Overslaan en naar de inhoud gaan

Cultuur

Als museum blijven we luisteren naar mensen en leren uit al die blikken

In gesprek met Charlotte Van Peer, M Leuven | 12 juli 2021

Op een heel eigen wijze verbindt museum M Leuven oude kunst met hedendaagse kunst. Heel diverse kunstobjecten staan en hangen er - vaak in thematische tentoonstellingen - naast elkaar. Zo gaan ze in dialoog met elkaar. Bij M houden ze van verbinden en openheid. Ze beseffen dat een toegankelijk museum nog niet iedereen bereikt. Daarom bouwen Charlotte Van Peer en haar collega’s van de publiekswerking voortdurend bruggen. Tussen museum en publiek. Tussen kunst en mensen. Tussen verschillende blikken en perspectieven. ‘We willen connectie kunnen maken met ieders leefwereld. Kunst, een kleur of object, bezit de kracht een hele wereld op te roepen en een dialoog te starten. Dat willen we voor iedereen bereikbaar maken.’

Museumspelstraat en familieparcours

Charlotte en haar collega’s bouwen vele bruggen tussen museum en publiek. Zo werkte zij mee aan een specifiek aanbod voor mensen met een visuele beperking, en een stappenplan voor mensen met autisme*. Ze werkt ook aan projecten samen met een kinderziekenhuis en gevangenis. Daar brengen ze de kunst letterlijk naar de mensen. Ze geeft familieparcoursen, themadagen en een zomeraanbod vorm.

Zo is er deze zomer de Museumspelstraat**. De hele zomer kunnen kinderen, families en jeugdbewegingen in de museumtuin komen spelen en gezellig vertoeven. Op zaterdag zijn er gratis workshops. Iedereen is welkom, wanneer je wil. ‘We zorgen voor een ruim spelaanbod en kleden de tuin gezellig in. Hopelijk ervaren mensen hier even vakantie in eigen stad. We willen dat ze de plek leren kennen: onze steeds toegankelijke tuin met de prachtige eik. We kiezen bewust voor laagdrempeligheid en werken samen met Huis van het Kind. Onze letterlijke buur. Zij bereiken veel gezinnen, ook anderstalige gezinnen. Misschien kunnen we mensen ondertussen warm maken voor een familieparcours in het museum.’

“Ouders, nonkels en oma’s mogen ook fantaseren, spelen en ontdekken in het museum.”

Charlotte

Tijdens zo’n familieparcours** krijgen jonge en oudere bezoekers een gratis boekje met opdrachten rond de tentoonstellingen. ‘In elk aanbod proberen we verbinding en verbeelding te stimuleren. Iets waar kinderen vaak veel beter in zijn. Ouders, nonkels en oma’s mogen ook fantaseren, spelen en ontdekken in het museum. We hopen dat ze de opdrachten samen doen en samen aan het werk gaan. Verhalen delen en fantaseren. Leren van elkaar. Samen een mooi moment beleven.’

Elk jaar wat meer thuis in het museum

Met de Mater Dei-school in Leuven - een lagere school die kinderen van heel diverse afkomst bereikt – heeft M een jarenlang samenwerkingsproject. Elke leerjaar komt naar het museum voor een eigen programma. Charlotte ziet er prachtige dingen ontstaan: ‘De leerlingen van het derde jaar kregen een bewegingsworkshop in het museum. Ze kenden het hier al van eerdere bezoeken. Ze toonden de dansdocente verschillende kunstwerken en wezen haar de weg. Dat is prachtig! De kinderen die volwassenen spontaan gaan rondleiden en een stukje eigenaarschap over het museum hebben.’

familieparcours Vincent Geyskens (c)MLeuven_MilesFischler
Familieparcours Vincent Geyskens (c)MLeuven, MilesFischler


De zesdeklassers krijgen een gidsopleiding van Charlotte en de leerkrachten. Ze werken toe naar een toonmoment waarbij ze groepjes ouders en leerkrachten door het museum gidsen. Velen staan versteld hoe de leerlingen gegroeid zijn, zeker in zelfvertrouwen. De kinderen kiezen zelf wat ze over de kunstwerken vertellen. ‘Er was een groepje meisjes die bij een beeld van een slapend kindje een prachtig verhaal vertelde over een kindje dat was gestorven en naar de hemel ging. Dat raakte me. Het toont wat een kunstwerk kan losmaken. Het toont de kracht van verbeelding. En hoe kunst ook een katalysator kan zijn voor gebeurtenissen in hun eigen leven.’

