Die Sint Augustinus toch. Meer dan 1600 jaar geleden vertelde Zijne Heiligheid over de edele Hoop, die twee prachtige dochters heeft. De namen van de meisjes: Woede en Moed. Woede ontstaat uit de verontwaardiging over onrecht en uitsluiting. Moed heeft stoute schoenen om vastberaden te stappen naar een rechtvaardige en menswaardige samenleving. Mocht de Heilige Augustinus kunnen binnenkijken bij het netwerk Iedereen Verdient Vakantie, zou hij ontdekken dat er nog meer jongedames wonen in het gezin van Hoop. De derde dochter heet Verwondering. Verwondering is een hoopvolle aandacht en geeft richting aan Woede en Moed. En nu, in tijden waarin we vanuit ons kot proberen deel te nemen aan de samenleving, manifesteert de jongste telg uit het gezin van Hoop zich. Ze roept van Ons, van Wij, van Samen. Met welke naam heten we dit prachtige kind welkom in onze wereld?

Marianne Schapmans, directeur van Iedereen Verdient Vakantie, kijkt verwonderd rond in dit tijdperk waar we ons halsoverkop moesten terugtrekken in ons kot. Om daar (samen) te leven, te zorgen voor onze gezinsleden en uit te zoeken hoe we te midden van isolatie toch verbonden kunnen blijven. Ieder in z’n eigen bubbel. Private bubbels via steriele glasvezelkabels verbonden tot zoemende (of Zoomende?) netwerken van pogingen tot contact. Nu het echte ontmoeten niet kan, proberen we onze band met collega’s, familieleden, leerkrachten en klasgenoten online warm te houden. 

Verwonderd stellen we vast: we missen elkaar

‘Hoe vaak en veel er ook online vergaderd en gebabbeld wordt, we missen elkaars nabijheid verschrikkelijk. Sfeer, stiltes en lichaamstaal laten zich online niet zo makkelijk interpreteren’, zegt Marianne. Amper twee weken nadat de Vlaamse bevolking zich terugtrok op eigen stek en erf telt Marianne samen met collega’s en partners af naar het ogenblik van echt weerzien en dichtbij elkaar zijn. Elkaars aanwezigheid weer kunnen ervaren. ‘Het verwonderde mij hoe snel dat verlangen de kop opstak. Wij, mensen, willen onze tijd en ruimte delen met anderen.’

Dat Marianne Verwondering al in 2018 als derde dochter van Hoop herkende, verbaast me niet. Zo ken ik haar. Zoals ze geregeld verrast wordt door minuscule schoonheden in gewone dingen. Geraakt door een gebaar van kleine goedheid, een oogopslag van medeleven. Geïnspireerd door een beeld, een woord, een idee, een pareltje schoonheid. Marianne: ‘Verwondering is aandacht met een karakteristieke kwaliteit. De kwaliteit van zien wat wel al werkt. Van inspiratie vinden in kleine dingen. Van vragen voelen opborrelen bij wat algemeen aanvaard wordt als normaal. Verwondering is aandacht die opborrelt uit het samenspel van hoofd, hart en buik.’

“Want Hoop vasthouden kunnen we niet alleen. Het is gedeelde hoop die Hoop wordt. Dat kan alleen maar met Ons. Ons is meer dan samenwerken.”

Verwondering strekt verder dan het hier-en-nu-zichtbare. Het viel me al vaker op dat ook de vreugde en het lijden van de niet zo nabije ander Marianne vaak bezighoudt. Ook in deze tijden van vrijwillige isolatie reikt haar vragende, verwonderende geest naar anderen. ‘Hoe moet het nu zijn voor mensen die alleen wonen op een klein appartementje? Hoe trekken mensen die minder mobiel zijn zich uit de slag? Heeft elke mens nog die broodnodige momentjes waarop hij of zij anderen kan ontmoeten en de weldaad van een gesprekje kan ervaren?’

Gloeiwormpjes spotten

Marianne nodigt ons uit om de kleine vuurvliegjes op te merken. Levende, bewegende stipjes van licht die ons leiden naar wat goed is en beter kan. ‘Laat ons nu vooral ruimte nemen om aandachtig te zien wat nodig is. En dan ontdekken wat al werkt. Zodat we het goede groter kunnen maken in plaats van ons paniekerig en halsoverkop te reorganiseren’, zegt Marianne. En dus niet gestrest proberen te doen alsof ook in abnormale tijden alles gewoon zijn gang kan gaan. Als verwondering leidend mag zijn, kan ons handelen een nieuwe kwaliteit krijgen. De kwaliteit van verbinding. Van ‘Ons’, van ‘Samen’.

Worden die glimmende lichtvlekjes al zichtbaar, vraag ik haar. Marianne aarzelt niet. ‘Dingen die er altijd al waren, worden nu plots veel meer zichtbaar. Ik denk aan mensen die in de zorg werken. Aan vrijwilligers die de voedselbanken doen draaien. Aan bekende en minder bekende Vlamingen die initiatieven nemen om mensen met elkaar te verbinden. Die inzet was er al die tijd, en komt nu helder aan het licht. Sommige noden worden trouwens nu meer zichtbaar. Zoals de nood aan ‘Ons’, aan ‘Wij’ en ‘Samen.’

