Meer dan honderd zijn het er al: Rap op Stapkantoren in Vlaanderen en Brussel. Plekken waar vrijwilligers en professionelen vakantie dichtbij en mogelijk maken, waar vakanties vorm krijgen en worden geboekt. 
Binnenkort komt er een Rap Op Stapkantoor bij, in Ieper. Carine Leire en Ivo Braem van Westhoek Vrijetijd Anders (WVA vzw) zetten er hun schouders onder. De Vrijetijdswerkers gaan vaak op uitstap, kamp en vakantie met jongeren en volwassenen met een mentale beperking. Ze zien telkens weer hoeveel moois daar ontstaat. Dat het Rap Op Stapkantoor vakantie voor nog meer mensen vanzelfsprekend zal maken, daar hopen ze op. In de eerste plaats voor de gezinnen van hun cliënten.

Zelfredzaamheid en samenredzaamheid op vakantie

Carine en Ivo organiseren normaal gezien een groot aanbod aan uitstappen, weekends, vakanties en kampen. Ivo doet dit voor de jongeren en mensen met een autismestoornis, Carine focust zich op de dertigplussers. De jongeren trekken ook naar festivals. De ouderen vaker naar het buitenland. De begeleiding is dikwijls in handen van vrijwilligers.
Ivo: ‘Door de losse sfeer, de druk en structuur die wegvallen op vakantie, zien we mensen zo vaak openbloeien. Ik ervaar het dikwijls: ik ben hier met een andere mens op vakantie. Je herontdekt jezelf op vakantie. Dat is bij onze gasten niet anders.’ Op de vakanties voor mensen met autisme wordt heel zichtbaar dat structuur veel minder belangrijk is als de druk wegvalt en mensen zich veel losser voelen.

“We hebben een heel belangrijke rol, mensen laten zien: vakantie is wel iets voor jou! Samen drempels en schaamte overwinnen.”

Wat Ivo vaak ziet ontstaan op vakantie is een groeiende zelfredzaamheid: 'Op hun medische fiches staan dan allerlei dingen die ze niet kunnen, maar op vakantie, weg uit de vaste structuur, doen ze dat ineens. Ze helpen elkaar ook heel hard. Dan sta ik zelf versteld: "Oh jij hebt je schoenen al aan?" "Ja, die heeft me daarbij geholpen." Samenredzaamheid.
‘Het vanzelfsprekende om lief te zijn voor elkaar en om elkaar te helpen, raakt me telkens. De vriendschap en behulpzaamheid, of de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid dat een jongen in een rolstoel altijd meekan. Daar kunnen we nog wat van leren. Wij denken vaak te veel na.’  

Hét evenement van het jaar

Carine: ‘De moetens vallen weg op vakantie. Dat maakt zoveel mogelijk. Vakantie is vrij zijn, genieten en nieuwe dingen uitproberen. Soms hebben mensen geen behoefte om deel te nemen aan de activiteiten, dat is helemaal oké. Ze genieten van kleine dingen en van aandacht van een ander. Sommige mensen laten zich graag door ons verwennen. Ze genieten er ook van om met elkaar te praten over wat hun bezig houdt. Vaak vinden ze herkenning in die gesprekken.’

Elke keer weer zien ze welke impact vakantie heeft op hun mensen. Ouders zijn vaak heel dankbaar omdat hun kinderen stralen na de vakantie. Carine: ‘Ik denk aan een vijftiger die elk jaar meegaat naar Spanje. Voor hem is dat hét evenement van het jaar. Het hele jaar verlangt hij naar Spanje, en teert hij dan op de voorbije ervaring. Elke keer weer spreekt hij erover. Dat de vakantie vorig jaar niet kon doorgaan was dramatisch voor hem. Hopelijk kan het dit jaar wel.’

“Door de losse sfeer, de druk en structuur die wegvallen op vakantie, zien we mensen zo vaak openbloeien.”

Dat vakantie mensen doet groeien, zag Ivo bij een vrijwilligster met autisme. Eerder was ze monitor bij de speelpleinwerking, nu helpt ze bij de administratie. Ze hield de boot af om zelf deel te nemen aan activiteiten. ‘Dit jaar zorgde ze voor de deelnemerslijst voor de vakantie voor mensen met autisme en ineens had ze zichzelf ook op de lijst gezet. Iedereen was verbaasd. Op vakantie in Lombardsijde vertelde ze heel open dat ze in haar hoofd drie maanden had overwogen of ze wel of niet zou meegaan. Op een bepaald moment heeft ze een knop omgedraaid: ik ga mij laten onderdompelen. Er leek een last van haar schouders gevallen. Het is een overwinning voor haar én voor ons. Dat zij de werking vertrouwde, durfde springen. Ik heb haar op vakantie echt heel anders leren kennen, ook als vlotte prater. Misschien laat ik op vakantie zelf ook een andere kant zien.’