“Dat is prachtig! De kinderen die volwassenen spontaan gaan rondleiden en een stukje eigenaarschap over het museum hebben.”

‘Leerkrachten focussen vaak op kennisoverdracht. Achteraf waren ze blij dat we de kinderen vrij hadden gelaten en zo hun verbeelding aanspraken.’ Charlotte leert veel van de visie van leerkrachten, van schoolkalenders en leerplannen. De leerkrachten raken steeds meer vertrouwd met het museum. Een band die hopelijk ook na het project blijft bestaan. En dat geldt ook voor de families. ‘Vele ouders komen bij het toonmoment voor het eerst in museum. In de eerste plaats zijn ze ontzettend fier op hun kinderen. Tegelijk hopen we dat sommigen van hen nog eens terugkomen. Zo’n project kan een domino-effect hebben.’

Kunstwerken horen, verbeelden en voelen

Het museum ontwikkelde een aanbod voor mensen met een specifieke beperking, zoals audiodescriptie bij de audiogids. Dat is een uitvoerige beschrijving van hoe kunstwerken eruit ziet. Er is ook een rondleiding voor mensen met een visuele beperking en één voor mensen met dementie. Beide rondleidingen focussen op zintuigen en verhalen. ’99,9 procent van de objecten in het museum kan je nog steeds niet aanraken, maar sommige wel. Het oude gedeelte van het museum was vroeger de ambtswoning van de burgemeester. Er staat een wijnfontein. Met een groot bassin en zwanenkopjes waar vroeger wijn uitspoot. Met handschoenen aan kunnen bezoekers alle onderdelen van de fontein ontdekken.’

Rijk der Zinnen - Foto: MLeuven Andy Merregaert
Rijk der Zinnen (c)MLeuven, Andy Merregaert


Steeds meer probeert het museum inclusief te werken. ‘We merkten dat veel mensen de audiodescriptie graag beluisterden, ook ziende mensen. Dus zijn we die inclusief gaan inzetten en spreken we er nu een breed publiek mee aan. In coronatijden bleek audiodescriptie trouwens een perfect middel om mensen van thuis uit met een kunstwerk in contact te brengen. Dus maakten we er podcasts van. Luisterend naar de beschrijving kunnen mensen zich het kunstwerk verbeelden. Later kunnen ze komen kijken. Het inclusief werken is een zoektocht, één die ook ideologisch en filosofisch is.  We kunnen hier zeker nog stappen in zetten, graag samen met partners.’

“We merkten dat veel mensen de audiodescriptie graag beluistereen, ook ziende mensen.”

Charlotte beklemtoont: hun aanbod werkt door de kracht van samenwerkingen en door de expertise en het netwerk van hun partners. Ze hoopt met nog veel verschillende mensen samen te werken en te leren van hun perspectief. ‘Zeker als mensen eerlijk kunnen zeggen wat ze er van vinden, leer ik veel. Onlangs sprak ik met jeugdwerkers, ze spuiden idee na idee. Hun blik opende een heel andere wereld voor me. Ik hoop dat we met partners kunnen blijven samenwerken om bruggen te bouwen naar extra mensen. Ik zou ons aanbod ook graag in elke stap samen met doelgroepen uitwerken en vormgeven. Zodat we nog meer en beter bereiken en raken.’

Wat denk je dat die persoon aan het doen is?

Een kunstwerk in het museum dat Charlotte bijzonder raakt, is ‘Position’ van Koenraad Dedobbeleer. ‘Het is een beeld van een persoon onder een groen ziekenhuisdeken. De persoon houdt het deken met twee gebalde vuisten vast. Ik hou van kunstwerken die zo sprekend zijn dat ze iedereen meteen iets zeggen. En die bij een tweede blik een heleboel vragen oproepen. Dit schilderij doet dat. Afhankelijk van mijn gemoedstoestand kijk ik er anders naar en roept het een andere sfeer op. En als ik het aan groepen vraag, krijg ik heel diverse antwoorden. Een persoon die ziek is. Een persoon die rust…

“Dat mensen met heel andere blikken elkaar ontmoeten voor het kunstwerk in M en er samen over in gesprek gaan. Dat is mijn droombeeld.”


