Overslaan en naar de inhoud gaan

Vrije tijd

Dansen in verwondering

In gesprek met Chirine Gerits, Fonds Vrijetijdsparticipatie | 25 januari 2019

December 2018, Brussel. Ik ben op het Forum Iedereen Verdient Vakantie en manoeuvreer me tussen de tafeltjes door. In de ene hand een tas verse koffie, in de andere hand wat kladpapier en een balpen. Mijn blik kruist die van Chirine. Het is haar eerste keer op het Forum. Ze bekijkt het nog even van op afstand. Ze heeft wel zin in een babbel. Als ik haar vertel dat ik het met haar wel even over ‘hoop, woede, moed en verwondering’ wil hebben, kijkt ze… verwonderd!

‘Ik zag onlangs de theatervoorstelling waarin Johan Heldenberg de rol van Marx speelt’, begint ze meteen. ‘Ik was echt onder de indruk. Het stuk gaat over rechtvaardigheid. Hij had het ook over Hoop en haar dochters. Maar dat waren er maar twee: Woede en Moed. Zo tof dat ze er bij Iedereen Verdient Vakantie Verwondering als derde dochter aan toevoegen!’

Ik vraag haar of ze iets heeft met ‘verwondering’. Het blijkt inderdaad een rode draad door haar leven te zijn.

‘Ik ontdekte Tenerife als wandeleiland. Het is er echt ‘waw!’ als je door de natuur zwerft. Die verwondering en verademing zoek ik er samen met mijn vriend graag op. Je ziet er niemand, staat op kammen, zit tussen groen en natuur. Je hoort er eigenlijk niets. Daar gewoon even zitten, relax, de zon voelen. De natuur ruikt er naar aarde, vocht en warmte…
Als we er geen aandacht aan schenken, spelen we die kunst van verwonderd zijn kwijt, denk ik. Als kind komt dat nochtans allemaal vanzelf. Dat kind-zijn moeten we proberen te bewaren. Daarom dans ik nog. Dat doe ik echt met passie. Ik was redelijk introvert. Dansen heeft mijn wereld geopend qua beleving. Het is een andere manier om je te uiten. Het geeft me energie. En verwondering over wat het met mijn lichaam doet.’

En dan herinnert Chirine zich nog een uitspraak uit dat theaterstuk van Heldenberg: ‘Er is genoeg voor ieders behoefte. Maar er is niet genoeg voor ieders hebzucht.’ Ze verwijst naar haar job.

‘Ik werkte de voorbije acht jaar binnen een grote warenhuisketen. Als verkoopsmedewerkster stond ik aan de kassa, vulde rekken aan,... Ik mankeerde een doel in mijn job. Een sociaal, groter doel. Het voelde allemaal een beetje afstompend. Ik ben zo blij dat ik nu bij het Fonds voor Vrijetijdsparticipatie mag werken. Dit is echt een verademing. Ik sta er nog elke dag van verwonderd dat er binnen mijn job tijd is voor vrijheid, flexibiliteit en zelfstandigheid. De filosofie waarbinnen we werken zorgt voor heel wat menselijkheid. Die is er zowel voor de mensen waarvoor we werken als voor de collega’s onderling. Er is echt respect.’

Plots twijfelt ze. Of dit wel allemaal was waarover ik het met haar wou hebben. Nu is het mijn beurt om verwonderd te kijken. ‘Natuurlijk’, lach ik. Ik haal mezelf nog een kop koffie en dans de zaal weer in. Op zoek naar een nieuw verhaal.

Chirine Gerits

In gesprek met

Chirine Gerits woont in Dendermonde. Ze werkt sinds dit jaar voor het Fonds Vrijetijdsparticipatie, een onderdeel van Demos. Ze staat dansend in het leven waar ze vol verwondering naar kijkt. Ondertussen denkt ze samen met haar collega’s over een nieuwe naam voor het Fonds.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 25 januari 2019 in de categorie Vrije tijd.

Stijn Dujardin

Neergepend door

Stijn Dujardin werkt op de dienst communicatie van de stad Diksmuide. Hij is de trotse papa twee dochters S en D die hij razendsnel ziet veranderen. Hij herkent zichzelf in de deugnieterij van zijn zoon O. Deze Westhoekman is constant op zoek naar verbinding en is gek op verhalen, picon en zijn madam. Samen met haar geniet hij vooral van verdwalen in een vreemde stad en verrast worden door wat er om het hoekje te vinden is.

Onze chaos verdient stilte

In gesprek met Johnny De Mot | 15 januari 2019

Wat gebeurt er als we af en toe stilstaan? Als het ‘doen’ op pauze wordt gezet en het ‘zijn’ alle aandacht krijgt? Pastoor Johnny De Mot pleit voor verstilling en zet zijn schouders onder de toekomstige stiltetuin in het hart van Brussel die zich tot mensen in armoede richt. ‘Mensen moeten hun dromen weer soigneren’.

'We hebben een leefinfarct', stelt Johnny De Mot, Pastoor van de Kerk Onze-Lieve-Vrouw van de Goede Bijstand, smak in een van de hippe uitgaansbuurten van Brussel. 'Het moet allemaal zo snel gaan dat het strop loopt. Kijk naar het verkeer in Brussel: het moet vooruitgaan in de straten, maar we staan vast. Mails vragen om een snel antwoord en we moeten op zoveel reageren. Het geraas van de stad maakt dat we meer en meer willen verwerven. Maar de kracht zit net in de binnenkant. Het is nodig in te gaan tegen alles wat van je verwacht wordt en je eigen weg te gaan.'

Stilte-atlas

'Twintig jaar geleden zaten we al rond tafel met een aantal sociaal geëngageerde Brusselaars, waaronder Bianca Debaets. Toen al voelden we de nood aan stilte. Onze droom was een Brusselse stilte-atlas met de plekken in kaart gebracht waar je kunt ontsnappen aan de dwang van de dag. Aan de druk om te lopen, te crossen. In Berlijn, Parijs, Straatsburg, Keulen… staan kerken met de deuren open. Binnen is het leeg. Brussel mist nog altijd zulke plekken, en we hebben ze nochtans zo nodig.

"Hier klopt een hart van arme mensen, hier leeft een ziel. Net daar past een plek om tot verstilling te komen." - Johnny De Mot

Een eerste antwoord kwam vanuit onze parochie. Al jaar en dag zetten we op vrijdagse zomeravonden de deuren van de kerk open. Ook al is het hier de Brussels homobuurt vol uitgaansmogelijkheden, toch komen mensen. Je hoort buiten het gewoel, maar hier kan het stil worden. Hier mag je stil vallen. Pas op: helemaal niks horen, is zeker ook niet de bedoeling. Wie geen enkel geluid hoort, wordt gek. Geluid betekent contact, andere mensen, het besef niet alleen te zijn.'

Zijn zonder iets te moeten

'Vanaf april ‘19 willen we verder gaan met een nieuwe stilteplek op de Sint-Jorissite in de Cellebroersstraat, een beetje verderop. Hier woont een divers publiek met minder en meer mogelijkheden. Binnenkort komen er extra studio’s waar minderjarige vluchtelingen inhuizen bij studenten met een handicap. Hier klopt een hart van arme mensen, hier leeft een ziel. Net daar past een plek om tot verstilling te komen. Hier kan de stress van mensen afvallen, de zak die ze meezeulen zetten ze even neer en ze mogen er zijn zonder iets te moeten. Dat is onze hoop. Niet gemakkelijk voor mensen die dag in dag uit hun centen tellen om te overleven, die zich zorgen maken over hun kinderen of ouders die nog in Syrië zitten. Maar we helpen hen die zorgen weg te laten vloeien, leren hen weer ademen en creëren ruimte.'

Miserie vs. hoop

'De tuin zal bestaan uit betonnen vierkanten en rechthoeken waarin water en groen geïntegreerd zitten. Centraal staat een 150 jaar oude olijfboom als teken van vrede. Waterpartijen, riet dat kan buigen in de wind en de schaduw van een bomenrij maken het een inspirerende plek. De miserie die hier naartoe zal komen, krijgt tegengewicht in de vorm van hoop door de school en de samenhuizers die rond de stilteplek liggen. Het gemeenschapskarakter van dit project primeert. Onze olijfboom staat in aarde uit 18 landen. Het moet een plaats van samenkomst zijn die vrede in zich draagt. De mensen op deze site doorstonden al heel wat onrecht. De organisaties die er huizen, vechten tegen dat onrecht en geven kansen aan wie uit de boot valt. Om te zien dat mensen met weinig mogelijkheden ook een enorme kracht hebben, moeten we stilvallen.”'

