Overslaan en naar de inhoud gaan

En toch: ‘Ik tel af tot ik weer naar een concert mag’

In gesprek met Gwenn Jacquemin | 5 juni 2020

Met je kinderen naar de jongste film, een musical of K3-concert gaan kijken. Met je partner naar het theater of een opera. Voor de meeste mensen is dat een doodgewone zaak. Het genot van een concert is vaak onbekend bij mensen die in de marge van de samenleving leven, zoals vele doven en slechthorenden. Dankzij het gebruik van koptelefoons en ringleidingen (een systeem dat ervoor zorgt dat het geluid van TV, radio of microfoon rechtstreeks in het gehoorapparaat terecht komt) is cultuur intussen veel meer toegankelijk geworden. In corona-tijden vallen deze kansen weg. Welke impact heeft het gemis van cultuurbeleving op slechthorenden? In gesprek met Gwenn Jacquemin (18) word ik geconfronteerd met een werkelijkheid waarbij fysieke cultuurbeleving de belangrijkste zingeving biedt. De digitale wereld kan die heerlijke ervaring niet echt vervangen. ‘Als iedereen zich nu aan de regels houdt, kunnen we in september misschien terug naar een concert en samen zingen,’ hoopt ze.

Gwenn is slechthorend en heeft een mentale en motorische beperking. Muziek is haar grootste passie. Ze geniet van mooie klanken, zowel pop als operamuziek. Vorig jaar studeerde ze nog als 'winkelhulp' bij de Kids te Hasselt. Een richting die ze noodgedwongen volgde bij gebrek aan een gepaste opleiding. Voor haar meervoudige beperking bestaat immers geen aangepast onderwijs in Vlaanderen. Eigenlijk was Gwenn hier niet op haar plaats.  Een procesgerichte aanpak op maat, met focus op meervoudige diversiteit én rekening houdend met talenten zou Gwenn wellicht geleid hebben tot een humane richting met focus op cultuurbeleving. Haar getuigschrift is voor haar een waardeloos document dat helemaal achteraan in de onderste schuif van een zolderkast belandt. Haar muzikaal talent werd niet aangeraakt.

Een sociaal-artistiek leerproces, bij uitstek hét middel tot welbevinden

Gelukkig kan Gwenn wel genieten van muziek in haar vrijetijd. Ondanks haar gehoorproblematiek zingt Gwenn sedert haar negende bij de popkoren van Muzemix, een kunsteducatieve vereniging in Dilsen-Stokkem. Bij Muzemix is iedereen welkom. De dirigente zorgt voor de nodige toegankelijkheid. Zo wordt er gebruik gemaakt van FM-systeem, een geluidsoverdrachtsysteem om spraakverstaanbaarheid te ondersteunen. En bij de kooropstelling zorgt de dirigente dat liplezen mogelijk is.

“Samen zingen is heerlijk. Het lijkt alsof je samen hoort terwijl je niet met mekaar hoeft te babbelen. Zeker bij mooie teksten waardoor je al zingend je mening kan verkondigen.”

Gwenn

Dankzij een fijne omgangscultuur voelt Gwenn zich helemaal thuis bij de andere leeftijdsgenootjes. ‘Iedereen mag meezingen, we hoeven geen noten te kunnen lezen. Samen zingen is heerlijk. Het lijkt alsof je samen hoort terwijl je niet met mekaar hoeft te babbelen. Zeker bij mooie teksten waardoor je al zingend je mening kan verkondigen,’ aldus Gwenn. Een mening heeft ze wél. ‘Ik word boos als politiekers niet duidelijk zeggen wat we moeten doen. Dat maakt mij zo onrustig'. Meezingen in een koor geeft je een stem, vervult sociale behoeften en bevordert je welbevinden.

