Een voormiddag op de ‘biggest little farm’ in Heule. 

De Heerlijkheid van Heule. Alleen al de poëtische naam zorgt voor allerlei prachtige beelden in mijn hoofd over de plek waar ik op een zonovergoten dag naar toe rijd. De temperatuur klimt stilaan naar veertig graden. Op de Heerlijkheid zal ik een vrijwilligersteam bezoeken van Bouworde. De organisatie heeft een tiental vrijwilligers uit verschillende continenten uitgenodigd om mee te werken op de boerderij. Hun project wordt ondersteund door het European Solidarity Corps, een Europees subsidieprogramma voor solidariteitsprojecten van en voor jongeren in Europa. JINT is in Vlaanderen het nationaal agentschap voor dit subsidieprogramma.

Mieren

De Heerlijkheid van Heule is in werkelijkheid nog straffer dan de beelden die ik van te voren had. Een klein paradijs, pal naast het centrum van Heule, vlak bij Kortrijk. Het krioelt hier van de bezigheid. Jong en oud van West-Vlaamse, Vlaamse, Europese en wereldwijde afkomst restaureren de eeuwenoude hoeve, werken op het land, verzorgen het vee en koken maaltijden. Iedereen is hier welkom. Het landbouwaspect krijgt binnen dit project een sociale functie en wordt ingezet als verbindende factor met de buurt.

Vzw Oranjehuis is initiatiefnemer voor dit project. De organisatie heeft de hoeve in 2005 kunnen kopen dankzij steun van privépersonen, de Vlaamse Gemeenschap, de Stad Kortrijk en de Provincie West-Vlaanderen. Met het project de Heerlijkheid wil vzw Oranjehuis een stap verder gaan dan jeugdhulpverlening. Ze stelt zich ook dienstbaar op ten aanzien van de buurt. ​Op de heerlijkheid wordt er samengewerkt met vele jongeren die hier komen als vrijwilliger of voor een opleiding. Allerhande werken en verbouwingen worden gerealiseerd met mensen die komen omdat ze graag meedoen.

Ik kom oren en ogen te kort, om in deze bedrijvige mierenhoop, waar iedereen precies weet wat hem of haar te doen staat, te ontdekken waar al deze helpende handen mee bezig zijn. Toch lukt het om een paar mensen te strikken voor een praatje.

Duizendpoten

Stan Van Mierlo en Katleen Van Damme zijn hier al dertien jaar conciërge. Zo noemen zij dat zelf. Ik zie échte duizendpoten. Naast het ‘conciërge’ zijn, geeft Stan iedereen een taak waar hij of zij zich goed in voelt. Hij draagt zorg voor het welbevinden van alle medewerkers en vrijwilligers. ‘Iedereen ingesmeerd? De zonnecrème staat op tafel!’ Katleen bereddert ondertussen de keuken. Ze tovert dagelijks, met gepaste trots, lekkere en eerlijke maaltijden op tafel. Dit samen met en voor alle medewerkers. Zoveel mogelijk ingrediënten zijn van eigen kweek.

Stan vertelt: ‘Samen met mijn partner Katleen werken wij in dienst van vzw Oranjehuis. Na dertien jaar voelt het nog altijd even fris om hier te zijn. Het is plezant om met landbouw bezig te zijn. We merken dat plezier ook bij iedereen die hier terecht komt om een handje toe te steken. Wij willen op onze manier bijdragen aan een maatschappij waar iedereen welkom is. Wanneer je hier rond kijkt, kan je niet zien wie welke achtergrond heeft, en dat is net de bedoeling. Iedereen is hier gelijk, of je nu via jeugdzorg hier bent, of een buurtbewoner, of deelnemer bent aan het internationale project.

Bij de deelnemers aan het bouwkamp valt me op dat ze écht gekozen hebben voor dit project vanuit een ecologische goesting. Of omwille van interesse voor nieuwe duurzame technieken en het biologische verhaal van deze boerderij. We gingen eerder deze week nog met zijn allen naar de film ‘The biggest little farm’ kijken, waarin een koppel een stuk afgeleefd en uitgedroogd land ombouwt tot een unieke boerderij met een bloeiend, zelfregulerend ecosysteem. Dit versterkte nog de drive bij alle deelnemers om hier aan het project mee te werken.’