Braver, op zijn Engels

'Een minuut of een half uur, ik hoop vooral dat mensen op regelmatige basis terugkomen. Dat merken we ook in onze kerk. Na een paar weken zie je dezelfde gezichten terug komen. En die feesten even goed met pinten en joints. Het gaat er ons vooral om dat we ze braver maken - maar dan in de Engelse zin van het woord. Be brave, wees moedig, val stil. Het ‘doen’ mag hier even op pauze, het ‘zijn’ krijgt alle aandacht. Je ziet hoe ze op korte termijn tussen de dancings en de bezoeken aan de homosauna’s in toch tot rust komen. Dat moeten we vastpakken en net niet: het laten gebeuren, er een forum voor geven, zonder er een stempel op te drukken. Dit is niet christelijk, het is niet van ons, het ìs gewoon. De nieuwe stiltetuin is niet christelijk. Het had bij wijze van spreken een café kunnen zijn - een plek van zekerheid, aanwezigheid, een ijkpunt, quoi. Het verontrust me dat er zoveel rustige cafés sluiten.

"Mensen in armoede, ook een armoede in relaties trouwens, waar vinden die nog een plaats om samen te komen?"

 In Brussel leeft 1 op 2 in een eenpersoonsgezin. Het blijft belangrijk dat we plaatsen creëren. Stilte is daarbij de taal van iedereen. Brussel huist ontzaglijk veel nationaliteiten en culturen. Vanuit onze geschiedenis weten de Vlaamse Brusselaars hoe moeilijk het is om gerespecteerd en vooral gehoord te worden. In de stilte krijgen we dat gehoor, allemaal.'

foto Johnny De Mot door Jan van Bostraeten

In gesprek met

Johnny De Mot droomde van een toekomst als dierenarts, maar koos toch om Godsdienstwetenschappen te studeren. Sinds 1987 is hij bezield pastoor van de Bijstandskerk in Brussel en engageert hij zich in heel wat sociale organisaties. Zo is hij onder andere voorzitter van De Overmolen. De stilteplek ligt in de Cellebroersstraat in Brussel, dicht bij het Centraal Station. De Bijstandskerk ligt tussen de bekende Anspachlaan en Manneke Pis.

foto: Jan Van Bostraeten (c)

Dit verhaal werd gepubliceerd op 15 januari 2019 in de categorie Vrije tijd.

Roos Lowette

Neergepend door

Roos werkt deeltijds bij Jint vzw. Ze geeft er jongeren de kans om naar het buitenland te trekken.  Daarnaast schrijft ze verhalen over wat reizen met een mens doet. 

Hoog tijd voor herwaardering van netto vrije tijd

In gesprek met Michel Vandendriessche, Pasar | 21 februari 2017

Als mensen geen echte – zelf te bepalen -  vrije tijd kunnen ervaren, is er van een menswaardig leven amper sprake. Dat zegt Michel Vandendriessche, directeur van Pasar. Wat Pasar betreft, moeten we tijd, vrije tijd en tijdsbeleving weer hoog op de maatschappelijke agenda plaatsen. ‘Waardigheid van leven hangt samen met de manier waarop je je leven kunt inrichten. Kunnen beschikken over tijd die helemaal van jezelf is, is daarin een belangrijke factor.’

Vrijetijd is geen luxe

Toen Michel met een delegatie in de Dominicaanse Republiek was, had hij verhelderende gesprekken met arbeiders van ginds. ‘Daar, in een land waar armoede overheerst, wordt vrije tijd niet gezien als luxe. Mensen geven aan dat vrije tijd valt in de categorie noodzakelijk voor een goed leven. Ik herinner me het verhaal van een man die zeven dagen op zeven werkt om te overleven. Hij zag zijn kinderen daardoor niet opgroeien, en vertelde me hoeveel verdriet hem dat doet. Als het onderhouden van familiale relaties al niet mogelijk is, hoe moet je dan toekomen aan je ontplooiing als mens? Dan staat waardig leven onder druk.’

Schrijnende levensvragen

Zo ginds, zo bij ons. ‘Ook hier zitten veel mensen in de knoei met hun levenstijd. Uit gesprekken met mensen als psychiater Dirk De Wachter onthoud ik dat schrijnende levensvragen vaak te maken hebben met de enorme druk die mensen ervaren.’ Mensen voelen zich overvraagd en vermorzeld door de samenleving. Die druk maakt dat een groeiende groep mensen zich niet meer in staat voelt een waardig leven te leiden.' 

"Mensen zeggen dat ze hun leven ervaren als druk-druk-druk. Ze lijden onder druk en drukte. Dat is een belangrijk maatschappelijk probleem geworden." - Michel Vandendriessche

Opnieuw nadenken over onze verhouding met tijd

Pasar heeft het thema ‘tijd’ tot de kern van haar missie gemaakt. De organisatie – vroeger gekend onder de naam ‘Vakantiegenoegens’-  ontstond in 1938 na de invoering van de wet op de betaalde vakantie voor arbeiders. ‘Onze vereniging wilde arbeiders en hun gezinnen leren hoe ze met die verworven vrije tijd konden omgaan.'

'Tachtig jaar later vertaalden we die missie in het ijveren voor netto vrije tijd, mensen bewust maken van hun netto vrije tijd en inspireren tot kwaliteitsvolle invulling van vrije tijd. We willen de hedendaagse omgang met tijd op de maatschappelijke agenda brengen. Als socioculturele organisatie willen we met onze leden en vrijwilligers nadenken en samen een aanbod ontwikkelen voor een waardevolle invulling van netto vrije tijd.’

Netto vrije tijd?

Vrije tijd is een breed begrip, en verwijst naar de tijd die mensen niet aan hun (al dan niet betaalde) werk moeten besteden. Netto vrije tijd is de tijd die overblijft nadat alle verplichtingen gedaan zijn. Het is tijd die ons toevalt na het werk, huishoudelijke taken, sociale verplichtingen, de zorg voor kleine kinderen en/of ouder wordende ouders. Die tijd is belangrijk. Die hebben we nodig om tot rust te komen, fijne dingen te doen, onszelf te ontplooien, op ideeën te komen, ons leven beter te begrijpen en engagement op te nemen in de samenleving.

‘Of zelfs om helemaal niets te doen’, zegt Michel, ‘wij willen niet belerend voorschrijven hoe mensen hun vrije tijd moeten invullen. Kwestie is: we moeten die netto vrije tijd weer binnen bereik krijgen en ontdekken hoe we die voor onszelf zinvol kunnen besteden.’

Het debat is aan de gang

Op het publieke forum is het gesprek al aan de gang, ziet Michel. Er wordt veel gepraat en geschreven over tijd, over flexibilisering van werk, over korter werken. ‘Ik verwijs ook naar onze collega’s van Femma. Zij durfden het aan om de werkweek van 30 uur op tafel te leggen. Vanuit economische en neoliberale hoek wordt dat als naïef weggezet, maar dat is het hoegenaamd niet. We moeten dat niet weglachen, we moeten zoeken hoe we die sporen verder kunnen trekken.’

Socioculturele verenigingen kunnen een verschil maken

De worsteling met tijd leeft op grote schaal, denkt Michel. ‘In gesprekken met onze vrijwilligers hoorden altijd opnieuw dat de druk in de samenleving de laatste jaren enorm verhoogd is. En dat mensen graag bereid zijn om hun schouders te zetten onder voorstellen en acties om die druk te verlichten. Om mensen kansen te geven weer meester te worden van hun tijd.’ Tegen de verkiezingen in 2018 en 2019 wil Pasar voorstellen op de politieke tafel leggen.

‘Ik ben ervan overtuigd dat we daarmee – ook nu al – aantonen dat socioculturele organisaties zoals Pasar nodig zijn in de samenleving. We brengen mensen samen, ontdekken wat de Vlaming wakker houdt, leren met elkaar en proberen dingen op de maatschappelijke agenda te krijgen. Dat zijn bijdragen die wij – samen met honderden vrijwilligers – kunnen doen om onze leefomgeving ten goede te veranderen.’

