Overslaan en naar de inhoud gaan

Buitenbeentje in museumsector, outsider in kunstwereld

In gesprek met Kristine Timperman, Museum Dr. Guislain | 13 april 2018

Het Museum Dr. Guislain is geen pretpark. Dat zegt Kristine Timperman, verantwoordelijke voor de publiekswerking van die bijzondere plek. ‘Het is best wel een zwaar museum. Het overrompelt mensen soms, zoals bijvoorbeeld Kazerne Dossin in Mechelen dat ook doet.’ Nergens ter wereld kan je de geschiedenis van de psychiatrie zo mooi en volledig zien als in het museum van het psychiatrisch centrum Dr. Guislain. Het Gentse museum, gehuisvest in de oorspronkelijke gebouwen van het psychiatrisch centrum, beroert je. Wat je ziet kruipt onder je vel. Een wereld van uitersten, waar kunst verzacht. En gedreven vrijwilligers je hartelijk verwelkomen en de weg wijzen.

Het Psychiatrisch ziekenhuis werd in 1857 opgericht door Dokter Guislain. De architectuur, met zijn grote binnentuin en overdekte wandelgangen, veel invallend licht en groen was bijzonder voor die tijd. De oorspronkelijke gebouwen worden sinds 1986 gebruikt als museum en kunstarchief. Van bij het begin steunde de werking van het museum op vrijwilligers. ‘In het begin waren dat mensen die in het centrum werkten of hadden gewerkt. Al gauw werden ook patiënten na hun ontslag uit de psychiatrie uitgenodigd om bij te dragen.’

Voorportaal Museum Dr Guislain
Welkom in het Dr. Guislain Museum | Voorportaal

 

Geschiedenis van de psychiatrie

De vaste expo vertelt over de menselijke zoektocht om het lijden van psychiatrische patiënten te verlichten. Oude foto’s, medische apparatuur en gebruiksvoorwerpen uit het 19de eeuwse psychiatrische ziekenhuis dompelen je onder in de ‘abnormaliteit’. Ze vertellen hoe zorgverleners en patiënten hier in deze gebouwen leefden, werkten en hun leven zin gaven. In de collectie zitten unieke stukken, zoals de befaamde hersensnijmachine van Professor Dewulf.

Slaapzaal
Een slaapzaal van het Gesticht | ca 1930

 

Met 21ste eeuwse ogen lijkt de historische aanpak in de psychiatrische zorg soms hardvochtig. Met de medische kennis van toen probeerden artsen en zorgverleners het lijden van patiënten te verlichten. Op ons laat het een diepe indruk en een massa vraagtekens na. Kristine: ‘Ja, het is hard, maar we mogen die geschiedenis niet loochenen. De verzameling vertelt het verhaal van blijven zoeken naar zorg en remedies. Een zoektocht die tot op vandaag verder gaat.’

Outsider kunst

Kunst biedt een tegengewicht tegen die zware geschiedenis. De bovenverdieping in de linkervleugel herbergt een schat aan prachtige outsider kunst: gemaakt door mensen buiten het professioneel kunstcircuit, vaak levend in de marge van de samenleving. In 2002 kreeg Museum Dr. Guislain de langdurige bruikleen van de kunstcollectie Stadshof. In die topcollectie zitten ruim 6000 stukken, die afwisselend aan het publiek getoond worden, aangevuld met werken uit de eigen collectie.

A.C.M Outsider kunstcollectie

Werk van A.C.M. | Outsider Kunstcollectie

 

‘De oorsprong van outsider kunst, of art brut, dateert van 1947 en voert terug tot de Franse kunstenaar Jean Dubuffet, die op zoek was naar de ware kunst. Kristine: ‘Die vond hij onder meer in psychiatrische instellingen. Prachtig werk, persoonlijk, zonder veel academisch gedoe. In de jaren ’60, onder andere in de anti-psychiatrie beweging is een grote waardering ontstaan voor kunst gemaakt door psychiatrische patiënten.’

Thema-expo’s

Fia Cielen, expo 'Angst' Dr. Guislain Museum
Uit de expo 'Angst' | werk van Fia Cielen

Naast de vaste collectie, organiseert het Museum Dr. Guislain regelmatig beklijvende exposities rond thema’s die raken aan de wortels van het centrum. De actuele tentoonstelling heeft als thema ‘Angst’. Via video-installaties, schilderkunst en tekeningen krijg je als bezoeker een inkijk in de triggers en gedaanten van angst en hoe wij die heftige emotie proberen te bedwingen. De expo loopt nog tot 27 mei 2018.  Komende zomer focust het museum op outsider kunst. In het najaar volgt een expo rond het thema ‘prikkels.’ Kristine: ‘De thema’s van onze tijdelijke tentoonstellingen hebben altijd een verband met de menselijke psyche. Ik blijf altijd opnieuw verwonderd hoeveel kunstenaars met thema’s als angst, depressie of melancholie bezig zijn. Het lijkt een onuitputtelijke bron.’

Vrijwilligers schragen de museumwerking

Vijfenveertig vrijwilligers maken dag na dag mogelijk dat het publiek kan genieten van het museum. Ze helpen twee tot drie halve dagen per week in de bibliotheek, aan het onthaal, de bewaking, in het café en bij gidsbeurten. Kristine coördineert de vrijwilligerswerking. ‘Onze groep vrijwilligers is heel divers. Sommige mensen willen na hun pensioen in de zorg nog bezig blijven met het thema. Anderen zoeken sociaal contact of willen zinvol bezig zijn. Die diversiteit is een troef. Mensen zijn hier nieuwsgierig naar elkaar, naar de rijkdom van het anders zijn.’  

Foto Header: werk van Tim Brown, Outsiderkunstcollectie. |  foto's werden ter beschikking gesteld door het Museum Dr. Guislain | Foto A.C.M. : Griet Bouwen

Kristine Timperman

In gesprek met

Kristine Timperman is verantwoordelijk voor de publiekswerking en de vrijwilligerswerking bij het Museum Dr. Guislain in Gent. Voor bijzondere mensen organiseert Kristine bijzondere verwelkomingen: voor kinderen bijvoorbeeld, en voor mensen met (jong)dementie zijn er aangepaste rondleidingen.

Het Museum Dr. Guislain maakt deel uit van het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Mensen met een beperkt inkomen kunnen hun bezoek aan het Dr. Guislain museum met een flinke korting boeken via het netwerk.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 13 april 2018 in de categorie Cultuur.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Copyright © 2024 Steunpunt vakantieparticipatie | Disclaimer | Privacy |