Tekening: Martine Vanremoortele, Visual Harvesting

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.