Michel Vandendriessche

In gesprek met

Michel Vandendriessche is algemeen directeur van Pasar vzw. Pasar (voorheen Vakantiegenoegens) is een socioculturele vereniging met lokale kernen overal in Vlaanderen. Pasar organiseert vrijetijdsactiviteiten, met nadruk op wandelen, fietsen en kamperen.  Pasar brengt een reismagazine uit, met inspiratie voor uitstappen in eigen land en verder weg.

Pasar maakt van netto vrije tijd haar kernwaarde. Onder de titel Pak*je tijd bundelt de organisatie haar streven naar voldoende en kwaliteitsvolle vrije tijd voor elke Vlaming. Meer lezen en ontdekken hoe je daar zelf aan kan bijdragen kan hier.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 21 februari 2017 in de categorie Vrije tijd.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Gedurfd vrijetijdsproject opent de weg naar Rap op Stap Balen

In gesprek met Igor Geubbelmans, vrijetijds- en cultuurbeleidscoördinator in Balen | 7 februari 2017

Drie jaar geleden zette het gemeentelijke vrijetijdscentrum De Kruierie in het Kempense Balen haar deuren intentioneel open voor mensen die - om welke reden dan ook -  de stap naar vrijetijdsbeleving niet zo makkelijk zetten. Het project ‘De Durvers’ moedigde mensen aan hun passies te ontdekken, te beleven en te delen met anderen. Het experimenteel project, gesubsidieerd vanuit het participatiedecreet, werd in december 2016 afgerond. Het lokale bestuur kondigde bij die gelegenheid aan de inspanningen onverkort verder te zetten. De Kruierie vervolledigt bovendien haar aanbod met een Rap op Stap kantoor. Zo komen ook uitstappen en vakanties binnen bereik van inwoners met een beperkt inkomen.

Samen met de Thomas More Hogeschool, het OCMW, de Sportdienst, Welzijnsschakel Het Lichtpunt en de vereniging waar armen het woord nemen Ons Huis in Mol zette De Kruierie De Durvers op het spoor. ‘Ons vrijetijdscentrum loopt goed’, zegt vrijetijds- en cultuurbeleidscoördinator Igor Geubbelmans. ‘Maar tevreden achterover leunen is wat te gemakkelijk, vind ik. De kansarmoedecijfers van onze gemeente maakten mij ervan bewust dat we niet kunnen stilzitten.’

“Kansarmoede is niet alleen een zaak van hulpverleners. Daar hebben wij als vrijetijdsdiensten ook een rol in op te nemen.’ – Igor Geubbelmans.

Durven!

Het concept van De Durvers is even simpel als doeltreffend. Via de Kruierie kunnen mensen die moeilijk toegang vinden tot het reguliere vrijetijdsaanbod hun eigen activiteiten organiseren. ‘Durvers’, worden ze genoemd: mensen die hun passie willen delen met anderen. Ze zetten zelf teken-, knutsel- en kookworkshops op, gingen op uitstap, leerden fietsen of gingen samen zwemmen.

Ergens bij horen

Nieuwkomers vonden via De Durvers aansluiting bij de lokale gemeenschap. Mensen in armoede kwamen vaak voor het eerst in het vrijetijdscentrum. ‘Ik hoorde ineens ergens bij’, zei Durver Tatjana. ‘En dat maakte me actief, ook op momenten dat ik eigenlijk niet de moed had om buiten te komen.’ Tatjana durfde het aan om knutselworkshops te organiseren, neemt deel aan kookworkshops en zette de stap naar een sociaal-artistiek theaterproject in de Kruierie. 

"Dat je ergens verwacht wordt, dat trekt mij vooruit. Ik voel me sterker en actiever dan ooit." - Durver Tatjana

Antigif tegen stress, aanmoediging om talent te benutten

Getuigenissen als die van Tatjana markeren het belang van het project. ‘Voor nieuwkomers is het belangrijk om mensen te ontmoeten die van dezelfde activiteiten houden’, zegt de Chileense Dominique. Carli, afkomstig uit Brazilië zegt: ‘vrijetijd is het beste antigif tegen stress. Trappelen om je hoofd boven water te houden, zet mensen onder spanning. In een hobby, samen met anderen, vind je rust en leer je hoe anderen recht blijven in het leven.’ Jan, een jongeman met een hersenverlamming, ontdekte via De Durvers zijn missie. ‘Ik ben een andere Jan geworden. Ik ontdekte dat ik heel wat te zeggen heb. Inclusie is mijn ding, en ik voel blijdschap dat ik iets positief kan doen in de maatschappij.’

durvers workshops kinderen
"In een hobby, samen met anderen, vind je rust en leer je hoe anderen het hoofd boven water houden." - Durver Carli

 

Einde project(subsidie), verankering in de gemeente

Het experiment liep drie jaar en werd einde 2016 feestelijk afgerond. Het project zette zoveel in beweging in de Kruierie en het netwerk van armoede-verenigingen, dat het gemeentebestuur de werking verder wil zetten. Igor: ‘beleid, medewerkers van de Kruierie, het OCMW en alle betrokkenen beseffen maar al te goed dat we de brug moeten blijven bouwen. Dat het de moeite waard is. Vrijetijdsbeleving mag niemand ontzegd worden.’

Een voltijdse medewerker gaat nu aan de slag op het kruispunt tussen welzijn en vrijetijd. Want er is nog flink wat werk, vindt Igor. ‘We moeten samen nog vele drempels weghalen, zoals mobiliteit, om er maar eentje te noemen.’ Of ook die andere drempel: betaalbaarheid. De gemeente breidt daarom de lokale vrijetijdscheque uit naar alle mensen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming van het ziekenfonds. ‘Vrijetijd is immers een krachtige manier om mensen weerbaar te maken en kwaliteit te ervaren in hun leven’, aldus nog Igor.

Vakantiekansen versterken

Het project van De Durvers werd aanleiding voor ervaringsuitwisseling en competentieontwikkeling op intergemeentelijk niveau. In één van die bovenlokale workshops was Wali Sediqi te gast, vakantiebemiddelaar bij Steunpunt Vakantieparticipatie van Toerisme Vlaanderen. Igor: ‘Wali vertelde zo begeesterend over het belang van vakantie, dat we er meteen iets mee wilden. Ik kan met veel plezier aankondigen dat heel binnenkort in De Kruierie een Rap op Stap kantoor zal worden geopend.’

Igor Geubbelmans

In gesprek met

Igor Geubbelmans is vrijetijds- en cultuurbeleidscoördinator in de Kempense gemeente Balen. Het gemeentebestuur bracht haar vrijetijdsdiensten, bibliotheek en toeristische dienst samen in vrijetijdscentrum De Kruierie. Met het Project ‘De Durvers’ zette De Kruierie koers naar een inclusieve vrijetijdswerking voor elke inwoner. Meer lezen over De Durvers? Download hier een boekje vol verhalen.

 

Dit verhaal werd gepubliceerd op 7 februari 2017 in de categorie Vrije tijd.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Aftellen naar vakantie? Waar zijn we eigenlijk écht naar op zoek?

In gesprek met Dr. Francis Lobo | 25 oktober 2019

Verbind je Verhaal is een voortdurend groeiende verzameling van verhalen over de weldaad van vakantie. Verhalen van mensen die vakantie beleven. Verhalen van mensen die vakantie mogelijk maken voor elkaar. Die verhalen zijn vaak tijdloos. Niet gebonden aan de waan van de dag, leren ze ons diepgaander begrijpen wat vakantie doet met een mens.  Zoals dit verhaal over 'schoonheid vinden'. We publiceerden het voor het eerst op 15 juli 2016, en laten het vandaag opnieuw schitteren.

Vakantie is een noodzaak. Verre reizen maken is dat niet. Lees een boek. Bezoek familie. Ga de natuur in. Kijk naar de bomen, luister naar de vogels en verwonder je over de schoonheid die ervan uitgaat.’ Dat zegt Dr. Francis Lobo van de Edith Cowan University in Perth, Australië. ‘Kijk rond je. Help mensen die het moeilijker hebben dan jezelf, leer van mensen die het beter hebben dan jou. Daarin zit het geluk van het leven verscholen.’

