Ontwikkelen door je sterkten nog sterker te maken? Goeie zet. Want dan groei je van goed naar beresterk. Dan maak je in de samenleving het verschil waar je – als mens of als organisatie – toe opgeroepen wordt. De sterkten van Vakantiemaker Akindo liggen in hun bijzondere benadering van vrijwilligerswerk. Het is tijd om die wortels verder te verdiepen, vindt coördinator Kristien Van Camp. Tijd om hun vrijwilligersploeg te versterken met jongeren die vanuit eigen ervaring de leefwereld van maatschappelijk kwetsbare kinderen aanvoelen. Met jongeren die zelf al woelige waters doorzwommen. Maar hoe doe je dat dan goed, zorgzaam en met succes? Rond die vraag kwamen onlangs een vijftiental jongeren, jongerenwerkers en vakantiemakers bijeen voor een ‘Straffe koffie.’ Ze vertelden elkaar hun verhalen, zochten naar gezamenlijke inzichten en haalden enkele essenties boven water.

Meewerken aan een heerlijke vakantietijd voor maatschappelijk kwetsbare kinderen. Duizenden mensen in Vlaanderen doen het. Het begint als engagement, en dan gaat het aan je trekken. Je komt er niet meer van los. Omdat het resoneert met een diep menselijk verlangen.

Wat is dat verlangen? Wat raakt ons zo in die ervaring van samen met kinderen op kamp zijn?

OERKRACHT - ‘Ik ervaar het als een oerkracht’, zegt Chloë, hoofdleidster bij Open Kamp Kempen. ‘Ik voel dan in mij een oermoeder ontwaken. Een instinct, om de groep te verbinden, iedereen te beschermen. In het begin voelt het als een engagement voor de kinderen, maar dat verandert. Het wordt een ‘wij’, wij samen, want er is geen verschil. Dat is de magie van de groep. Dat gevoel groeit vanzelf. Het wordt deel van wie je bent.’

OASE - ‘Na mijn eerste kamp had ik een ander hoofd. Zo’n kamp voelt als een oase’, zegt Jerry. Jerry is 21 en kende tot vorig jaar nooit een vakantie- of kampervaring. In 2016 draaide hij mee als keukenpiet bij Akindo. Hij verwoordt zijn eerste kampervaring zo: ‘Het is een oase waarin je iets kan doen voor anderen, en daardoor ook iets voor jezelf doet. Als alle oases van overal elkaar zouden raken, als die zouden samenkomen, dan hebben we een paradijs.’

DOEL - Diversiteitsmedewerker bij Akindo Annelies beluisterde jonge vrijwilligers en concludeert: ‘Je aandacht richten op anderen doet keiveel deugd. Je maakt je hoofd leeg en je kunt een tijdje stoppen met denken aan je eigen moeilijkheden. Het geeft een doel, richting. Je hoort erbij, je kunt je talenten gebruiken. En vooral: je ervaart dat je vertrouwen krijgt van anderen. Dat zijn hele sterke signalen, die je leven veranderen.’

MEEVOELEN - En dan is er de herkenning, de erkenning die verbinding diepgang geeft. Joyce woont in een voorziening. Ze was al keukenpiet bij Akindo en is vastbesloten om animator te worden. Want: ‘Ik begrijp hoe kinderen die in een moeilijk milieu opgroeien zich voelen. Ik heb het zelf gevoeld. Ik denk dat ik daardoor wel weet hoe ik zorgzaam kan omgaan met hen.’

KWETSBAARHEID – Eigenlijk hebben we allemaal behoefte aan hulp van anderen, vinden de deelnemers aan de Straffe Koffie. Er is niet zoiets als ‘gevers’ en ‘ontvangers’. Je helpt elkaar. In het ‘samen groep zijn’ schuilt een helende kracht voor iedereen: kwetsbaar kind, aarzelende jonge animator, doorwinterde vrijwilliger.

ZINGEVING – ‘Weet je: eigenlijk draait het er allemaal gewoon om kinderen een heerlijke vakantie te bieden’, zegt Joyce. ‘Als je deel uit mag maken van de ploeg die dat waarmaakt, als je inspraak krijgt en ziet dat je bijdrage een verschil maakt voor de kinderen, dan blijf je vanzelf aan de gang. Dat is de allerbelangrijkste motivatie om het goed te blijven doen.’

Geen rocket-science dus. Het waarom van het engagement van vrijwillige vakantiemakers, begeleiders, animatoren is amper meetbaar, niet ‘vast te pakken’. Wel voelbaar, meestal intuïtief, zonder dat we er de juiste woorden voor te pakken krijgen. We krijgen er een beeld van via verhalen, verteld in een sfeer die open, respectvol en nieuwsgierig is. Het is een deel van het antwoord op de vraag die Akindo zich stelt: ja, we kunnen maatschappelijk kwetsbare jongeren zorgzaam introduceren in vrijwilligerswerk: door hen ervaringen te bieden in een warm kader waarin acceptatie, ondersteuning en nieuwsgierigheid de boventoon voeren.