Gwenn droomt van een carrière als zangeres

Intussen gaat Gwenn twee dagen per week naar een dagcentrum waar ze andere jongeren kan ontmoeten en leert zelfstandig worden. Toegang tot de reguliere arbeidsmarkt zal helaas nooit mogelijk zijn. En toch blijft ze dromen van een carrière als zangeres. Ze beseft echter heel goed dat ze andere mensen nodig heeft om deze droom waar te maken. Wekelijks volgt ze individuele zangcoaching om stemtechnisch nog te versterken. ‘Ik moet ook leren hoe ik bejaarden moet toespreken en hoe ik mijn liedjes moet aankondigen’, zegt Gwenn die zo graag voor bejaarden wil optreden. Haar engelachtige stem zal vele mensen ontroeren. Dat staat buiten kijf! Dit konden we reeds waarnemen tijdens vele kooroptredens waar Gwenn als soliste traantjes deed vloeien. ‘Het allerliefste zou ik één van de meisjes van K3 willen zijn’, mijmert ze.

Genieten van daguitstappen en concerten

Samen met haar mama schuimt Gwenn vele concerten van K3 af. K3 is een leuke meidengroep met blije, enthousiaste en pakkende liedjes! ‘Als er nieuwe shows zijn, zeg ik dat altijd en dan zoekt mama dat uit en koopt zij tickets voor ons. Vorig jaar zijn we naar Plopsa De Panne, Vlaanderen Feest in Antwerpen, Ketnettour, Hooverfonic en nog enkele musicals geweest. We maken fijne daguitstappen,’ glundert Gwenn.

Gwenn met K3

‘Het gebeurt nog wel dat we vervelende reacties krijgen. Soms word ik uitgescholden. Bij een optreden van K3 riepen enkele kinderen naar mij dat ik te groot en te oud ben. Dat ik een trut ben. Dat er andere plaatsen voor mensen als mij zijn. Dan duwen ze me opzij. Dat maakt mij verdrietig. Meestal geraak ik niet zo makkelijk dichtbij K3. Maar enkele keren heb ik een kans gekregen voor een 'meet and greet'. Er verschijnt een glimlach tot achter haar oren.

K3 maakt de wereld mooier

‘K3 is geweldig. Zij zingen zo mooi. En zij maken de wereld mooier met hun teksten.’ Voor Gwenn zijn die teksten zeer waardevol. Ze hebben een boodschap die zij luidkeels mee wil helpen verkondigen. K3 scandeert: "Het leven is een feest'. Samen met de kinderen fantaseren ze over een ideale wereld. Ze zingen liedjes over schoonheid die van binnen zit, over het belang van jezelf zijn en het tolereren van diversiteit. ‘Toen de coronacrisis was losgebarsten, heeft K3 snel een nieuw liedje gebracht: Bubbel. Een rustig nummer over je alleen voelen en mensen missen. De tekst past zo goed bij corona-tijd. Er zit ook een boodschap in van hoop en liefde,’ beschouwt Gwenn. Terwijl ik luister naar Gwenn krijgt K3 plots een andere waarde voor mij.

Corona-maatregelen schakelen een belangrijk zintuig uit.

In tegenstelling tot vele andere mensen, ervaart Gwenn in corona-tijd minder stress dan voorheen. In beginfase voelde ze zich een beetje verkouden en was een raadpleging bij de huisarts nodig om haar gerust te stellen dat het virus haar niet in de greep had. Daarna heeft ze leren genieten van extra family-time. ‘Eigenlijk ben ik ook wel blij dat ik thuis kan blijven. Ik maak  mijn kleurplaten af en prul wat op mijn gsm. Nu kan ik de dingen anders doen. Geen stress meer omdat we overal op tijd moeten zijn.’

“‘Als iedereen zich houdt aan de regels, kunnen we misschien vanaf september mekaar terug ontmoeten en samen zingen. Dat hoop ik heel erg. Zingen is het belangrijkste in mijn leven.”