Als we aan vakantie denken, welke beelden komen dan bij u op, Dr. Lobo?

‘Vakantie is het plots opengaan van ruimte en tijd. Je komt terecht in een andere tijd, een tijd waarin je je vrij mag voelen, weg van de verplichtingen van het leven. Een tijd waarin je er gewoon kunt van genieten dat je leeft. Waarin je even verlost bent van de sleur van elke dag. Vakantie betekent dingen ontdekken, leren, dingen doen die je nooit eerder beleefde. Die ervaring van vakantie en vrijetijd doet ons goed. Na een tijd van vakantie zie je er beter uit, je voelt je opgefrist. Het leven loopt  weer makkelijker.’

"Vakantie is het plots opengaan van ruimte en tijd." - Francis Lobo

Om vakantie te voelen, hebben we in uw opinie dus geen verre of dure reizen nodig? Het gaat om een staat van zijn, een andere relatie met tijd. Begrijp ik dat juist?

‘Dat klopt. Het gaat om de kwaliteit van de ervaring. De open tijd, het voor even verlost zijn van routines. Ik denk ook dat een vakantie niet al te lang moet duren. Vakantie mag gerust kort zijn. Want hoe langer je weg bent, hoe meer kans er is dat je in een routine terecht komt. En dan is het vakantiegevoel weg.’

U brengt vakantie daardoor dichterbij, bereikbaar voor meer mensen. Vakantie krijgt de betekenis van een gevoel, een ‘state of mind’, zegt u. Kunnen we dat gevoel oproepen, ook zonder te reizen?

‘Natuurlijk. Er zijn veel dingen die je op je eentje kunt doen. Zolang je je geen al te grote zorgen hoeft te maken over een dak boven je hoofd en brood op de plank, kan je in je leven bewust op zoek gaan naar de gelukzaligheid van vrijetijd. Je bent niet voor je volledige geluk afhankelijk van geld en van anderen. Je kunt echt genieten van een boek, muziek of een wandeling in het park. Kijk rond je, schenk je omgeving aandacht. Er valt zoveel te waarderen. Echte aandacht opent je geest voor de mooie dingen die binnen je bereik zijn. Er zijn veel kansen tot waardevolle ervaringen zonder dat we daar geld voor nodig hebben.’

"Er zijn veel kansen tot waardevolle ervaringen zonder dat we daar geld voor nodig hebben."

Ook dichtbij kunnen we schoonheid, verwondering, rust en geluk vinden. Zelfs als ons leven niet over rozen loopt. Is dat wat u bedoelt?

‘Mensen zijn veerkrachtige en creatieve wezens. Ook wanneer we het moeilijk hebben, kunnen we van die creatieve capaciteiten gebruik maken. Als we verlangen naar vakantie, kunnen we een vakantiegevoel oproepen. Dat heb ik zelf ervaren toen ik na een operatie een hele tijd minder mobiel was. Toen dacht ik bij mezelf: ‘laat ik fantaseren over vakantie, over wat ik zou kunnen doen tijdens vakanties, over herinneringen aan mooie tijden.’ Mijn fysieke beperking maakte me op dat moment creatiever. Ik was in staat om poëzie te maken. Later ging ik zwemmen en leerde daardoor andere mensen kennen. We kunnen echt leren om beroep te doen op onze mentale kracht om ons leven beter te maken, ook wanneer we ons beperkt voelen.’

Kunnen mensen in armoede oefenen om hun geest ruimer en creatiever te maken? Om zichzelf dat gevoel van vrijheid – eigen aan vakantie – te gunnen?

‘Ja, wij mensen kunnen dat. De truc is: schenk aandacht aan wat er buiten je eigen leven gebeurt. Richt je blik verder dan jezelf. Hoe leven andere mensen? Wat doen ze? Wat kan ik van hen leren? Er zijn altijd mensen wiens leven makkelijker lijkt te zijn dan dat van jou. Kijk en leer van hen. En er zijn ook altijd mensen die het veel moeilijker hebben dan jij. Kijk dan wat er nodig is en help waar je kunt. Vraag je af hoe jouw leven van betekenis kan zijn voor anderen. Hoe lastig je leven ook is, hoe arm of uitgesloten je je ook voelt: je kunt je geest verruimen en zien hoe mensen zoals jij hun leven hebben veranderd.’

"Mensen hebben een unieke mentale kracht. De truc is: schenk aandacht aan wat er buiten je eigen leven gebeurt."

Andere mensen helpen, maakt je eigen leven rijker. Dat is een boeiende en hoopvolle gedachte.

‘Andere mensen helpen brengt de grootste tevredenheid in je eigen leven. Dat is wat ik ook zelf ervaar. Ik probeer oudere mensen in mijn omgeving te helpen. Ik bied mijn kennis over zinvolle en helende vrijetijdsactiviteiten aan wanneer regio’s getroffen worden door rampen. Als je wat voor een ander kunt betekenen, ervaar je dat je daar zelf een gelukkiger mens door wordt.’

Dr. Francis Lobo

In gesprek met

Dr. Francis Lobo groeide op in Uganda, waar hij in 1958 zijn academische loopbaan aanvatte. In 1973 verhuisde Francis Lobo naar Australië. Hij is professor emeritus aan de Edith Cowan University,  school voor Marketing, Toerisme en Recreatie. Dr. Lobo deed onder meer onderzoek naar vrijetijd en levenskwaliteit van senioren en de band tussen vrijetijd en lifestyle-thema’s.

Dr. Lobo stelde vrijwillig zijn kennis ter beschikking op plekken in de wereld die getroffen zijn door grote rampen. Na de tsunami in Indonesië en de kernramp in Fukushima hielp hij de plaatselijke bevolking om de kinderen op te vangen via vrijetijdsactiviteiten. ‘Want als kinderen kansen krijgen om te spelen, om creatief te zijn doorheen spel, dan kunnen ze de tragedies beter verwerken en sterker worden.’

We ontmoetten Dr. Lobo tijdens de World Leisure Conference, waar hij onderzoek presenteerde over de band tussen vrijetijd en geluk in Australië.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 25 oktober 2019 in de categorie Vrije tijd.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Onderweg met mensen met jongdementie. ‘Ik ben mè nie content…’

In gesprek met mensen van Het Ventiel | 25 maart 2016

 

22 maart 2016, 7u30.  Ik rijd van Limburg naar Kortrijk. De zon en lage mist betoveren de West-Vlaamse akkers. Ik heb het geluk dat ik de namiddag mag doorbrengen met mensen van Het Ventiel, buddywerking voor mensen met jongdementie. Het belooft een intens mooie lentedag te worden.
22 maart 2016, 8u30. Wég lentegevoel. Enter verbijstering. Geweld, angst en blindelings zoeken naar antwoorden spatten van mijn smartphonescherm. Ik twijfel. Is dit een dag waarop ik nog kan doen wat ik had gepland? Is dit een passend moment om mensen te ontmoeten, met hen te wandelen? Ben ik in staat hun verhalen open te beluisteren?
22 maart 2016, 13u45. Ik ga toch naar de afspraak. Omdat ik in de buurt ben. Omdat alleen zijn nu niet werkt. Ik raap mezelf bijeen, vind de weg naar Ingelmunster en adem een paar keer diep in en uit. Ik laat los, maak plaats voor wat me lichter kan maken. 

22 maart 2016, 14u. Aan de sporthal dagen ook de stappers van Het Ventiel op. Ze zijn met vijftien: mensen met jongdementie, partners, familieleden en buddy’s. Samen wandelen doen ze elke week. Iedere maand sluiten ze aan bij de georganiseerde tocht van wandelclub AviFlorastappers van Ingelmunster. Vandaag brengt de club meer dan 1200 mensen op de been. Hier gaat het leven door. Mensen dragen elkaar door de dag.

22 maart 2016, 14u30. We zijn weg. Zes kilometer stappen is het plan. Danny, Patrick, Paul, Patrick, Eddy, Roos en Patrieck omringen elkaar en worden omringd door hun partner, dochter, buddy, broer. Schildjes van Het Ventiel zijn op ieders jas gespeld. ‘Samen zijn we een groep, en in de groep voelt ieder van ons zich sterker’, zegt Gudrun Callewaert, initiatiefnemer van Het Ventiel. Haar echtgenoot Patrick is door jongedementie getroffen.

