In het UZ Gent is een druilerige zaterdagochtend het decor voor bijzondere testen. Er wordt namelijk onderzocht of reizen de mentale en fysieke gezondheid van mensen met een beperking positief beïnvloedt. Het onderzoek is een samenwerking tussen UZ Gent en Project U/TURN, een vzw die avontuurlijke back to basics reizen aanbiedt voor mensen met een fysieke beperking. Deelnemers leggen voor vertrek, na thuiskomst en zes maanden later dezelfde testen af. 

Nathalie Maes en Lies Demeyer zijn beiden op het appel. Ze worden af en aan opgepikt voor onderzoeken. Tussendoor staan ze mij met veel enthousiasme te woord over hun reiservaringen en de impact ervan op hun leven.

Complementaire krachten

Lies vertelt hoe het een hele tijd duurde voor ze voor het eerst de stap durfde te zetten om mee te gaan op een back to basics tocht met Project U/TURN. ‘Ik was al een paar keer naar een info-avond geweest en telkens was ik afgeschrikt door de hoge graad van avontuur,’ zegt ze. In 2015 kreeg Lies een burn-out en stapte ze uit haar job. Dat was het punt waarop alles in haar leven open kwam en Project U/TURN weer in het plaatje kwam. Als ze vertelt over de reizen die ze intussen ondernam, schieten er vonken uit haar ogen. ‘Het is gewoonweg subliem,’ zegt ze. Ze legt uit hoe blinden of slechtzienden worden samengebracht in een groep samen met mensen in een rolstoel. ‘Blinden kunnen lopen en hebben fysieke kracht. Ik ben ziende en kan de dingen goed beschrijven en inschatten. Je gooit alle beperkingen op één stapel, iedereen kan wel iets oplossen,’ zegt Lies, ‘Samen los je de stapel op.’

"Je gooit alle beperkingen op één stapel en iedereen kan wel iets oplossen. Samen los je de stapel op." - Lies Demeyer

Nathalie beaamt. Ze reisde vorig jaar naar Tenerife en dit jaar naar Marokko. Ze vertelt over Sven, een van de oprichters van Project U/TURN. Sven is blind en reist vaak mee. ‘Hij sleurt je echt vooruit tijdens de reis en je aanvaardt dat van hem,’ zegt Nathalie. ‘Want je weet dat hij dezelfde strijd heeft gevoerd. Dat hij weet wat het is om frustratie te voelen over iets wat je niet kan.’ Nathalie heeft intussen haar eigen grenzen een heel eind opgeschoven. In Tenerife zat ze het grootste deel van de reis in een rolstoel, in Marokko heeft ze een grote delen van de tochten in haar eentje stappend afgelegd. ‘Mentaal kom je heel anders terug dan je vertrekt,’ zegt ze. Zo zag ze er vroeger omwille van haar fysieke beperking meestal van af om uitstappen te doen. Maar nadat ze er een avontuurlijke reis had opzitten, besefte ze dat ze ook wel in haar eentje naar een concert kon. ‘Het maakt me zo gelukkig om dat soort dingen te doen,’ zegt ze.

Armkracht

Lies vertelt over een moment dat haar erg is bijgebleven uit een reis naar Nicaragua. ‘We hadden er een dag trektocht langs stoffige paadjes opzitten, het was enorm zwaar voor de vrijwilligers om de rolstoelen voor te duwen.’ Lies legt uit dat ze met een schuldgevoel kampte omdat de vrijwilligers haar de hele dag door moesten duwen door het stof. ‘En toen,’ zegt ze met glanzende ogen, ‘kwamen we bij de mangroves en moest er geroeid worden. Roeien? Geen probleem.’ Lies vertelt hoe heerlijk het was om in de prauw te zitten en haar armkracht in te kunnen zetten. Alle frustraties van de dagen voordien ebden weg. ‘Het was een zalig om te roeien en te voelen: ik ga vooruit!, ‘zegt Lies. ‘Iedereen maakt tijdens een tocht momenten mee waar hij tegen zijn grenzen aanloopt maar tegelijk helpt iedereen elkaar ook weer vooruit.’

"Iedereen heeft wel iets. Op reis worden we vrienden." - Nathalie Maes

Nathalie is blij dat verhalen zoals dat van haar verteld worden, zegt ze. ‘Die verhalen geven een andere kijk op wat wij kunnen.’ Niet alleen is het frustrerend dat mensen er vaak automatisch van uit gaan dat mensen met een fysieke beperking ook een mentale beperking hebben. ‘Het is ook belangrijk dat we niet als een doelgroep worden gezien maar als individuen,’ zegt ze. Daarom ook is het zo fijn dat er bij Project U/TURN geen onderscheid wordt gemaakt tussen deelnemers en vrijwilligers. Nathalie vertelt over een vrijwilliger die meeging na een burn-out en over een verpleegkundige die herstellende was van borstkanker. ‘Iedereen heeft wel iets,’ zegt Nathalie, ‘op reis worden we vrienden.’

Gek en reiziger

Als ik Lies nog vraag naar een bijzonder moment op reis, schiet ze in een lach. ‘Een reis met ons zit vol van onverwachte situaties die bijzondere oplossingen vergen,’ zegt ze. Dan denkt ze even na. ‘Als je plots op een plaats in de bergen komt te staan waar zelfs valide mensen moeilijk kunnen komen, dan geeft dat echt een geweldig gevoel. Als ik dan terug thuis ben en aan mensen vertel waar ik ben geweest, zeggen ze me soms: ben je gek? Ja, zeg ik dan, ik ben gek. Gek en zot van reizen!’

foto: Project U/Turn

In gesprek met

Nathalie Maes en Lies Demeyer hebben een aangeboren beperking. Dankzij Project U/TURN zijn ze beiden fervente reizigers geworden.

https://www.projectu-turn.com/nl

Neergepend door

Eva De Groote dwaalt nieuwsgierig rond om mensen te ontmoeten en kleine verwonderingen in woorden te vatten. Met een voorgeschiedenis als organisator in de kunsten is ze vandaag onafhankelijk aan de slag als romanschrijver en verhalenvinder.