Busy Bees

Vlak voor het middagmaal maken Cécile Van Buggenhoudt (Brussel) en Mareike Herr (Duitsland, Lubeck), deelnemers aan het internationaal solidariteitsproject, tijd om even stil te staan bij hoe zij dit project beleven. En wat het voor hen betekent om deel te nemen.

Cécile is groepsbegeleider en bevestigt onmiddellijk wat Stan vertelde. ‘We zitten hier inderdaad niet apart met onze uitwisselingsgroep. Het is enorm verrijkend om je hier een deel van het geheel te voelen. Elke ochtend wordt gestart met een cirkel, waarbij alle aanwezigen van die dag zichzelf voorstellen, vaak aan de hand van een ijsbrekervraag zoals “wat was het eerste waar je aan dacht deze ochtend?”

Deze vakantie heb ik er naar gezocht om activiteiten te doen die plezier combineren met iets goed doen voor de wereld. Dat is wat solidariteit voor mij betekent: “tijd geven aan mensen in nood, zonder iets terug te verwachten.” Dat hoop ik ook voor de wereld: een heleboel van dit soort kleine initiatieven die wezenlijk iets veranderen aan de situatie van mensen die het moeilijker hebben.’

Mareike studeert architectuur en hoorde via collega-studenten over Bouworde en de bouwkampen. Het is haar eerste bezoek aan België. ‘Ik kom hier om met mijn handen te kunnen werken, om wat ik leer tijdens mijn studies ook in de praktijk te kunnen uitproberen. We werken hier veel buiten en dat is fijn. Het is ook boeiend om nieuwe culturen te leren kennen. We bezochten Brugge en Gent. Die steden deden me denken aan mijn eigen stad Lubeck, want ze hebben allemaal een Hanzestadgeschiedenis.

Eigenlijk zouden we een goede manier moeten vinden om jongeren die hier misschien minder in geïnteresseerd zijn, te motiveren om ook eens aan zo’n project deel te nemen. Het helpt je bewust worden van wat je allemaal kan overkomen als mens, en ook om dankbaar te zijn voor wat je hebt in je leven. Ik ga alvast aan mijn vrienden thuis vertellen over dit project, zodat zij ook de mogelijkheden leren kennen om zelf iets dergelijks mee te kunnen maken.’

Mauro Desira, medewerker bij JINT vzw luistert mee naar de ervaringen van deze bezige bijen. ‘Wat je leest op papier van zo’n project komt helemaal tot leven door hun verhalen. Het is interessant om te horen hoe jongeren bij Bouworde terecht komen. Aan mijn collega’s zal ik alvast meegeven dat deze locatie, die me heel erg Stijn Streuvels aandoet, vele mogelijkheden biedt voor het European Solidarity Corps.’

Van pop tot vlinder

Tijdens het middagmaal beland ik aan tafel bij Bob Hochepied, die nieuwsgierig vraagt wat ik kom doen. Hij wil graag zijn verhaal kwijt. Bob heeft een lastige periode achter de rug. Hij verlangt ernaar een profvoetballer te worden, en was goed op weg, als speler bij de beloftes van KV Kortrijk. Tot de druk hem te zwaar werd en hij moest afhaken. Op de Heerlijkheid van Heule komt hij tot rust. ‘Het is fijn om buiten te zijn, en om nieuwe mensen te leren kennen’, zegt Bob. ‘Er is veel ellende in de wereld. Mijn hoop is dat mensen die allemaal verschillen van elkaar toch overeen kunnen komen. Dat wat je hier op de boerderij ziet gebeuren ook in het dagelijkse leven kan gebeuren. Ik hoop nog steeds om voetballer te kunnen worden, maar ik ga volgend schooljaar starten aan een studie toegepaste psychologie. Ik hoop mijn plek te kunnen vinden in deze wereld.’

Ik ontmoet ook nog Mathias, die alles, maar dan ook alles weet over luchtballonnen, Dirk die fan is van Eddy Wally en de van de boom gevallen mirabellen bewerkt en Peter, een volwassen vrijwilliger die - in between jobs – graag een handje toesteekt op de boerderij.