“Samen zijn we een groep, en in groep voelt ieder van ons zich sterker.’ - Gudrun

Steun vinden om het hoofd te helpen

Patrick wandelt zes kilometer met een rollator. Twee handen op de handvaten helpen zijn hoofd, dat het niet meer alleen aankan. Al van bij de eerste stappen die ik naast hem loop, steelt Patrick mijn hart. Hij merkt op hoe de lente zich opwerkt uit de bodem. Hij legt me uit hoe zijn hoofd, ook tijdens een kalme wandeling als deze, langzaamaan volloopt. En als het vol is, dan wordt hij heel stil, zegt hij. Zijn brein kan alle ervaringen niet meer netjes verwerken en opruimen. Dan wordt het kortsluiting.

Dat hij geen boek meer kan lezen, zegt hij, en hoezeer hem dat spijt. Dat hij vroeger urenlang in de tuin kon werken en nu na tien minuten rust nodig heeft. Dat tv kijken niet meer lukt. ‘Behalve Familie of Thuis, het zijn dingen die ik vroeger niet kon hebben en nu wel apprecieer.’ Hij haalt zijn schouders op, kijkt me aan en lacht. Patricks blik is open, kwetsbaar. Hij heeft gevoel voor humor. ‘De kampioenen, dat kijk ik op internet. Altijd weer dezelfde serie. Het maakt niet uit, want ik ben het nadien toch allemaal weer vergeten. ’t Is toch om mee te lachen.’

 

“Mijn hoofd loopt langzaam vol. En als het vol is, dan wordt het kortsluiting.’ - Patrick

 

Het Ventiel
Paul, Gudrun en Eddy

Paul glimlacht, grapt aan één stuk door en geeft zich regelmatig over aan een luide lach. Hij duwt de rolstoel van Eddy. Speels, roekeloos, overenthousiast. Eddy, diep in zichzelf gekeerd, laat begaan. Gudrun heeft haar handen vol met bijsturen, zacht in woorden, stevig in haar handelen. Pauls broer kijkt toe en vertelt dat Paul ooit zelfstandig ondernemer was, vergeetachtig werd en dat uiteindelijk de ziekte het leven overnam. Hoe Paul soms impulsief, dan weer apathisch is. Hoe geen dag meer voorspelbaar is. Hoe intens Pauls ziekte beslag legt op het leven van zijn echtgenote. En hoe fijn het voor haar is om even, enkele uren, het huis voor zich alleen te hebben. Daarom, voor haar,  is Pauls broer nu bij hem.

 

Ergens onderweg eten we een wafel. Een koppel met een klein hondje passeert onze groep. Paul kijkt naar het beestje. ‘Dat is een schoon hondje, als je er niet op gaat zitten’, lacht hij. Ik lach mee. ’t Is zo grappig!

Schrijnt het? Ja, dat doet het. Maar het maakt ook iets wakker. Warmte. Het besef van kwetsbaar mens te zijn tussen kwetsbare mensen. Het vertrouwen dat er bij ons allemaal een hoek af is en dat we daar maar beter gewoon over doen. Gewoon kwetsbaar durven zijn tussen andere kwetsbare mensen.

Het Ventiel

Danny duwt Patrick, Patrick plaagt Eddy, Eddy krijgt hulp van PAB-assistent Peter.

 

22 maart 2016, 16u15. We komen weer aan bij het vertrekpunt. Ik wandel naast Marie-Madeleine, vrouw van Eddy. De wandeling deed haar deugd. ‘Al vanaf het allereerste moment dat we in deze groep kwamen, voelden we ons verbonden door een onzichtbare draad’, zegt ze. Het is de groep die het ‘m doet. De groep die ervoor zorgt dat de kwetsbaarheid draaglijk wordt. Gudrun komt naast ons lopen. ‘Het is die verbondenheid tussen ons,, zegt ze, ‘het samen sterker zijn dan elk apart. Het samen kunnen wandelen en ons daardoor sterk voelen. Het mogen zorgen voor elkaar. Het geeft ons als partners en familieleden ook wat extra zuurstof.’

“Al vanaf onze eerste ontmoeting, voelen we ons verbonden door een onzichtbare draad.” – Marie-Madeleine

De rollator en rolstoelen worden opgeborgen in de kofferbak. Eddy, Patrick en Patrick wandelen het laatste stukje, de trap op tot aan de cafetaria. Boven is het warm en druk. Maar het geeft niet. Hier komen is thuiskomen. De omgeving, de mensen zijn vertrouwd. Wat later staan de biertjes op tafel. Er wordt verteld over de gebeurtenissen van vandaag, dichtbij op de wandeling en ver weg in Brussel.

22 maart 2016, 16u30. Met Roos en Patrieck praten we over de troost van muziek. Over content zijn. ‘Ik ben mè nie content’, zingt het Hof van Commerce. Roos en Patriek proeven de wonderen van het West-Vlaamse dialect en geraken het eens over de boodschap: we zijn content, en daar hebben we niks anders voor nodig dan hier zijn, in elkaars gezelschap.

Patrick van Gudrun kijkt naar me en vertrouwt me toe: ‘Een goed biertje, dat is nog één van mijn genietingen.’ Hij lacht, en steelt mijn hart nog een keer.

22 maart 2016, 17u. Ik neem afscheid. Met veel dank-je-wels voor de ontmoetingen. Ik rijd weer naar Limburg. Drie uur tijd om na te denken. Het onwezenlijke nieuws uit Brussel en Zaventem vult de auto, mijn hoofd, mijn hart. De serene berichtgeving en muziek raakt me. Er komt plaats voor verdriet. De ervaring van ontmoeting met de warme mensen van Het Ventiel maakt het verdriet zachter.

We zijn mensen, geboren om er voor elkaar te zijn, om vreugde, verdriet en het leven te delen. Ik denk aan Patrick, Eddy, Danny, Gudrun, Roos en al die mooie mensen.  ‘Meer moe da nie zin.’  zou Patriek zeggen,… denk ik.

fotografie: Inse, dochter van Patrick en Gudrun

 

Over toerisme voor senioren organiseert Vakantieparticipatie op 18 april 2016 de studiedag 'Toerisme met een zilveren randje.' Met thatervoorstelling 'Zoutloos', 10 workshops en 8 infostands. Mis het niet.

 

In gesprek met

Het Ventiel, opgericht op 1 mei 2015, wil het sociale isolement van mensen met jongdementie dorbreken door ze te betrekken bij het leven van alledag.

Jongdementie slaat toe terwijl het actieve leven nog in volle gang is en spoelt de vaste grond onder de voeten vandaan.  Activiteiten die altijd vanzelfsprekend waren, worden door de jongdementie langzaamaan onmogelijk.  Het Ventiel richt zich op activiteiten die met een beetje hulp wel nog mogelijk zijn.

Bij Het Ventiel verbindt men vrijwillige buddy’s met mensen met jongdementie. Samen ondernemen ze dingen die deugd doen. Elke week organiseert Het Ventiel een groepsactiviteit. Er wordt gewandeld, er is een kunstatelier, hippotherapie, muziekbeleving.

Info vind je hier: www.hetventiel.be en via hun Facebookpagina

Dit verhaal werd gepubliceerd op 25 maart 2016 in de categorie Vrije tijd.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Mijn naam is niet belangrijk. De zeggingskracht van mijn werk des te meer.

In gesprek met Robert Boons | 10 september 2015

Het resultaat van zijn werk genereus delen: voor Robert Boons (65)  is dat zowat het meest waardevolle dat hij als fotograaf kan bereiken. Sinds begin dit jaar reist hij – in duo met een verhalenschrijver – doorheen het netwerk van Vakantieparticipatie. Op zoek naar verhalen van professionals en vrijwilligers die vakantie mogelijk maken voor mensen in armoede. Verwonderd kennismakend met mensen in armoede die getuigen over de uitdagingen in hun leven en de helende kracht van vakantie. Zijn geschenk aan het netwerk is van grote waarde: ‘Niet mijn naam is belangrijk, wél dat de beelden en verhalen hun weg vinden naar een groot publiek.’