 

Dit kunstwerk is open, laat die verschillende stemmen toe en nodigt uit tot dialoog. Hier zit de gelijkenis met mijn werk. We willen verschillende mensen, blikken, achtergronden en perspectieven uitnodigen. We willen hen bereiken en een stem geven. We willen openheid houden voor al die stemmen naast elkaar. Dat mensen met andere blikken elkaar ontmoeten voor het kunstwerk in M en er samen over in gesprek gaan. Dat is mijn droombeeld.’

* De M van M Leuven staat ook voor maatwerk. Hier vind je meer info over de toegankelijkheid van het museum en hun specifieke rondleidingen.

** M Leuven nodigt je deze zomer graag uit in de Museumspelstraat en voor één van haar familieparcoursen.
Foto’s: M Leuven
Headerfoto: Karl Bruninx
Charlotte Van Peer

In gesprek met

Charlotte Van Peer werkt sinds drie jaar als publieksbemiddelaar bij Museum M in Leuven. Ze vindt het heerlijk om tussen de kunstwerken te werken en om telkens weer te ervaren hoe relevant kunst is en hoe het mensen inspireert. In haar werk houdt ze er ontzettend van om te leren van andere mensen en hun perspectieven. ‘Efkes in een andere wereld zijn’ en ‘genieten van het onderweg zijn’, daar geniet ze van in haar vrije tijd, dichtbij huis en ver weg op vakantie.

M Leuven springt in het oog met een mix van oude en hedendaagse kunst in het historisch centrum van Leuven. De collectie van meer dan 52.000 objecten is het kloppende hart van M. M Leuven is een ontmoetingsplaats voor jong en oud.
In 2016 werd M de eerste ‘Able-ambassadeur’ in Leuven. M sloeg hiervoor de handen in elkaar met de adviesraad toegankelijkheid van de Stad Leuven. Samen werken ze aan een inclusief en toegankelijk museum.
M wil ook financieel toegankelijk zijn. Zo krijgen kinderen en jongeren tot 18 jaar gratis toegang tot het museum en betalen mensen met een kansentarief (op vertoon van UiTPAS of bewijs fonds 'Vrijuit') twee euro.

In de zomer van 2021 kan je via Iedereen Verdient Vakantie genieten van een Ontdekkingtroef-vakantie in Leuven, met een bezoek aan M inbegrepen.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 12 juli 2021 in de categorie Cultuur.

Els Hillaert

Neergepend door

Els Hillaert leeft op van inspirerende verhalen horen en delen, invoelend luisteren, woorden die de kern raken, zorgzaam samenwerken en meewerken aan diepgaande verandering. Sinds maart 2020 is ze verhalenwever bij Iedereen Verdient Vakantie en ook als freelancer schrijft ze graag heldere en bezielde tekst en verhalen voor waarde.n.volle initiatieven.

Een jongere die toneel wil spelen, moet dat kunnen. Wat haar situatie ook is.

In gesprek met Els Gysenbergh, Jonna vzw | 14 juni 2021

Mini Shakespeare. Weg met plastiek. Musical. Gefelicitaart. Op den buiten. Knuffelmakers. Boekje open. Maskerade. Geen touw aan vast te knopen.
Het zijn enkele namen van de creatieve workshopweken die Jonna vzw deze zomer organiseert in Wilsele bij Leuven. Creatieve vakantiekampjes zonder overnachting.
Maken. Dat doen kinderen en jongeren bij Jonna vzw. Een voorstelling, rugzak, foto of knutselwerk. Vrienden. Keuzes. Herinneringen. Spelen. Dat doen ze er ook. Toneel. De eerste viool. Samen. Met een idee.
In het hoge gras praat ik erover met Els Gysenbergh van Jonna vzw. Op het Neerhof van Abdij van Park in Leuven. De Norbertuspoort en kerk torenen boven ons uit. Met een soundtrack van klokken en kikkers.

muziektheater
 

Creativiteit in diversiteit en solidariteit

Creatieve activiteiten voor kinderen en jongeren. Dat doet Jonna vzw, al meer dan veertig jaar. Er is het ruime aanbod van vakantiekampjes in Wilsele voor kinderen vanaf vier jaar. Jaarlijks zijn er enkele kampen met overnachting op verplaatsing. Voor jongeren van zes tot vijftien jaar. Bovenal is er de toneelschool. Het hele jaar door. In diverse leeftijdsgroepen. Er is keuze tussen toneel, muziektheater en straattheater. Naar de toneelschool komen veel kinderen en jongeren jaar na jaar. Ze ontdekken er: toneel is mijn ding. 