Na het middagmaal verzamelt Stan alle medewerkers in de cirkel. Hier wordt de gelijkwaardigheid van iedereen en het opnemen van engagement opnieuw benadrukt. ‘We zijn de negende dag van de duizendpoot. Welk plan heb jij voor deze namiddag?’ Eén voor één vertellen de medewerkers wat ze willen doen. Op minder dan een kwartier is de boel georganiseerd en iedereen aan de slag. Wegens de hete temperaturen mocht er ook gerust worden, maar het is een minderheid die daarvoor kiest.

Voor hij aan zijn namiddagtaak begint, kan ik nog even Senne Hooyberghs strikken. Het is te zeggen, hij stapt op me af, en vraagt of ik nog iets wou weten. Natuurlijk Senne! Wat maakt het voor jou belangrijk om hier te zijn? ‘Ik heb hier op ingeschreven omdat ik actief wil zijn in de vakantie, en mijn sociale vaardigheden wil verbeteren. Ik wil graag meer mensen leren kennen en andere soorten gesprekken voeren. Het is hier een keiplezante sfeer en een keiplezante groep. ’s Avonds willen we niet gaan slapen, want dan ontstaan de diepere gesprekken, over het leven en relaties. Dat gaat vlot omdat we dezelfde ingesteldheid hebben. Iedereen is hier heel open. Iedereen wil met iedereen omgaan. Ik durf hier ook leiderschap opnemen. We worden hier gestimuleerd om zelf oplossingen te zoeken. Dat helpt me om beslissingen te durven nemen en mensen aan te sturen. Er zouden veel meer plaatsen moeten zijn zoals deze, waar iedereen zich nuttig kan maken en mee in de maatschappij kan functioneren.’ Dit gezegd zijnde, trekt Senne zijn werkhandschoenen aan en daar gaat hij alweer om verder te werken aan de zonneboiler.

Oh ja, hoe zat dat dan eigenlijk met die duizendpoot? De keukenchef verklapt het geheim. Een aantal vaste vrijwilligers van de heerlijkheid heeft een creatief groepje ‘Heerlijk Creatief’. Zij zorgen ervoor dat van elk bouwkamp iets tastbaars en zichtbaar overblijft. Dit jaar is het thema ‘kleine insecten’. ‘Heerlijk Creatief’ maakte uit hout verschillende stukjes die samen een duizendpoot vormen. Elke dag  zetten de aanwezige vrijwilligers hun naam op het stukje hout. Na het bouwkamp zal hiervoor een mooi plaatsje gezocht worden op de boerderij.

Bouworde organiseert vrijwilligersreizen, ook bouwkampen genoemd, voor jongeren van 15 tot 30 jaar op meer dan 70 projecten in binnen- en buitenland. Een vrijwilligersreis is een unieke inleefervaring waarbij jongeren samen met leeftijdsgenoten als vrijwilliger aan de slag gaan.

JINT vzw stimuleert en ondersteunt de internationale uitwisseling en samenwerking van jongeren en jeugdorganisaties.

Foto's: Els Meersschaert

In gesprek met

Stan Van Mierlo en Katleen Van Damme zijn al dertien jaar conciërge op de Heerlijkheid van Heule. Zij werken voor vzw Oranjehuis. Deze organisatie streeft ernaar om met jongeren en hun leefomgeving blijvende positieve veranderingen te brengen in situaties die als probleem ervaren worden, thuis, op school, op het werk in de vrije tijd of in de buurt. Er wordt gestreefd naar herstelacties van elke betrokkene vanuit de eigen inzet. Op de Heerlijkheid van Heule kan jong en oud terecht om mee te werken aan de restauratie van de oude hoeve, of mee te werken op het veld waar biologische groenten en voeding voor de dieren geteeld worden. Geregeld zijn er buurtgerichte activiteiten voor jong en oud.

 

Neergepend door

Els Meersschaert is altijd onderweg, met mensen. Vanuit haar woonplaats Elversele duikt ze met veel plezier de wereld in om af te spreken ergens in het land, voor een babbel, lekker eten, een koffie of een aperitief. Verbinding en echte ontmoeting creëren via betekenisvolle gesprekken, samen ontdekken en waarderen van wat werkt geeft Els energie. Verhalen van mensen over momenten die ze zelf beleefd hebben, vormen de basis van haar werk als facilitator bij tussentijd.