 

Het begin van een passie

Toen hij 18 was, kreeg hij zijn eerste camera cadeau. Een tweedehands Zenith. Het werd het begin van een levenslange passie. Robert begon te experimenteren, dook de donkere kamer in en schakelde de ene opleiding aan de andere. Eerst nog analoog, en later digitaal. Begonnen als cursist, en gaandeweg ook als docent. Zijn job heeft hij er nooit van gemaakt, al scheelde het even niet veel. ‘Ik werkte mijn hele leven bij de Post, en kon er op een bepaald moment doorgroeien tot fotograaf. Uiteindelijk heb ik die stap niet gezet omdat we dan naar Brussel moesten verhuizen. Dat paste toen niet in ons gezinsleven.’

Uitdrukken wat je raakt

De kunst van het beeld maakte iets compleet wat anders onaf geweest zou zijn in Roberts leven. ‘Ik heb niet de kans gehad om te studeren. Daar heb ik spijt van gehad. Fotografie gaf me een spoor om ergens wél in uit te blinken.’ Fotografie blijkt ook een manier om uitdrukking te geven aan wat beroert. ‘Toen ik begon te fotograferen zat ik toch wel in een donkere periode in mijn leven. Dat kon je ook zien aan mijn foto’s. En dat zie ik er vandaag nog altijd wel in. Mijn voorliefde voor zwart-wit, voor het spelen met licht en donker, voor de zeggingskracht van schaduw, voor mensen als centraal thema in mijn vrij werk.’

‘Ik wil mensen zorgzaam in beeld brengen. Het beeld moet iets positief uitdrukken, en dat zoek ik heel bewust op. Iedereen moet bij het bekijken van die foto’s kunnen zeggen dat ze er toch echt wel goed opstaan.’ Dan worden mensen blij, en trots. Het levert een pak voldoening op voor de man achter de camera. 

Vrijwillig en genereus

Robert geeft zijn tijd en talent cadeau aan het netwerk Vakantieparticipatie. Vrijwillig. Omdat het hem zoveel goeds oplevert. ‘Ik ervaar al die contacten als een grote verrijking van mijn leven’, zegt Robert. 

‘Het doet me zoveel goed om bij die mensen en op die mooie plekken te komen en daar via mijn foto’s uitdrukking aan te geven.’ 

Bovendien, en dat is opmerkelijk: het is niet de naam van de fotograaf die ertoe doet, maar de zeggingskracht van het beeld. Robert hecht niet aan auteursrechten, eigenaarschap van zijn werk. Vrijwilligers en professionals uit het netwerk Vakantieparticipatie krijgen hun foto’s op vraag simpelweg toegestuurd. Zonder kost, zonder belang. ‘Ik vind het helemaal oké als mijn foto’s een eigen weg gaan. Zelfs als ze elders weer opduiken zonder mijn naam. Ik maak er andere mensen gelukkig mee en ik ervaar er waardering door. Dat is voor mij genoeg.’ 

Het mag zelfs meer worden

‘Vakantieparticipatie doet schitterend werk, met en door bijzondere mensen. Ik had er geen idee van dat in het netwerk zoveel belangrijk werk gebeurt. Voor massa’s mensen die anders nooit de vreugde van vakantie zouden kunnen ervaren. Hoe belangrijk dat is, heb ik ook in mijn eigen familie gezien. Ik zou niet liever willen dan dat veel meer mensen die kracht ontdekken. Dat de verhalen en de beelden hun weg naar een groter publiek vinden. Hoe mooi zou het bijvoorbeeld zijn als we een kijk- en leesboek zouden maken, met foto’s en quotes, met pakkende verhalen in taal en beeld. Ja, wat mij betreft: het mag gerust nog meer en gevarieerder worden.’

Jong en oud, het thema komt vaak terug in Roberts foto’s

Met één oog kijken om een juiste compositie te maken

 

Beweging vangen in een stil beeld

 

In Madrid: de fotograaf in zwart-wit

 

Iedereen kan fotograferen!

Goed nieuws. Ook jij kunt fotograferen. Met digitale camera of smartphone heeft nu jan-en-alleman de basisuitrusting gewoon in de achterzak of handtas. Wat zijn de tips van Robert Boons?

  • Veel foto’s maken. Gewoon doen, kijken naar het resultaat. Voelen wat je raakt en waar je trots op bent. Zo kom je op het spoor van wat je zelf wil uitdrukken.
  • Kijk naar foto’s van anderen en doe dat heel vaak. Dan ontdek je waar je goesting naar uitgaat en vind je pakken inspiratie.
  • Kijk naar licht. Kijk heel aandachtig naar licht en schaduw. Fotograferen is schrijven met licht. Vang het licht, gebruik het om uitdrukking te geven aan wat je wil tonen.
  • Wees aandachtig voor vormen. Kijk naar je omgeving, zoek er de vormen in. Componeer met vormen.

Wil je mensen in beeld brengen? Bereid je dan voor op een werk van tijd nemen, van goed kijken, luisteren en aanvoelen wat de onderstroom is, wat mensen beweegt, wat ze belangrijk vinden. Robert: ‘Soms loop ik eerst gewoon een uur wat foto’s te maken voor ik echt naar de juiste beelden zoek. Op dat moment hebben de mensen je niet meer in het oog.’ 

Het verschil tussen een foto en een goeie foto zit in ‘zeggingskracht’. ‘Een beeld waarvan je voelt: dat is er pataat! op. Een beeld dat voor zichzelf spreekt, waar een verhaal inzit.’

Robert Boons Fotograaf

In gesprek met

Robert Boons is amateur-fotograaf, woont in Lommel en is actief in de plaatselijke fotoclub. Een fotoclub met een hoog niveau, zegt hij zelf. Hij fotografeert voor de stad, voor de Internetgazet en sinds dit jaar ook voor Vakantieparticipatie. Zijn foto’s geven er beeld aan de verhalen, drukken uit wat in woorden niet te vertellen valt.

Robert neemt graag deel aan thematische fotowedstrijden waarin mensen centraal staan en oogst daar heel regelmatig waardering. Hij fotografeerde voor diverse publicaties, zoals voor een kookboek voor het plaatselijke sociaal restaurant en een boek met portretten van bewoners van een sociale woonwijk. 

Bijzonder trots is Robert dat een van zijn foto’s het haalde in het  boek ‘En avant, Marche!’ van Stefaan Vanfleteren. Een ander beeld werd opgenomen in het Worldbook of Happiness van Leo Bormans

Ontdek Roberts werk op www.iedereenverdientvakantie.be.  Zoals bijvoorbeeld bij deze (en meer!) verhalen:

Blote voeten verslijten niet zo gauw
Oliebollen met tartaar en zwemmen tot het donker is
Waarom het zo belangrijk is dat elk kind vakantie kan beleven
Van je passie je werk maken: dan kan er zoveel schittering ontstaan
Bobbejaanland: herinneringen ontstaan waar je samen dingen beleeft
Er is iets in mij dat zo sterk is, iets dat kan groeien als ik ergens bij mag horen
Rap op Stap Bredene: spannend avontuur van twee vrijwillige reisadviseurs
Tegengif tegen jachtige samenleving: leer samenwerken met een ezel
Je eigenwaarde is van jezelf, die laat je je niet ontnemen

Dit verhaal werd gepubliceerd op 10 september 2015 in de categorie Vrije tijd.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Vrijetijd en vakantie essentieel in samenleving waar iedereen bij mag horen.

In gesprek met Chiron Potié | 26 maart 2015

 

De Kortijkse vzw De Stroom heeft zijn naam niet gestolen. Een team van vijf medewerkers en een groep van een 50-tal vaste vrijwilligers ondersteunt mensen met een beperking om via vrijetijdsbeleving mee te bewegen in de stroom van leven in de samenleving. En ze roeien al eens de andere kant uit: tegen de stroom in.  ‘Want er is nog een pak sensibiliseringswerk te doen bij het grote publiek’, zegt coördinator Chiron Potié. Een gesprek over moed, kunnen kiezen en verlangen. 

Wij, Vlamingen, zijn over het algemeen een voorzichtig volk. Te voorzichtig soms. Bang om een ander voor het hoofd te stoten of te kwetsen. Ongerust om iets verkeerd te doen. En die angst weerhoudt ons er nog teveel van om toch contact te leggen met anderen, zeker als die ander ook een beetje anders is. ‘Maar je mag fouten maken. Mensen met een beperking vinden het absoluut geen probleem als je wat stuntelig uit de hoek komt. Als je maar probeert om contact te maken, dat is veel belangrijker’, zegt Chiron. ‘Mensen met een beperking zijn in de eerste plaats ook gewoon mensen. Als je gewoon doet zoals je normaal doet, kom je al een heel eind.’