Iedereen is welkom. Tijdens het jaar en in de vakanties. Het ruime aanbod van Jonna vzw moet voor elk kind toegankelijk zijn. In de mate van het mogelijke. Els: ‘We kregen vorige zomer de vraag van Leuven en Vlaanderen om enkele kampen te organiseren speciaal voor kinderen en jongeren in moeilijkere situaties. Apart, dat wilden we niet. We wilden dat ze konden aansluiten bij het reguliere aanbod. Het is toch niet omdat je het niet kan betalen, dat jij niet mag kiezen wat je het liefste wil?’

“Je wil toch het beste voor kinderen en jongeren in de groei. Als daar hun talent en interesse ligt, moeten we dat toch mogelijk maken.”

Els Gysenbergh

En zo gebeurde het. Jonna vzw nam contact op met de zorgleerkrachten van buurtscholen, de buurtwerking en MPC Terbank, waar ze vaker mee samenwerken. Een twintigtal kinderen en jongeren die het echt nodig hadden, konden zo deelnemen aan één van de kampen.

Els vindt het vanzelfsprekend. ‘Kinderen moeten kansen krijgen. Je wil toch het beste voor kinderen en jongeren in de groei. Als daar hun talent en interesse ligt, moeten we dat toch mogelijk maken. Wat hun situatie ook is.’ Op alles ‘ja’ zeggen gaat niet, al is dat wel wat Els’ hart wil. Maar Jonna vzw werkt wel bewust samen met Uitpas in Leuven, zodat kinderen en jongeren aan kansentarief kunnen deelnemen. Bovendien is de organisatie al jaren een partner van Iedereen Verdient Vakantie. ‘Het mooie aan de Uitpas is dat het op een heel discrete manier gebeurt. Zo hoort het. Dat ouders zelf nog een stuk betalen vind ik belangrijk. Voor hun zelfwaarde én engagement.’

“Het is toch niet omdat je het niet kan betalen, dat jij niet mag kiezen wat je het liefste wil?”

De organisatie werkt ook met een ‘solidariteitsprijs’: deelnemers kunnen zo een kleine meerprijs betalen, bijvoorbeeld 10 euro. Op die manier maken ouders mee mogelijk dat Jonna vzw korting geeft aan andere kinderen. Er zijn best wel wat ouders die de solidariteitsprijs betalen. De keuze voor de solidariteitsprijs maakt ouders ook bewust, merkt Els.

Handen die uitreiken

‘Deze zomer kwamen er twee broers naar een creaweek. Echte pateekes.  Stoere jongens van zeven en acht jaar, met een peperkoekenhartje. Omdat hun mama in een woonzorgcentrum werkt, waren ze maanden naar de opvang op school geweest. Hun nood was echt groot! Ze kwamen heel stoer toe: knutselen dat is toch niets voor mij? Je zag hen genieten en openbloeien. Op het einde kwamen ze een kaart afgeven die ze gemaakt hadden. Nadien gingen ze ook mee op kamp. Buiten spelen zonder zich zorgen te maken. Ze hadden de tijd van hun leven.’

De creaweek ging door op de school van de jongens, waar zij zo goed de weg kennen. Daar maakten de begeleiders gebruik van. Zo voelden de jongens zich gezien, zo kregen ze hun plek. ‘Als je open omgaat met wie de kinderen zijn en wat hun situatie is, als je met respect en zorg met hen omgaat, krijg je dat ook terug.’

samen zijn en crea
 

Els vertelt over een jongen die niet goed kan lezen en zal deelnemen aan een toneelweek. En over een meisje, een tiener ondertussen die in een voorziening verblijft en al jaren meegaat op kamp. Hoe onwennig ze de eerste keer was, hoe hard ze haar plek in de groep gevonden heeft. Soms bellen de begeleiders ongeduldig wanneer ze haar opnieuw kunnen inschrijven voor het kamp. Ze ziet haar Jonna-vrienden één keer per jaar, want ze woont verder weg. En tussendoor houden ze contact via Instagram.

