Vergadervermoeidheid. Kruipt onder je vel wanneer je – professional of vrijwilliger – al te vaak aan tafels zit waar overleg niet leidt tot enthousiast samen dingen doen. Ach, we kennen ze wel, die tafels. We schuiven aan, we luisteren, maken ons punt en doen vervolgens verder wat we doen.  Gaandeweg gaan we geloven dat het nu eenmaal is-zoals-het-is. Tot iemand de vraag verandert. Zoals Astrid De Bruycker, stafmedewerker lokale netwerken bij Demos, uitprobeerde in het lokale vrijetijdsnetwerk in Mol.

In een lerend netwerk bij Steunpunt Vakantieparticipatie maakte Astrid kennis met ‘Appreciative Inquiry’. Dat is een verandervisie en -methode die vernieuwing bouwt op sterkten die er al zijn en alle betrokken uitnodigt om samen toekomst te maken.  ‘Het geeft mij een manier van werken die ik kan toepassen in de begeleiding van lokale vrijetijdsnetwerken’, zegt Astrid. Ze experimenteerde met de methodiek in het lokale netwerk vrijetijdsparticipatie voor mensen in armoede in Mol.

Doel van zo’n netwerk is dat mensen van OCMW, lokale vrijetijdsdiensten en armoede-organisaties samen nadenken over de participatie van mensen in armoede aan lokale vrijetijdsactiviteiten en vakantie. Astrid begeleidde het traject. ‘Het enthousiasme van sommigen werd aanvankelijk niet door iedereen gedeeld. Vergadermoeheid, ja, dat zag ik ook: mensen die liefst van al wilden verder werken zoals ze bezig waren.’

Kijk naar wat er wel werkt

Vanuit Appreciative Inquiry leerde Astrid de focus leggen op wat wél werkt. Bij de start van de sessies in Mol vroeg ze: ‘Op welke verwezenlijkingen zijn jullie al trots? Waar ben je vandaag al blij mee?’ ‘Ik zag een verrassende dynamiek ontstaan. Door met elkaar te praten over wat al werkt, kregen de deelnemers goesting om verder te investeren in de samenwerking. Bovendien ontstond er een warme welwillendheid ten opzichte van elkaar.'

Stroom van ideeën

Het is een stevige mindshift: als je niet vergadert om problemen op te lossen, maar praat over wat wél werkt, gebeurt er tussen mensen iets dat leven geeft. Al wil dat niet zeggen dat de moeilijkheden onder de mat belanden. ‘Ook hiaten in de werking kwamen aan bod, op een opbouwende manier.’ Een brainstorm leidde tot zoveel ideeën en enthousiasme dat er flink wat tijd nodig was om alle acties zorgvuldig te overwegen en prioriteiten te stellen.

Veranderingen in de praktijk

Cruciale vraag: hoe worden gezinnen in armoede daar dan uiteindelijk beter van? Astrid: ‘Er is de wil ontstaan om inspanningen en middelen beter op mekaar af te stemmen. Het netwerk in Mol verfijnt nu het systeem van tegemoetkomingen voor mensen in armoede. Dat is een eerste stap. We zien ook een mobiliserend effect bij de verschillende diensten, die acties beginnen ondernemen. Het OCMW en de vrijetijdsdiensten betrekken nu mensen in armoede in de evaluatie van hun werking. Daaruit spreekt durf om je kwetsbaar op te stellen en je werking meer te tonen. Het netwerk deelt ook de wil om mensen uit kwetsbare groepen op het podium te brengen bij het sociaal-artistiek project ‘Mol in Scene’.’ Astrid is er gerust in: de dynamiek is ontstaan, de acties zullen elkaar opvolgen.

Verbondenheid creëert gedeeld eigenaarschap

Wat werkt er dan in die waarderend onderzoekende benadering? Op het moment dat de vraag verandert, gebeurt er blijkbaar ‘iets’ tussen mensen. Tijd maken om stil te staan bij wat nu al sterk is, creëert energie, verbondenheid en gedeeld engagement. ‘En net dat is in lokale vrijetijdsnetwerken zo belangrijk. Als het engagement gedeeld wordt, wordt ook het eigenaarschap gedeeld. Dan gaan méér mensen verantwoordelijkheid opnemen en dingen doen’, zegt Astrid.

"Er is altijd iets wat wel werkt. Als je daar aandacht aan schenkt, kan het groeien." - Astrid

Die kracht golft uiteindelijk verder in concrete acties. Uit evaluatie van het proces in Mol blijkt dat ook. De verbondenheid is toegenomen, en een meerderheid van de partners is nu meer dan vroeger geneigd om samen te werken met elkaar. Astrid: ‘Er is altijd iets wat wel werkt. Als je daar samen aandacht aan schenkt, krijgt dat kansen om te groeien.’

_{Meer lezen over de aanpak en resultaten in Mol: begin hier.}

In gesprek met

Astrid De Bruycker is stafmedewerker Lokale Netwerken Vrijetijdsparticipatie van mensen in armoede bij Demos, het kenniscentrum actief in het Vlaamse Participatiedecreet. Demos zet in op de participatie van kansengroepen aan cultuur, jeugd en sport.  Ook het Fonds Vrijetijdsparticipatie maakt deel uit van Demos.

Binnen Demos heeft Astrid de opdracht om gemeenten en steden te begeleiden die een lokaal netwerk rond vrijetijd willen opzetten of versterken. Doel van die netwerken is lokale afstemming creëren zodat kinderen, jongeren en volwassenen uit kwetsbare groepen volwaardig kunnen deelnemen aan vrijetijd en vakantie.

Astrid nam deel aan het eerste Appreciative Inquiry – Lerend Netwerk van Steunpunt Vakantieparticipatie (Toerisme Vlaanderen). Ruim 50 mensen uit de sector van sociaal toerisme leerden er samen hoe ze vanuit een waarderend onderzoekende insteek in hun organisaties en samenwerkingsverbanden kunnen bouwen aan de versterking van het credo ‘Iedereen verdient vakantie.’ Op 13 juni 2017 ging de tweede editie van start. Info nodig? vraag het bij het Steunpunt Vakantieparticipatie.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.