Meer verbinding met de thuissituatie

WVA vzw bereikt naast kinderen, een heel diverse groep van jongeren en volwassenen met een (vermoeden) van beperking. Zowel mensen die in een voorziening wonen als mensen die thuis wonen. In deze coronatijd zien ze vooral een grote nood bij de thuiswonenden. ‘Als deze tijd iets positiefs bracht, dan is het dat we meer zicht op en verbinding kregen met de thuissituatie en de omgeving van onze cliënten. We bellen hen, gaan op stoepdate, soms halen we hen nu thuis op voor een activiteit,’ vertelt Carine. Ook het Ontdekkingtroef-project Westhoektroevertjes* doet dat.

“Dat ze meeging op vakantie is een overwinning voor haar én voor ons. Dat zij de werking vertrouwde, durfde springen.”

Hoe beter ze de context kennen, hoe meer ze kunnen inspelen op de noden. Met het nieuwe Rap Op Stapkantoor doen ze dat. ‘Wij gebruiken het aanbod en platform van Iedereen Verdient Vakantie al, nu kunnen we onze ervaring en kennis ook inzetten voor individuele uitstappen,’ vertelt Ivo. Carine vult aan: ‘Het is waar: Iedereen verdient vakantie. Nog zoveel mensen denken dat vakantie niets voor hen is, dat ze daar geen recht op hebben. En dat terwijl vrije tijd en vakantie levensnoodzakelijk zijn.’

Van ‘We gaan niet op reis’ naar ‘vakantie is mogelijk en het loont’

Carine en Ivo hopen het Rap Op Stapkantoor in mei te kunnen openen, telkens tijdens het wekelijks barmoment op woensdag.  Promotie maken, partners en doorverwijzers betrekken, een officiële opening in september: ze willen het stap voor stap uitbouwen. En wie weet kunnen ze op termijn zelfs voor een mobiel kantoortje zorgen: een busje dat naar de afgelegen gemeentes gaat.

Er zijn alvast twee vrijwilligers die mee willen werken aan Rap Op Stap. Carine: ‘We hebben een heel belangrijke rol, mensen laten zien: vakantie is wel iets voor jou! Samen drempels en schaamte overwinnen. Verblijven tonen die echt toegankelijk zijn voor mensen in een rolstoel of met autisme. Wij kunnen hen helpen om verblijven en activiteiten samen te leggen en een sociaal restaurant in de buurt te vinden.’

“Als deze tijd iets positiefs bracht, dan is het dat we meer zicht op en verbinding met de thuissituatie van onze cliënten kregen.”

Ivo en Carine hopen dat meer van hun mensen samen met hun gezin op vakantie gaan en daarvan genieten. Dat ‘We gaan niet op reis’ evolueert naar ‘vakantie is mogelijk en het loont de moeite’. Dat meer ouders er het belang van inzien. Dat mensen ervan kunnen proeven, door eerst een uitstap te doen. Dat ouders door een gezinsvakantie kunnen zien dat hun kinderen ervan genieten en hen nadien ook op kamp laten meegaan. Dat Rap Op Stap deuren kan openen voor vele mensen, ook mensen die ze met WVA vzw niet bereiken. Dat vakantiedromen waar worden.

*Westhoektroevertjes: Een door Iedereen Verdient Vakantie gesteund project binnen #ontdekkingtroef. Met beleef-koffers, verrassende muzikale uitstapjes en een toeristisch weekend in het najaar, wil WVA een alternatief bieden voor 'in het water gevallen reizen.'

Foto in verhaal: WVA

In gesprek met

Carine Leire werkt als vrijetijdswerker bij WVA vzw in Ieper. Vakantie is voor haar vrij zijn van verplichtingen en genieten van kleine dingen, de tijd hebben, tegen iedereen een goede dag zeggen op de camping en lezen, eindelijk tijd om te lezen.
Ivo Braem is jeugdwerker bij VWA vzw in Ieper. Dit gesprek doet hem uitkijken naar en goesting krijgen in de zomer: de geplande vakanties op de Kalmthoutse heide en in Westouter, en privé hopelijk naar Zuid-Frankrijk.

Westhoek Vrijetijd Anders – of WVA – organiseert kwalitatieve en betaalbare vrije tijd voor kinderen, jongeren en volwassen met een (vermoeden van) beperking in regio Ieper, Veurne, Diksmuide. De organisatie wil de levenskwaliteit van kwetsbare doelgroepen bevorderen, en zet hierbij vooral in op het domein vrije tijd. Dit doen ze concreet met o.a. individuele ondersteuning, speelpleinwerking, ontmoetingskansen en activiteiten bij BiNus en op verplaatsing, ‘groene vingers’ in de moestuin en op de boerderij, uitstappen, vrijetijdsaanbod en vakanties voor jongeren en volwassenen.

Neergepend door

Els Hillaert leeft op van inspirerende verhalen horen en delen, invoelend luisteren, woorden die de kern raken, zorgzaam samenwerken en meewerken aan diepgaande verandering. Sinds maart 2020 is ze verhalenwever bij Iedereen Verdient Vakantie en ook als freelancer schrijft ze graag heldere en bezielde tekst en verhalen voor waarde.n.volle initiatieven.