Jonna wil een warme en familiale context bieden, met veel ruimte voor persoonlijk contact. ‘Als je creatief met kinderen bezig bent, ontstaat vaak vanzelf de ruimte om te praten. Ik ga heel graag met hen in gesprek. Ze praten vaak heel open en verrassen steeds.’ Handen die uitreiken, dat is niet voor niets het symbool van Jonna vzw. Handen die uitreiken naar kinderen en jongeren, naar elkaar, naar een publiek.

Jezelf zijn door een ander te spelen

In de toneelschool zien ze kinderen en jongeren openbloeien. ‘Ik hoor het vaak van tienermeisjes - ook meisjes die met zichzelf in de knoop liggen -: ‘Bij jullie kan ik mijzelf zijn!’ Ze kunnen zichzelf hier eens laten gaan. Ze mogen hier eens roepen en schreeuwen. Ze laten hier vaak een andere kant van zichzelf zien. Hier kunnen ze even alles vergeten. Ze komen helemaal leeg én opgeladen uit de les. Het is ook fragiel en soms confronterend: in het toneel móet je jezelf laten zien en nadien moet je ook verder met elkaar.’

‘‘Als je open omgaat met wie de kinderen zijn en wat hun situatie is, als je met respect en zorg met hen omgaat, krijg je dat ook terug.”

Het voorbije jaar zocht het team van Jonna heel flexibel naar mogelijkheden. Soms veranderde alles zo razendsnel. De toneellessen gingen even online door. Maar niets gaat boven het echt contact en de magie van het samen spelen en zingen. Zélfs het buiten toneel spelen in de kou, zelfs het samen zingen op 3 meter afstand. ‘Net omdat we zagen hoeveel nood de jongeren er aan hadden en hoe hard ze ervan genoten, zijn we echt ver gegaan in het mogelijk maken. Dat werd ook gezien en gewaardeerd.’ Toneelspelers willen niet alleen samen spelen, ze willen zich ook laten zien. Ook met de toonmomenten ging Jonna vzw heel flexibel en creatief om. En de kinderen genoten dubbel. Het theaterweekend, hét weekend, werd enkele maanden uitgesteld.

Vollenbak en volle zalen

Jonna vzw heeft er een bewogen jaar opzitten. Er was niet alleen de pandemie en onzekerheid maar ook een stevige interne transitie. Net nu vallen de puzzelstukken in elkaar. Met minder subsidies en activiteiten en meer focus. ‘Alles wat weer mag, moeten we als een cadeau zien.’ En dat is voor Jonna vzw vooral weer échte activiteiten én grote groepen. ‘Met tien samen zingen is tof, maar met vijfenveertig samen een musical brengen na een musicalweek, dat is kicken. Samen klinken ze op hun best. En niets is mooier dan allemaal samen de kampweek en de zomervakantie afsluiten.’
Ook bij de creakampen vinden ze een grote groep een hele meerwaarde: ‘Zo kunnen we hen een hele waaier aan mogelijkheden aanbieden. Ze kunnen zelf kiezen. Iedereen vindt wel iets leuk. We zeggen niet wat ze moeten doen. Ze gaan vanzelf naar wat ze willen. Ze kiezen zelf. Dat is het toffe.’

“Het mooie aan de Uitpas is dat het op een heel discrete manier gebeurt. Zo hoort het. Dat ouders zelf nog een stuk betalen vind ik belangrijk. Voor hun zelfwaarde én engagement.”

Bovenal leeft de goesting om terug vollenbak aan het werk te gaan. Hun focus ligt nu op de komende zomer. Om lekkers aan te bieden voor iedereen die zo hard op z’n honger heeft gezeten. Om iedereen even te doen vergeten wat er allemaal is gebeurd. ‘Al die zoomvergaderingen, het organiseren en herorganiseren, de vele lege plekken in onze agenda toonden ons nog duidelijker:
tussen de kinderen en jongeren staan, daar ligt ons hart.’

Foto’s: Jonna vzw
 
Els Gysenbergh

In gesprek met

Els Gysenbergh is binnen Jonna vzw verantwoordelijk voor de administratie, organisatie en ondersteuning van o.a. de vrijwilligers. Zelf staat ze ook nog vaak en graag tussen de kinderen. Ze startte net een opleiding als kindercoach.

