De ogen zijn de spiegel van de ziel, zei Leonardo da Vinci. Vier minuten in elkaars ogen kijken, brengt mensen dichter bij elkaar dan wat ook. Dat was de bevinding van de Amerikaanse psycholoog Arthur Aron, na een experiment. Amnesty International deed het experiment over en maakte er een hartverwarmend filmpje* van. Wat zou er mogelijk worden, als we elkaar wat vaker in de ogen kijken? ‘Ik zag het in hun ogen’, zegt Özkan Yurdaer verschillende keren in ons gesprek. Ogen zeggen meer dan woorden, vindt hij. Glittertjes, hoop, geluk.

Özkan is vrijwilliger bij Leerschakel vzw en Rap op Stap Zele. Die glittertjes ziet hij in de ogen van een vrouw die opnieuw naar musea kan gaan en haar passie beleven. In de ogen van allochtone jongeren die voor het eerst de zee zien. In de ogen van de papa van een familie die deze zomer twee uitstappen kon maken. Ook de ogen van Özkan stralen als hij erover vertelt. En als ik op het einde een foto van hem maak, zet hij snel zijn bril af. Niet voor niets, denk ik.

Schakel in leren, ontdekken en ontspannen

Özkan startte acht jaar geleden de vzw Leerschakel die in Zele huiswerkbegeleiding biedt aan kinderen en jongeren in kansarmoede. Zij kunnen zowat elke weekdag op afspraak langskomen en worden dan door een vrijwilliger bijgestaan. Ook stagiairs in een lerarenopleiding engageren zich. Het voorbije jaar bereikte Leerschakel zowat 150 kinderen en jongeren. Ook in coronatijd, want de nood werd nog hoger.

“Soms is een uitstap helemaal niet ver en in onze ogen wat onnozel.  Het haalt mensen wel uit hun cocon, geeft hen kracht. Dat is zo wezenlijk.”

In de zomervakantie organiseerden ze zomerklassen voor anderstalige kinderen. ‘Sommige ouders moest ik echt overtuigen dat het coronaproof zou zijn en hun kinderen er echt nood aan hadden.’ Twee weken kwamen bijna 100 leerlingen ’s ochtends taal en rekenen oefenen en in de namiddag genieten van sport, culturele activiteiten en een uitstap. ‘De laatste dag gingen we naar provinciaal domein Puyenbroeck. We wonen er dichtbij maar vele kinderen waren er nog nooit geweest. Het was een zonnige dag en de kinderen hadden er zoveel deugd van.’ De reacties op de zomerklassen waren heel positief, zowel van kinderen als van ouders. Özkan hoopt ze volgend jaar opnieuw te kunnen organiseren.

De eerste stap naar Rap Op Stap

In de schoolvakanties organiseert Leerschakel ook telkens een uitstap. Van een uitstapje naar de bib tot één naar de zoo. Zes jaar geleden gingen ouders mee als begeleiders op uitstap naar de zoo. Ze vinden het ontzettend leuk en zeiden ‘Dat zouden we ook wel eens willen doen met ons gezin.’ En zo werd het idee voor Rap Op Stap Zele geboren. Het Rap Op Stapkantoor kwam er niet veel later, met de steun van de provincie Oost-Vlaanderen.

“Jongeren van 14-15 jaar die een kwartier lang verwonderd naar de zee staan staren. Het geluk en de hoop in hun ogen.”

Özkan stelt Rap Op Stap geregeld voor bij andere organisaties, zoals Welzijnsschakels, het OCMW, Babbelonië. ‘Mensen hebben het dan eens gehoord, en mij al eens gezien. Ik geef hen mijn telefoonnummer en zeg dat ze me altijd mogen bellen. Sommigen doen dat, ja. Zo is de drempel toch al kleiner.’

Werelden die opengaan

Özkan is ook leraar in het beroepsonderwijs. Verschillende van zijn leerlingen zijn uit oorlogssituaties naar België gevlucht. Anderen wonen hier hun hele leven, maar zijn nog nooit aan zee geweest. Jaarlijks trekken ze met leerlingen naar Oostende. ‘Ze kijken hun ogen uit. Jongeren van 14- 15 jaar die een kwartier lang verwonderd naar de zee staan staren, zonder meer. Dat blijft me echt bij. En het geluk, de hoop die ik in hun ogen zie. Of hoe ze als kleine kinderen samen met zand spelen. Heerlijk!’