En toch, Gwenn mist de jongeren van het popkoor. Ze mist de individuele zangcoachingen en haar metekindje. Ze leest verhaaltjes voor en maakt audio-opnames om door te sturen naar haar metekindje. Ze volgt online koorrepetities. ‘Ik ben blij dat ik mijn vrienden daar kan zien, maar het is niet hetzelfde als samen zingen in een zaaltje. Liplezen is ook veel moeilijker op een scherm. Hoe ga ik kunnen liplezen als iedereen een mondmasker draagt?’ vraagt Gwenn zich bezorgd af. Voor doven en slechthorenden zijn ogen ontzettend belangrijk. Als dit zintuig niet meer ingeschakeld kan worden, vb. doordat ze niet meer kunnen liplezen, zijn ze totaal ontredderd.

Als mensen de maatregelen niet volgen, duurt het wachten op een uitstapje nog langer

Ook Gwenn kijkt dagelijks naar het nieuws met haar papa. In de geleidelijke exitstrategie die bekend gemaakt werd door de overheid, kunnen fysieke koorrepetities en zangcoachingen minstens tot 8 juni nog niet heropstarten. Hoe de maatregelen voor de volgende fase eruit zullen zien, hangt van de verdere evolutie van de pandemie. ‘Als iedereen zich houdt aan de regels, kunnen we misschien vanaf september mekaar terug ontmoeten en samen zingen. Dat hoop ik heel erg. Zingen is het belangrijkste in mijn leven. Elke vrijdag zingen we samen via zoom, maar dat is toch niet hetzelfde. Het is wel fijn om de andere koorleden te zien, maar ik mis de mooie klanken die je krijgt als je samen in één ruimte zingt. Ik sta liever op een echt podium. Dan ziet het publiek het resultaat en krijgen we applaus. Gezellig met iedereen naderhand iets drinken.’

Even pinkt ze een traan weg en dan vervolgt ze geërgerd: ‘Er zijn mensen die niet luisteren naar de minister. Ze vieren gewoon feest en komen nog altijd samen. Die mensen nemen dat echt niet serieus. Dan gaat het echt veel langer duren voordat we weer de straat op kunnen. Ik vind dat dom van die mensen. Ofwel zijn ze egoïstisch. Het interesseert hen niet. Ik word daar boos van. Dan wil ik de hele tijd grommelen. Ik wil toch ook graag naar een concert. Als mensen niet luisteren, duurt het nog langer vooraleer ik naar K3 kan gaan.’

In gesprek met

Gwenn Jacquemin, een timide jonge vrouw van 18 lentes,  is geboren en getogen in een warm gezin te Rekem, een prachtig Maaslands dorpje dat door Toerisme Vlaanderen in 2008 uitgeroepen werd tot 'Mooiste Dorpje van Vlaanderen'. Ze is slechthorend en heeft een mentale en motorische beperking.  Ze volgde de richting 'winkelhulp' bij de BuSo Kids vzw. Om haar tijd nuttig te vullen gaat ze 2 dagen per week naar Arbeidskansen vzw, een semi-ambulant dagcentrum te As. Verder volgt ze individuele zangcoaching bij SoSing en zingt ze mee bij NooTuitgang, een jongerenpopkoor van Muzemix vzw. Haar grootste droom is zangeres worden. Ze is grote K3-fan en mist bijna geen enkel concert.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 5 juni 2020 in de categorie Cultuur.

Gil Géron

Neergepend door

Gil Géron heeft een voorliefde voor taal en verhalen. Met haar centrum voor leesbevordering Narrata brengt ze verhalen tot bij kinderen en hun ouders. Tot voor enkele jaren werkte ze in het kunsteducatief jeugdwerk, eerst als coördinator bij Crefi, later bij Koning Kevin.  Op uitnodiging van het netwerk Iedereen Verdient Vakantie stapte ze in het project ‘verbindjeverhaal’. Als Storyweaver luistert ze naar belevenissen over vakantie en cultuurbeleving en vertelt erover in een verhaal.

Copyright © 2024 Steunpunt vakantieparticipatie | Disclaimer | Privacy |