En verder? Wat kan Akindo (of jij, geëngageerde vakantiemaker) nog meer ‘doen’?

VEILIGHEID – ‘In de uitwisseling van verhalen kwam naar voor dat je veilig voelen als nieuwe vrijwilliger heel belangrijk is’, zegt Hanne, vrijetijdsbemiddelaar in Balen. ‘Jonge mensen willen anderen om zich heen waarbij ze zich veilig voelen. Met mensen die ze vertrouwen, waarbij ze terecht kunnen als er iets lastig is.’ Dat kan een opvoeder uit de instelling zijn die mee op kamp komt, zoals Rob voor Jerry en Joyce deed bij Akindo. Of dat kan een mentor zijn, zoals ze bij Open Kampen doen: een vertrouwensfiguur die aankomende animatoren steunt en tijd geeft.

MENS-ZIJN – Een ander aspect van veiligheid is de ervaring van acceptatie. Mogen zijn wie je bent, zonder oordeel. Altijd op een fijne manier met elkaar omgaan: het is simpel, en tegelijk voor de deelnemers aan de straffe koffie ‘de nagel op de kop.’

KANSEN – Het komt er niet op aan om grote plannen op te zetten om kwetsbare jongeren aan te trekken voor vrijwilligerswerk, denkt Joyce. ‘Organisaties moeten ons niet aanzetten, maar wel mogelijkheden geven. Als we zelf kunnen kiezen en ervaring kunnen opdoen, voelen we wel aan in welke richting we willen evolueren.’

BELANGRIJK ZIJN – Wie voelt dat hij of zij een verschil maakt, verdiept zijn motivatie. Anderen die je zeggen dat ze je erbij willen hebben, verrijken de grond waarop je engagement groeit. ‘Anderen die mij helpen om stappen te zetten en me aanmoedigen, geven mij kracht. Dan voel ik dat het belangrijk is dat ik er ben’, zegt de jonge Mireille, vrijwilliger bij Akindo.

GROEIEN – ‘Bij Akindo leerde ik anders kijken naar wie ik ben en wat ik kan’, zegt Mireille nog. ‘In plaats van zeggen: dat kan ik niet, probeer ik nu te zeggen dit is nog nieuw voor mij.’ De motivatie van anderen is trouwens aanstekelijk. ‘Dat geeft mij kracht om stappen te zetten.’ Die natuurlijke manier van groeien vinden we ook terug bij Open Kampen. Chloë: ‘Door het jaar komen we met de (kandidaat) monitoren ook samen. We doen geldinzamelingen, steken spelletjes ineen. En op kamp doe je twee jaar stage van je 16 tot 18. Je krijgt aandacht van anderen, je interesse ontluikt, en langzaamaan ontwikkel je tot volwaardig moni.’

Hmm… Belangrijk zijn, mogen groeien, kansen krijgen, je veilig voelen en gewoon mens-zijn: nog meer ‘softe waarden’?

‘Het zogenaamde ‘zwakke’ wordt het nieuwe sterke’, concludeert Gil Géron van Koning Kevin. De zachte waarden zijn aan hun retour bezig. ‘Mensen worden gelukkig als ze van betekenis kunnen zijn voor een ander.’

Dus: zullen we ervoor kiezen om menswaardigheid en waardig omgaan met elkaar centraal stellen? Klinkt juist, maar het is niet iets dat je als organisatie zomaar kan gaan ‘doen’. Het gaat erom een sfeer te ontwikkelen en waarin wat-werkt op een organische manier mogelijk kan worden. En dat terwijl we als georganiseerde vakantiemakers (moeten) denken in beleidsplannen, strategische keuzes en plannen van aanpak. Annelies van Akindo: ‘Ja, we zitten vaak in structuren van organiseren te denken, daar worden we ook toe genoodzaakt. Maar eigenlijk komt het erop neer dat we met z’n allen naar ons hart durven luisteren.’

In gesprek met

Straffe Koffie, Sterke Stories is een rondetafelgesprek met vakantiegangers, vakantiemakers en sociale organisaties. Een Straffe Koffie draait altijd rond een vraag omtrent het mogelijk maken van vakantie. De organisatie ervan wordt ondersteund door Vakantieparticipatie.

Akindo vroeg zich af hoe maatschappelijk kwetsbare jongeren tot vrijwilligerswerk aan te moedigen en hoe ze zich als organisatie daarop best organiseren.  Ze nodigden collega’s en ervaringsdeskundigen uit. Jongeren, vrijwilligers en medewerkers van Akindo, Arktos, Open Kampen, BAAL, De Kruierie en Koning Kevin dachten mee.

Zelf een Straffe Koffie organiseren? Neem contact met het team van Vakantieparticipatie, en de bal kan beginnen rollen.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.