Verbind je Verhaal is een voortdurend groeiende verzameling van verhalen over de weldaad van vakantie. Verhalen van mensen die vakantie beleven. Verhalen van mensen die vakantie mogelijk maken voor elkaar. Die verhalen zijn vaak tijdloos. Niet gebonden aan de waan van de dag, leren ze ons diepgaander begrijpen wat vakantie doet met een mens.  Zoals dit verhaal over 'onderweg zijn'. We publiceerden het voor het eerst op 24 april 2018, en laten het vandaag opnieuw schitteren.

‘Als ik weer thuis ben, ga ik het pas beseffen. Ik ben verdorie in Gent geweest joh! Ik heb de trein genomen. Op de tram gezeten!’ De Branco die vanochtend op perron 5 van het Hasseltse station trilde van spanning, onderging in één vakantiedag een opmerkelijke metamorfose. Op de trein naar huis kijkt hij me aan. Blinkende ogen. ‘Zie mij nu toch. Ik praat!’ In een gezelschap van vier mannen bezocht Branco het Museum Dr. Guislain in Gent. Ik mocht mee. Deze bijzondere dag trok een spoor in onze ziel. Als de avond valt, komen de woorden mondjesmaat.

Branco kan zich niet herinneren hoe lang het geleden is dat hij een dag op stap ging. De laatste vijf jaar was hij geen trein meer opgestapt. En Gent? ‘Nooit geweest.’ Hij woont op kamers in het Volkshuis, aan de Hasseltse kaai. Begin maart nodigde medebewoner Dirk hem uit om mee te gaan naar een tentoonstelling in het Dr. Guislain Museum in Gent. Twee vrienden van Dirk, Stefan en Jan, zouden ook meegaan. De vier alleenstaande mannen hebben ervaring met de psychiatrie. Ze kijken er met gemengde gevoelens op terug.  

Die ochtend op het perron in Hasselt

Dirk staat wat gebogen. Z’n ogen tranerig, z’n gelaat gloeiend. ‘Grieperig ofzo’, zei hij. Dirk zal de rest van de dag stil zijn. Zijn ogen en oren absorberen wat op de trein, de tram en in het museum te beleven valt. Verwerken komt later wel, als de griep gepasseerd is.

Stefan bekomt van een moeilijke dag. Gisteren ruimde hij de kleren van zijn overleden moeder op. Het is keihard. Maar hij is benieuwd genoeg naar het Dr. Guislainmuseum, omdat hij zelf vrijwilliger is in het bezoekerscentrum van de psychiatrie in Rekem. Jan is er ook bij, daar op perron 5. Een zwarte muts zit diep over zijn oren. Hij kijkt toe vanop een afstand. Nadien zal hij me vertellen dat hij altijd nadenkt. En dat bij dat denken ook altijd denken zit over wat een ander zou denken. 

Onderweg met mensen die niet oordelen

In de trein komt het gesprek op gang. Het blijkt goed om met gelijkgestemden onderweg te zijn. Om een dag bijeen te zijn zonder te moeten denken dat anderen je beoordelen. Dat je niet bang moet zijn om verkeerd verstaan te worden.

We verhuizen van trein naar tram en verwonderen ons over de drukte in het Gentse station. 't Is Branco’s eerste keer op een tram. We eten een boterham in de patiëntencafetaria van het Dr. Guislain instituut. We bezoeken het museum en vergeten de tijd. Het regent wanneer we er weer vertrekken. (lees hier over het bezoek aan het museum dr. Guislain)

Die avond in de trein, weer bijna thuis

Wanneer we weer bijna tot in Hasselt gedenderd zijn, vindt een diepere gedachtenlaag de oppervlakte van onze gesprekken. Dat kunst zien helpt het leven te zien, als een spiegel. Dat in compagnie zijn met vrienden die je niet willen veranderen ongelooflijk deugd doet. Dat vertellen en luisteren een zegen is als je elkaar vertrouwt. En dat er op zo’n dag altijd, altijd, altijd ‘iets’ gebeurt dat iets anders in gang zet.

Dirk heeft koorts. Hij leunt met zijn hoofd tegen het koele glas van de wagon. “Ik vind dat ik weer meer moet gaan schilderen’, aarzelt hij. Hij vertelt over de schilderijen die hij zag in Gent. ‘In die kunst ligt een kracht…’ Hij zucht. ‘Ik hou me nog teveel bezig met andere dingen. Zo’n dag als vandaag herinnert mij dan weer aan hoe belangrijk schilderen voor mij is.’ En ook, hoe blij hij is dat Branco er vandaag bij was. ‘In gezelschap zijn met Dirk, met Jan en Stefan is voor mij het fijnste van de dag geweest’, zegt Branco. ‘Ik had al rap het gevoel: dat zijn hier goei gasten. Die mannen gaan mij verstaan. Ik zie wel wanneer mensen wel of niet luisteren.’

En Jan, de altijd denkende Jan, repliceert: ‘We hebben fijn gepraat. Ons kwetsbaar opgesteld. Dat maakte het voor mij gemakkelijker om me te laten zien zoals ik ben.

'Doorheen een goed gesprek weet je toch dat je in wezen hetzelfde bent: mensen onder mekaar. Dan verhuist de angst.' - Jan

Stefan, die het gisteren allemaal wat kwijt was, zegt dat zijn goesting om door te gaan weer dichterbij is gekomen. ‘Door mijn autismespectrumstoornis is het voor mij niet evident om te reizen. In groep voel ik me wat beter op mijn gemak en alleen zou ik nooit op het idee gekomen zijn om vandaag naar Gent te gaan. Hij is blij dat hij contact kon leggen tussen zijn bezoekerscentrum in Reken en het Gentse Psychiatriemuseum. Daar gaat iets schoons uit ontstaan, hoopt hij.

En dan zegt Stefan tegen het reisgezelschap: ‘We hebben het elk op onze eigen manier allemaal moeilijk. En kijk eens wat een mooie dag we hadden!’  Branco lacht: ‘Wat morgen is, is morgen. Wat vandaag was, kan niemand ons nog afpakken.’

_{Lees ook deze verhalen:
​Kijk. Kijk nog eens. Wat doet verwondering met ons?
Buitenbeentje in museumsector, outsider in kunstwereld}

In gesprek met

Dirk Vandewal is een vriend van Griet, de schrijver van de verhalen voor Iedereen Verdient Vakantie. Dirk woont op kamers in het Volkshuis, aan de sjieke ‘Cartier Bleu’ van Hasselt, zoals hij zelf met een satirisch gevoel voor humor opmerkt.

Griet wilde met Dirk naar het Museum Dr. Guislain, om er samen de tijdelijke tentoonstelling rond angst te bekijken. Dirk zei ja en vroeg in één adem of hij medebewoner Branco mocht meenemen. Eén vriend werden er uiteindelijk drie. Jan en Stefan wonen beide in Lanaken. Branco kende voor de uitstap enkel Dirk. Alle vier de mannen weten wat het betekent verstrikt te raken in je gedachten, soms afhankelijk te zijn van medicatie om de dag door te komen, en overmand te raken door onpeilbare angst.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.