Jonna vzw biedt creatieve activiteiten voor kinderen en jongeren in Wilsele, Leuven. Met een toneelschool, creatieve workshopsweken in de vakanties en enkele kampen op verplaatsing. Ze bieden ook workshops aan op scholen en in organisaties. Jonna vzw wil open staan voor alle kinderen en jongeren, daarom zijn ze ook een partner van Iedereen Verdient Vakantie en de Uitpas.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 14 juni 2021 in de categorie Cultuur.

Els Hillaert

Neergepend door

Els Hillaert leeft op van inspirerende verhalen horen en delen, invoelend luisteren, woorden die de kern raken, zorgzaam samenwerken en meewerken aan diepgaande verandering. Sinds maart 2020 is ze verhalenwever bij Iedereen Verdient Vakantie en ook als freelancer schrijft ze graag heldere en bezielde tekst en verhalen voor waarde.n.volle initiatieven.

LUISTERVERHAAL: Wij doen aan cultuur, wij zijn de stad

In gesprek met Marijke Wienen | 20 oktober 2020

Cultuur beleven is in deze coronatijd een stuk minder evident dan anders. En heel wat mensen ondervonden sowieso al drempels om naar het museum te trekken, een concert mee te pikken of een theatervoorstelling mee te maken. Nochtans is het beleven van cultuur van onschatbare waarde. Niet alleen om eens je gedachten te verzetten maar ook om te dromen van dingen die je graag anders wil zien en om je deel te voelen van de samenleving. 

Verhalenmaker Eva De Groote trok naar het Museum Hof van Busleyden in Mechelen. Ze ontdekte er hoe het verleden het heden kan bestuiven. En hoe een museum mensen kansen kan geven om hun stad mee vorm te geven. 

In gesprek met

Marijke Wienen is verbonden aan het Museum Hof van Busleyden in de afdeling communicatie en publieksbemiddeling. Ze is expert participatie en werkt ondersteuningsinitiatieven uit om mensen met kwetsbare achtergronden een plek te geven in de werking van het museum. 

Dit verhaal werd gepubliceerd op 20 oktober 2020 in de categorie Cultuur.

Eva De Groote

Neergepend door

Eva De Groote dwaalt nieuwsgierig rond om mensen te ontmoeten en kleine verwonderingen in woorden te vatten. Met een voorgeschiedenis als organisator in de kunsten is ze vandaag onafhankelijk aan de slag als romanschrijver en verhalenvinder. 

Als we nu eens gingen muzelieren?

In gesprek met Bart De Vos | 17 juli 2020

Wanneer ik een nieuw woord ontdek dat mijn woordenschat verrijkt, ben ik altijd zo blij als een kind dat een onverwacht ijsje krijgt. Tijdens een gesprek met coördinator Bart De Vos van jeugdhostel Bed Muzet was daar weer zo’n schoon nagelnieuw woord. MUZe LIERe. Ik hoor er spontaan ‘muzelieren’ in, een speels werkwoord dat verwijst naar muziek en Lier. Of naar de muze vinden in Lier. Feit is: MUZe LIERe is een meerdaags cultuuravontuur voor kinderen uit het lager en secundair onderwijs. Bed Muzet doet zijn faam als eerste cultuurhostel van Vlaanderen daarbij alle eer aan. In samenwerking met de Lierse Muziekacademie zetten ze er meerdaagse leeractiviteiten op. Een alternatief voor de welbekende bos- of zeeklassen, waarin kinderen dans, woord, media, beeld en muziek kunnen beleven. Omdat kunst niet alleen kijken, luisteren en genieten kan zijn, maar net zo goed de beleving is van zelf kunst maken. Stel je voor dat ook sociale organisaties met hun groepen zouden kunnen muzelieren, aarzelde ik. ‘Dat zou moeten kunnen’, zegt Bart.