“Je mag fouten maken. Mensen met een beperking vinden het absoluut geen probleem als je wat stuntelig uit de hoek komt.”

Chiron Potié van vzw De Stroom in Kortrijk in gesprek met Steunpunt Vakantieparticipatie Toerisme Vlaanderen
Coördinator vzw De Stroom op zijn werkplek in Kortrijk. 

 

Moed om fouten te maken

Meestal gaat dat om kleine, banale, dagelijkse dingen. Zoals iemand aan een bushalte zien twijfelen. Liever dan het risico lopen iets stoms te doen, kijken we – vaak met schroom – de andere kant uit. ‘Help die persoon gewoon,’ zegt Chiron, ‘ Je doet daarmee niks mis. Maar mensen doen het vaak niet, omdat ze liever niets verkeerd doen dan het wel te wagen. Op dat vlak is er nog veel aan bewustmaking te werken.’

 

Meekunnen in het gewone leven

Bij De Stroom gaan ze die uitdaging aan. Niet door er grote theorieën over op te hangen, wel door mensen met een beperking te ondersteunen om deel uit te maken van het normale leven en aan te sluiten op wat er al bestaat. Door hen aan te moedigen en te begeleiden om ook aan sport te doen, een café te bezoeken, van een avondje cinema te genieten of eropuit te trekken op uitstap of op reis. Het is daar, in de publieke ruimte, dat contact met anderen kan ontstaan. Dat mensen mét en zonder beperking elkaars leefwereld kunnen leren waarderen. 

vzw De Stroom in Kortrijk ondersteunt
mensen met een beperking in hun vrije tijd

 

Aanknopen bij wat mensen zelf willen

Vrijwilligers bereiden groepsactiviteiten voor en begeleiden ze. Of ze trekken eropuit met iemand die liever op z’n eentje ergens naartoe wil. Het zijn de mensen met een beperking zelf die aangeven wat ze willen en hoe ze ’t willen. Chiron: ‘Het begint allemaal bij de vraag: wat wil jij met je vrijetijd? We stellen die vraag  vanuit de wil om elke mens de regie van zijn leven in eigen handen te geven. Het blijkt een vraag die veel van onze mensen niet gewend zijn. Een vraag waar ze het antwoord nog op moeten zoeken. En daar, op dat punt, begint het. Daar begint die eigen regie te groeien. Dat is altijd schitterend om te zien. We trekken nooit iemand over de streep, want dat zou betekenen dat die persoon niet zijn maar onze keuze maakt.’

 

“Wat wil jij? Het is een vraag waar veel mensen met een beperking nog het antwoord op moeten zoeken.”

 

Eigen regie vormgeven

Chiron Potié van vzw De Stroom in Kortrijk in gesprek met Steunpunt Vakantieparticipatie Toerisme Vlaanderen
vzw De Stroom overtuigd van 
de kracht van vrije tijd. (Chiron Potié)

Vrijetijdsbeleving helpt mensen om vertrouwen te krijgen in de samenleving. Met elke stap, elk nieuw experiment groeit de durf om die eigen regie verder vorm te geven. Wie via De Stroom die stappen wil zetten, mag rekenen op aangepaste begeleiding, meestal door vrijwilligers. Begeleiders ondersteunen daar waar de beperking iemand zou weerhouden om op uitstap te gaan, te reizen, te sporten of simpelweg een pintje te pakken na een theatervoorstelling.

 

Verlangen is energie

Of – naast de alomtegenwoordige nadruk op werk, werk, werk – vrijetijd een toegangspoort tot maatschappelijke participatie kan zijn, willen we nog weten. ‘Uiteraard’, vindt Chiron. ‘Vrijetijdsbeleving zet mensen middenin de samenleving, in contact met anderen. Bovendien maakt vrijetijdsbeleving verlangen los. Verlangen naar meer, naar groeien, naar belevenissen.’ 

“Verlangen is essentieel in een mensenleven."

Verlangen is energie die van binnenuit komt en ons vooruit stuwt. Chiron: ‘Vrije tijd en reizen is één en al verlangen. Plannen maken, uitkijken naar nieuwe avonturen, middenin nieuwe ervaringen staan en dan weer de kiem voelen van verlangen naar het volgende. Het kleurt de levens van de mensen waarvoor wij werken.’

 

Fotografie: Robert Boons
Chiron Potié De Stroom vzw in gesprek met Steunpunt Vakantieparticipatie Toerisme Vlaanderen

In gesprek met

Chiron Potié is coördinator van VZW De Stroom in Kortrijk. Trots op zijn team van medewerkers en vrijwilligers.
De Stroom organiseert vrijetijdsactiviteiten en vakanties in binnen- en buitenland voor mensen met een beperking. Ze hebben inclusieve speelpleinwerkingen, maandelijkse groepsactiviteiten en een uitgebreid avontuurlijk reisaanbod. Ook mensen die liever op hun eentje eropuit trekken kunnen beroep doen op advies, coaching en begeleiding waar nodig. Van plan tot belevenis. Jaarlijks bereikt De Stroom ongeveer 300 mensen met een beperking en blijven ze op zoek gaan naar nieuwe uitdagingen en… extra vrijwilligers.

M  info@destroom.be   I   T  056 35 30 17

Dit verhaal werd gepubliceerd op 26 maart 2015 in de categorie Vrije tijd.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Het Fonds Vrijetijdsparticipatie is er helemaal terug

In gesprek met Irene Wensveen | 13 maart 2015

Het heeft recent flink bewogen bij het Fonds Vrijetijdsparticipatie. Op het Forum Vakantieparticipatie in Gent vroegen aanwezigen zich hardop af of het Fonds überhaupt nog bestond. 'Zeker wel', bevestigt gloednieuw coördinator Irene Wensveen. 'We zijn terug van even weggeweest en mikken dit jaar op een nog groter engagement van zowel commerciële als niet-commerciële aanbieders.' Irene deelt haar Forumervaringen en de voornaamste nieuwe spelregels bij het Fonds. 

Belangrijke dag voor het Fonds

'Het Forum was voor ons Fonds een belangrijk evenement', vertelt Irene. 'Enerzijds om te netwerken en Vakantieparticipatie beter te leren kennen. Anderzijds om het misverstand uit de wereld te helpen dat we niet langer zouden bestaan. Het klopt wel dat we een tijd inactief zijn geweest. Vorig jaar constateerde mijn voorganger dat we met het jaarbudget van de Vlaamse Overheid geen volledige jaarcyclus meer konden werken. In diezelfde periode zijn de coördinator en stafmedewerker uit dienst getreden. De werking van het Fonds is daardoor in september stilgelegd. In januari heb ik als nieuwe coördinator de draad weer opgepikt, samen met mijn collega’s Nabila en Nizar.'

Team Fonds Vrijetijdsparticipatie
Het nieuwe team van het Fonds Vrijetijdsparticipatie: Nabila, Irene en Nizar .

 

Inhaalslag

Het jonge team blikt terug op drukke maanden. 'We hebben ons ingewerkt in de werking van het Fonds en in de nieuwe spelregels die eind 2014 zijn bepaald. Ook in de partneronderhandelingen maakten we een flinke inhaalslag. Sinds februari ontvangen we weer aanvragen voor tussenkomsten.

En hoe het met de spelregels zit? 'Sommige bleven ongewijzigd, anderen zijn nieuw', aldus Irene. 'Het volledige overzicht vind je op onze website. In een notendop: we blijven voor 80 procent tussenkomen bij niet-commerciële zelfgekozen activiteiten. Gezien de grenzen van ons werkingsbudget hebben we bovenlokaal wel andere keuzes gemaakt. Zo vragen we nu zowel aan commerciële als niet-commerciële partners grotere kortingen, als een vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het merendeel reageert daar positief op. We streven dit jaar naar sociale tarieven die 20 tot 40 procent van de oorspronkelijke prijs bedragen. Vroeger was dat 20 procent. De toegangsprijzen na tussenkomst kunnen daardoor dus wel wat hoger liggen dan vroeger.'