Hoop heeft ons nodig

Want Hoop vasthouden kunnen we niet alleen. Het is gedeelde hoop die Hoop wordt. Dat kan alleen maar met Ons. Ons is meer dan samenwerken, weet Marianne. Het gaat ook over blijven aanvoelen hoe het met de anderen gaat. Hun stem horen. Mekaar zien. Blijven voelen wat er tussen ons leeft en speelt en groeit. ‘Gelukkig zijn we wel verbonden via draden en digitale kanalen. Maar die gedeelde ruimte, die fysiek gedeelde ruimte is er nu niet. Dus kunnen enkele van onze zintuigen niet meedoen. In het bijzonder ons zesde zintuig: dat intuïtief aanvoelen dat werkelijke nabijheid nodig heeft, denk ik.’

“Als verwondering leidend mag zijn, kan ons handelen een nieuwe kwaliteit krijgen. De kwaliteit van verbinding. Van ‘Ons’, van ‘Samen’.”

‘Ik vermoed dat precies dit de grootste collectieve herontdekking van deze tijd wordt. Het contact tussen mensen in een gedeelde ruimte, leek altijd vanzelfsprekend. Nu die vanzelfsprekendheid wegvalt, voelen we het gemis heel hard. Ik hoop dat we dit nooit meer vergeten.’

Ruimte maken voor ontmoeting: we zullen het blijven doen

Na amper twee weken van fysieke isolatie wordt glashelder dat de ontmoeting van mens tot mens ertoe doet. Momenten waar mensen de ruimte delen waarin ze elkaar kunnen zien, beluisteren en aanvoelen: het zijn bronnen waaruit krachtige netwerken ontstaan. Zoals het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. ‘Deze tijd roept ons op om dat – later, wanneer het weer mag – vooral te blijven doen: ruimte voor ontmoeting en dialoog organiseren.’

En vakantie mogelijk blijven maken, voor iedereen. Want de ervaring van vakantie is ook samen met anderen een ruimte delen. Aanwezig zijn op een plek die je kan raken. Met mensen waarmee het fijn samenzijn is. ‘Met al je zintuigen’, benadrukt Marianne. ‘Met je hele lijf aanwezig zijn, samen.’

We zullen het proberen. Nu al. Vanuit onze bubbels, die we virtueel verbinden met andere bubbels. Het team van Iedereen Verdient Vakantie wil er zijn voor mensen die willen vertellen over een herinnering, droom of verlangen van vakantie. Voor mensen in het netwerk die ontdekkingen doen. Die dingen beleven die hen inspireren voor later. ‘We willen onze oren te luisteren leggen. Ons hart en hoofd lenen in een dialoog waarin iets kan ontstaan. Voorlopig via een draadje. Telefonisch of online. Elk met zijn kopje koffie. Elkaar horen. Elkaar misschien zien. En zo een beetje een gedeelde ruimte en tijd scheppen waarin we samen zijn.’

De vierde dochter is geboren. Welke naam is op haar lijf geschreven?

Marianne spreekt van ‘Ons’, een aarzelende naam voor de vierde dochter van Hoop. Ze vertelt hoe in sommige culturen pasgeborenen pas een naam krijgen wanneer de gemeenschap het kind eerst kan zien, aanraken en observeren. En precies dat lijkt ook nu een passende manier om de vierde dochter van Hoop te verwelkomen in ons midden. Noemen we haar ‘Wij’? ‘Misschien niet, want wij roept ook ‘zij’ op. Het is net de gemeenschappelijkheid die zou moeten klinken’, mijmert ze. Is het aanwezig? ‘Ja, maar dan vooral samen aanwezig zijn. Saamwezig, zoiets?’

En hoe gaat het met jou, liever lezer in jouw private bubbel? Zin om een beetje gedeelde tijd en ruimte te creëren? Al vertellend en luisterend verstaan wat er gebeurt? Inspiratie, troost en ideeën ontdekken? Samen met een ander proberen toch een beetje vakantiegevoel op te roepen? De Storyweavers van Iedereen Verdient Vakantie komen je graag tegemoet voor een moment om Saamwezig te zijn. En Ons te koesteren, die vierde dochter van Hoop. Laat van je horen, en jij hoort van ons.  (email: anneleen.adriaenssens@iedereenverdientvakantie.be)

In gesprek met

Marianne Schapmans is directeur van Iedereen Verdient Vakantie bij Toerisme Vlaanderen. Iedereen Verdient Vakantie is een netwerk van ruim 2000 partners: sociale organisaties en toeristische aanbieders van verblijven en daguitstappen. Samen maken zij – via een systeem van kortingen, een online platform en netwerkactiviteiten vakantie mogelijk voor mensen die omwille van financiële of andere drempels niet zo makkelijk toegang vinden tot vakantie.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.