Hij gaat Rap Op Stap ook voorstellen in scholen, voornamelijk in klassen van het deeltijds onderwijs. ‘De jongeren wonen vaak al alleen. Ze leven vaak in hun eigen cocon van werken en school en houden geen geld over voor extra dingen. Als ik voorbeelden geef wat ze zouden kunnen doen en voor welke prijs, gaat hun wereld vaak open. Kunnen wij dat echt?, vragen ze dan. Ineens komen er weer mogelijkheden.’

Tranen van geluk en vreugde

‘Mensen die op vakantie zijn gegaan, komen vaak met de glimlach terug. Dat geeft me voldoening. Ik zie de glittertjes in hun ogen, ze hoeven het niet eens te vertellen. Soms komt iemand na een eerste uitstap in tranen terug. Tranen van geluk en vreugde. Soms is die uitstap helemaal niet ver en in onze ogen wat onnozel.  Maar het haalt mensen uit hun cocon, geeft hen de kracht om iets te ondernemen. En dat is zo wezenlijk.’
Iedereen heeft recht op vakantie, vindt Özkan, zeker in coronatijd. ‘Daarom heb ik ook contact gehouden, gebeld, hen aangemoedigd, soms gewoon voor een wandeling.’

Tolken, een bakfiets en een megafoon

In het Rap Op Stapkantoor hebben ze ook extra aandacht voor mensen die het Nederlands nog niet machtig zijn. Özkan kan mensen in het Turks te woord staan, en als het nodig is, zoekt hij een tolk voor andere talen.

“Als ik voorbeelden geef wat ze zouden kunnen doen en voor welke prijs, gaat hun wereld vaak open. ‘Kunnen wij dat echt?’”

Deze zomer kwamen vrij veel mensen voor het eerst naar Rap Op Stap Zele. Özkan hoorde vaker ‘Toevallig heb ik jullie leren kennen.’ Of: ‘Wij gingen naar Dendermonde, maar nu het kantoor daar gesloten is, ontdekten we dat er ook een kantoor is in Zele zelf!’

‘We willen echt zoveel mogelijk mensen bereiken, dus dat kan nog beter,’ vindt Özkan. ‘Ik zou het wel met een megafoon willen omroepen in Zele. We willen bij nog meer organisaties langsgaan om ons voor te stellen. En ik zou ook meer op markten willen gaan staan met een bakfiets en vlaggen, zodat mensen Rap Op Stap leren kennen. Ik zeg er altijd bij: als het niet voor jou is, vertel het dan aan iemand voor wie het wel een verschil kan maken.’

Foto’s: Özkan Yurdaer
 

* Het filmpje ‘Look Behind Borders’ van Amnesty International bracht Europeanen in (oog)contact met vluchtelingen. Je kan het hier bekijken.

In gesprek met

Özkan Yurdaer is leerkracht wiskunde en aardrijkskunde aan de Provinciale Middenschool in Gent en drijvende kracht achter vzw Leerschakel die huiswerkbegeleiding organiseert voor - veelal anderstalige en kansarme - kinderen en jongeren. Vanuit Leerschakel startte Özkan vijf jaar geleden Rap op Stap Zele. Omdat hij bij zijn leerlingen de nood zag aan extra studiebegeleiding, zette hij mee zijn schouders onder ‘Wijs’, huiswerkbegeleiding voor jongeren in Gent (Dampoort). Hij wil er nu ook graag een Rap Op Stapkantoor beginnen. In de vakantie gaat hij vaak naar Spanje, waar hij geniet van de rust, de zee en de natuur. Dat geeft hem veel kracht en voldoening, die hij weer inzet in zijn vele engagementen.

Neergepend door

Els Hillaert leeft op van inspirerende verhalen horen en delen, invoelend luisteren, woorden die de kern raken, zorgzaam samenwerken en meewerken aan diepgaande verandering. Sinds maart 2020 is ze verhalenwever bij Iedereen Verdient Vakantie en ook als freelancer schrijft ze graag heldere en bezielde tekst en verhalen voor waarde.n.volle initiatieven.