Bed Muzet is een jonkie in het Vlaamse veld van jeugdherbergen en -hostels. De deuren openden in 2015, als prachtig sluitstuk van een nieuwe invulling van een Liers stukje binnenstad, gelegen nabij Vlaanderens grootste academie voor deeltijds kunstonderwijs. Die nabijheid is allesbehalve toevallig. De historiek leest als een sprookje dat begon bij de behoefte van de academie aan extra repetitie- en voorstellingsruimten. Die vonden ze in 2005 in de Jezuïetenkerk van Lier. Een groep liefhebbers van muziek en lokaal erfgoed restaureerde de kerk. In een nieuwbouw brachten ze sanitair en foyer Bar Muza onder. Aan de overkant van de aanpalende tuin braken de Zwartzusters op dat moment hun hoofd over de toekomstige bestemming van hun klooster. De perfecte plek voor wat in 2015 Bed Muzet zou worden.

De Lierse combinatie van podiumacademie, podia en verblijfsaccommodatie is geïnspireerd op de Duitse Landesmusikakademie. Elke Duitse deelstaat heeft zo’n plek waar mensen kunnen verblijven en er elke dag iets rond muziek kunnen doen. ‘In België bestond dat niet’, zegt Bart. Tot Bed Muzet het sluitstuk werd van de Lierse cultuurcampus, met de academie, de kerk en de foyer. De naam ‘Bed Muzet’ paste mooi bij Bar Muza, vonden ze in Lier. Muzet verwijst naar ‘musette’, dat de naam is van een doedelzak, een dans en een hobo.

Cultuur, muziek en MUZe LIERe

Naast rugzaktoeristen, fietsers, families en vriendengroepen die in Lier een betaalbare overnachting zoeken, vinden vooral koren, orkesten, theatergroepen, dansgroepen en beeldende kunstenaars hun weg naar Bed Muzet. Ze repeteren in de academie, eten bij Bar Muza en slapen in Bed Muzet. Terwijl ze tijdens de vrije uren vanzelfsprekend van het Lierse begijnhof, het park, de omgeving van de Nete en de gezelligheid van het kleine binnenstadje kunnen genieten. ‘Een fantastisch publiek van cultuurliefhebbers’, zegt Bart.

“Wie geweest is, wil terugkomen”

Bart De Vos

 

En dan is er ‘MUZe LIERe’. Een logische stap voor een jeugdherberg die ingebed ligt in een heuse cultuurcampus. Bart: ‘Aangemoedigd door het Bamfordrapport (een studie naar cultuurparticipatie bij Vlaamse jongeren uit 2007) en met het vooruitzicht op subsidies begonnen we cultuurklassen te organiseren. Daarmee wilden we Vlaamse kinderen en jongeren nauwer in contact brengen met kunst en cultuur.’ Als waardig alternatief voor de traditionele zee- of bosklassen, maken Bed Muzet en de podiumacademie nu programma’s op maat van scholen. De groepen worden begeleid door professionele kunstdocenten. De gebouwen en materialen van de academie staan ter beschikking. In avonturen van twee tot vijf dagen kunnen kinderen dans, beeld, media en muziek beleven. De scholen zijn lovend. Kinderen en leerkrachten zijn blij met de nieuwe ervaringen die ze opdoen. ‘Wie geweest is, wil terugkomen’, lacht Bart.

Iedereen muzeliert?

Bed Muzet is partner bij Iedereen Verdient Vakantie, al blijken vakantiegangers en groepen vanuit dit netwerk nu amper de weg te vinden naar het cultuurhostel. ‘Natuurlijk mag dat meer zijn. We hebben ook een maatschappelijke rol te vervullen. De overheid betoelaagt onze werking, dus vinden we dat we iets moeten teruggeven aan de samenleving’, zegt Bart. ‘Er zijn voor mensen in armoede is ons trouwens niet vreemd. Er loopt een samenwerking met het lokale OCMW, waardoor Bed Muzet af en toe als tijdelijke opvangplek fungeert voor mensen die geen dak boven het hoofd hebben.’

“Bed Muzet fungeert ook af en toe als tijdelijke opvangplek voor mensen die geen dak boven het hoofd hebben.”

