‘Mensen in armoede kunnen vaak opvallend intens genieten van activiteiten die voor kinderen bedoeld zijn. Het lijkt er op dat ze nog iets in te halen hebben van hun verleden’, zei Helga Vangeel, medewerker bij De Brug Hasselt vzw* onlangs tijdens een ontmoeting met vakantiemakers en vakantiegangers. ‘Klinkt logisch’, reageert psychologe Myrielle Meeus. ‘Zelfs al zit het kind in ons vaak onder een laag eelt, het is nooit weg. Een leuke voorstelling zien of een meeslepend verhaal beluisteren, brengt die kinderlijke zorgeloosheid en verwondering aan de oppervlakte. Daarin schuilt een helende kracht.’

Het kan ongelooflijk deugd doen om weer even kind te mogen zijn. Genieten van de gekke fratsen van Clown Orry in Center Parcs, met wijd open ogen kijken naar dolfijnenkunsten in de Zoo, met de armen in de lucht en het hart kloppend in je keel van de roetsjbaan in een pretpark denderen: het brengt je helemaal in het hier en nu. Gedachten over gisteren, zorgen over morgen maken plaats voor gewoon zijn. ‘Opgaan in wat je doet, de tijdloze ruimte in, zonder moeten en met veel mogen brengt je in een staat van zorgeloosheid. Alsof je je zware rugzak even aan de kant zet. Dat ontspant en doet ongelooflijk veel deugd’, weet Myrielle.

"Het brengt je helemaal in het hier en nu. Gedachten over gisteren, zorgen over morgen maken plaats voor gewoon zijn."

Disneygevoel

‘Spel en verbeelding helpen ons om de blubber in ons hoofd even weg te zetten’, zegt Helga. Het Disneygevoel, noemt ze het. En daarvoor hoef je echt niet naar Disneyland. Een eenvoudig sinterklaasfeest kan je al terugbrengen naar het kind in jezelf. ‘Je ziet het aan de schittering in de ogen, aan geconcentreerde aandacht, zowel bij volwassenen als kinderen. Waar het om gaat is dat je voor even uit je dagelijkse omgeving weg kunt en je blik op iets totaal anders kunt richten’, denkt Helga. Ziedaar ook het belang van vakantie voor mensen in armoede.

Hoe werkt dat in ons brein?

Positieve emotie maakt ons sterker. Gevoelens van dankbaarheid, plezier of waardering openen onze blik op de wereld. We zien meer en worden creatiever. Dat verklaart waarom mensen in periodes van ontspanning vaak invallen krijgen om problemen anders te benaderen. Bij emoties van angst, onzekerheid of afwijzing gebeurt net het omgekeerde. Dan maken we ons klein en vinden de weg naar de uitgang van onze problemen vaak niet meer. Dat stelt Barbara Frederickson**, professor in de positieve psychologie, na uitvoerig wetenschappelijk onderzoek.

De genezende werking van ontspanning

Fantasie en spel brengt ons bij onze oorspronkelijke energie, weet Myrielle. En dat zet jezelf en je leven weer in beweging. Zo helend kan een grap, een verhaal, een daguitstap of een vakantie dus zijn. ‘Mensen weten dat op een onbewust niveau wel.  Je ziet dat bijvoorbeeld bij ouders die zelf een moeilijke kindertijd hebben gehad. Vaak gaan zij extra hun best doen om hun kinderen wel die ervaringen van speelsheid, pret en ontspanning te bieden. En genieten zij dubbel wanneer ze hun kinderen zien genieten.’

"Dat verklaart ook waarom mensen in armoede het vaak zo lastig vinden om tijdens een uitstap of vakantie ‘neen’ te zeggen tegen de kinderen. Ze willen niets liever dan hen geven wat ze zelf hebben gemist."

Hulpverleners: ga meer spelen

Myrielle ziet het stimuleren van fantasie en speelsheid als een onderdeel van het versterken van mensen in armoede. ‘Ik ben daar absoluut van overtuigd. Wat mij betreft mogen hulpverleners zichzelf wat minder serieus nemen en wat meer spelen. Oog hebben voor wat mensen blij maakt – en dus kracht geeft – is zo belangrijk. Aan alle hulpverleners zou ik willen zeggen: maak er een doel van om mensen te helpen blije momenten te beleven. Want daarin zit een diep helende kracht.’

In gesprek met

Myrielle Meeus is psychologe. Samen met onze redacteur denkt ze na over het belang van speelsheid, want ‘het kind in ons mag dan soms wel onder een laag eelt zitten, weg is het nooit.’

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.