Samen structurele verlichting bieden

'Ieder jaar gaat een aanzienlijk deel van ons budget voor zelfgekozen activiteiten  naar sportlidmaatschappen', legt Irene uit. 'Omdat september een extra dure maand is, biedt onze tussenkomst voor veel gezinnen een enorme structurele verlichting. Ze rekenen er echt op. Dit jaar gaan we ook nog gerichter doorverwijzen naar Vakantieparticipatie voor activiteiten die in de gids staan. Voor kampen die niet in de gids staan, blijven we tussenkomen. Denk bijvoorbeeld aan voetbalkampen, verbonden aan een clublidmaatschap waarvoor we tussenkomen.’

Naast Vakantieparticipatie ziet Irene ook in Rap op Stap een belangrijke speler op het vlak van participatie. 'Vorig jaar heeft Rap op Stap ruim 1000 mensen naar het Fonds toe geleid. Een knap resultaat waar we dankbaar om zijn. De drempel om aan te sluiten bij een armoedevereniging is dikwijls nog hoog voor mensen met een beperkt budget. Rap op Stap bereikt een doelgroep die andere lidorganisaties niet altijd bereiken. We merken trouwens dat steeds meer mensen individueel of in duo aan activiteiten deelnemen. Met buddywerkingen wordt dus duidelijk op een reële nood ingespeeld.'

"Rap op stad en buddy-activiteiten spelen in op een reële nood" 

Tips, vragen en dromen

Wat Irene en Nizar mee naar huis namen van het Forum? ’We hoorden hoe belangrijk het is dat we blijvend tussenkomen voor vervoer en we kregen veel tips en vragen rond tussenkomst bij specifieke activiteiten. Ook de vraag naar een Waals aanbod blijft groot, zowel bij het Steunpunt als bij het Fonds. Uit de verhalen en cijfers begrepen we ook dat de financiële drempel voor velen nog steeds hoog is, zelfs met korting. Ongeveer de helft van de vakanties via Vakantieparticipatie wordt mede mogelijk gemaakt door financiële steun van organisaties, familie en vrienden. Ik vraag me af of dat ook zo is voor activiteiten waarbij het Fonds tussenkomt en wil dat graag onderzoeken.'

'Dit jaar zien we er in ieder geval op toe dat minimum twee derde van de deelnemers aan groepsactiviteiten effectief in armoede leeft. We dromen van een zowel inhoudelijk als financieel nog toegankelijker aanbod, zowel van gesubsidieerde als commerciële aanbieders. Bij die denkoefening zitten we als partner met plezier mee rond de tafel.'

Irene Wensveen

In gesprek met

Irene Wensveen is de nieuwe coördinator van het Fonds Vrijetijdsparticipatie. Het Fonds zorgt ervoor dat mensen in armoede kunnen deelnemen aan cultuur, jeugd en sportactiviteiten.

Info over hoe het Fonds werkt en waarvoor je tussenkomst kan aanvragen vind je op www.fondsvrijetijdsparticipatie.be

Dit verhaal werd gepubliceerd op 13 maart 2015 in de categorie Vrije tijd.

Neergepend door

Lien van Laere is nieuw(s)maker voor het netwerk Vakantieparticipatie. Ze is gebeten door mensen en hun verhalen. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Neem contact met onze redactie. Samen maken we er nieuws van.

Vrije tijd en vakantie: uitdaging en meerwaarde voor psychiatrische patiënten‏

In gesprek met Tom Casteels | 19 september 2014

Voor psychiatrische patiënten die in zorgeenheden verblijven, kan het een uitdaging zijn om bewust met vrije tijd te leren omgaan en ervan te genieten. Bij Psychiatrisch Centrum Sint-Amedeus leiden Tom Casteels en zijn collega’s van de Dienst Vrije Tijd patiënten naar activiteiten, uitstappen en soms ook vakantie toe. 'De werking van onze dienst staat eigenlijk los van ziektebeelden', zegt Tom. 'Vrije tijd is een volwaardig onderdeel van elk mensenleven en verdient ook naast eventuele therapeutische effecten de nodige aandacht.'

Kennismaken met het aanbod in vrije tijd en vakantie

'Wanneer patiënten aan het einde van een behandelperiode opnieuw naar huis gaan, merken we vaak dat ze het moeilijk vinden om hun vrije in te vullen', zegt Tom Casteels. 'Daarom besteden we er tijdens hun verblijf zeer bewust aandacht aan, o.a. met steun van het Fonds Vrijetijdsparticipatie en de Stad Mortsel. Concreet willen we mensen actief laten kennismaken met het vrijetijdsaanbod en hen naar cultuur en andere activiteiten buitenshuis toe leiden. Dat doen we vanuit onze dienst niet als onderdeel van een therapie- of behandelplan', legt Tom uit. 'Vrije tijd is belangrijk in elk mensenleven. We benaderen de mensen hier niet enkel als patiënten, maar in de eerste plaats als burgers.'

"Het is natuurlijk mooi als ons werk het genezingsproces ondersteunt, maar dat is niet de focus."

- Tom Casteels

Individuele- en groepsuitstappen

Elke maand trachten Tom en zijn collega’s enkele voorstellingen of sportwedstrijden aan te bieden aan een vijfde van de normale prijs. Patiënten kunnen hier individueel of in groep voor inschrijven. Ook uitstapjes uit het aanbod van Vakantieparticipatie staan daarbij op de agenda. 'Voor patiënten die quasi non-stop begeleiding nodig hebben, organiseren we uitstappen in groep', zegt Tom. 'Bij een kortdurend verblijf trachten we mensen - met het oog op reïntegratie - te stimuleren om er ook eens met gezinsleden, vrienden of kennissen op uit te trekken. Het is heel fijn als ze nadien vertellen dat ze ervan genoten hebben. Regelmatig brengen zo’n uitstappen hen bovendien echt nieuwe ervaringen bij, zoals een bezoek aan de Zoo of het bijwonen van een festival als Dranouter. Voor velen zou zo’n uitstap zonder reductietarief onbetaalbaar zijn.'

Groeikansen

Toch blijft het voor sommige langdurige patiënten erg moeilijk om op uitstap te gaan. 'Hun beperkte zakgeld volstaat bijvoorbeeld niet om naar een pretpark als Bobbejaanland te gaan, en alleen eropuit trekken is sowieso niet evident', weet Tom. 'Zaken als mobiliteit, het zelf betalen aan een kassa en gevoelens van eenzaamheid zijn zeer reële drempels. Daarom hebben we nu een project lopen met 'toegankelijke cultuur’-vrijwilligers. Zij trekken er samen met mensen op uit om praktische en psychologische drempels te verlagen. Een grote hulp.'

"Mobiliteit, het zelf betalen aan een kassa en gevoelens van eenzaamheid zijn zeer reële drempels."

Vakantie: een grote uitdaging

En hoe zit het met vakantie voor de patiënten? 'Ook dat blijft een grote uitdaging’, zegt Tom. 'Een deel van de patiënten heeft daarvoor geen toestemming, voor een ander deel zijn er barrières als betaalbaarheid, een grote nood aan zorg of het gevoel dat vakantie niets voor hen is. Als je al jaren niet meer op vakantie bent geweest, is die stap uiteraard niet evident. Toch blijven we ervoor gaan. Het aanbod van Vakantieparticipatie is geweldig en ook Horizont en de mutualiteiten bieden heel wat mogelijkheden. Vooral aan het einde van een langdurige behandeling merken we dat mensen weer een vakantie overwegen. En als ze dan gaan, zijn de reacties hartverwarmend en zeer positief.'

In gesprek met

Tom Casteels bemant de Dienst Vrije Tijd bij het Psychiatrisch Centrum Sint-Amedeus. Meer informatie over het centrum: www.amedeus.be 

Dit verhaal werd gepubliceerd op 19 september 2014 in de categorie Vrije tijd.

Neergepend door

Lien van Laere is nieuw(s)maker voor het netwerk Vakantieparticipatie. Ze is gebeten door mensen en hun verhalen. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Neem contact met onze redactie. Samen maken we er nieuws van.

Pagina's

Copyright © 2024 Steunpunt vakantieparticipatie | Disclaimer | Privacy |