Of er ook door volwassenen zou kunnen gemuzelierd worden, vraag ik, een beetje aarzelend. Want ik ken wel wat verenigingen van mensen in armoede die echt inzetten op cultuurbeleving. Met theater, zang, muziek en beeldende kunst. Hoe mooi zou het zijn om in Lier zelf te musiceren of kunstzinnig te creëren, om Lier als cultuurplek te mogen beleven. ‘Vanzelfsprekend staan we daarvoor open’, zegt Bart. Om er meteen aan toe te voegen dat er in de academie zeker mensen aanspreekbaar zijn voor kunstprojecten met mensen in armoede. ‘We hebben helaas niet de mankracht om veel dossierwerk voor te bereiden. Als dat stuk door de organiserende vereniging wordt opgepakt, zoeken we graag mee naar mogelijkheden en mensen die zich willen engageren.’

Ben jij betrokken bij een vakantie-organisator of sociale organisatie in het netwerk van Iedereen Verdient Vakantie? Zin in MUZe LIERe bovendien? Samenwerken met Bed Muzet en de Cultuurcampus in Lier kan een verrassende groepsvakantie opleveren. Een vakantie in een schoon stadje aan de Nete waarin beeldende kunst, muziek of dans een hoofdrol spelen, ’t zou een boeiend experiment zijn. Goed om weten: voor bijzondere projecten die vakantiedrempels wegnemen komt in het najaar van 2020 een extra projectoproep. Misschien maakt het één het ander mee mogelijk.

Biofoto Bart De Vos

In gesprek met

Bart De Vos coördineert cultuurhostel Bed Muzet in Lier . Ze hebben woelige wateren doorzwommen, daar in Lier. Als startende jeugdherberg moesten ze al in 2016 de gevolgen van de aanslagen verteren. Wat later viel een belangrijke subsidiebron weg die een fundament was onder hun Muzeliere-programma. En in maart 2020 dwong het coronavirus het hostel tot tijdelijke sluiting. Op 1 augustus opent Bed Muzet haar deuren opnieuw. Met groot enthousiasme en in de hoop dat 2021 een goed jaar mag worden. De reservaties van koren en andere cultuurminnende groepen zijn alvast bijzonder hoopgevend.

Meer over MUZe LIERe vind je hier

Dit verhaal werd gepubliceerd op 17 juli 2020 in de categorie Cultuur.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Het was niet voor niets!

In gesprek met Lieve medemens | 26 juni 2020

Dag lieve medemens,

Hoor jij ’s morgens bij het ontwaken de fluitende vogels in plaats van voorbij denderende vrachtwagens?

Zie jij dat ene bloempje op het voetpad waar iedereen omheen wandelt en dat anders al lang vertrappeld was?

Verken jij te voet of per fiets je buurt en verbaas je je over de vele fiets- en wandelwegen vlakbij je huis, mooie plaatsen waar je normaal voorbij rijdt als je met de auto op weg bent naar een bos?   

Standbeeld fiets Bazel
Een verborgen parel in Bazel

 

Ontdek jij verborgen parels, stukjes erfgoed in je dorp, je stad … schoonheid waar je anders aan voorbij vliegt?

Kom jij tijdens een wandeling of fietstocht stukjes natuur tegen die je verwonderd laten stilstaan en je een moment geven om rondom je heen te kijken, terug te blikken en vooruit te kijken, natuurpracht die anders niet op je weg ligt?

Spot jij tijdens het wandelen nog af en toe beren, daar waar je vroeger ingrijpende gevelwerken in de straat nog niet opmerkte?

Twee teddyberen achter het venster
 

Wroet je met je handen in de aarde en hoop je binnenkort je eigen groentjes te kunnen eten in plaats van snel langs de supermarkt te lopen om een paar pakjes sla, geraspte wortelen en voorgesneden komkommer?

Koop jij meer lokaal in plaats van snel aan ’t eerste, ’t beste grootwarenhuis op je weg te stoppen en daar vlug, vlug alles te kopen wat je nodig hebt en waarbij je zeker de kant-en-klare diepvriesmaaltijden niet vergeet?

Zoek jij nieuwe recepten om eens iets anders te eten dan jouw dagelijkse kost?

Bestel jij wel eens een aan-huis-geleverde maaltijd bij een horecazaak in de buurt  en draag je zo bij tot de lokale economie in plaats van kilometers ver te rijden om ingevoerde delicatessen te kopen en thuis te bereiden?

Geniet jij ervan om gezellig samen te eten met je huisgenoten, daar waar anders de tafel een ganse avond gedekt staat voor als ene of gene nog moet eten voor of na het fitnessen, turnen, werken of de muziekschool?

Nemen jullie de tijd om samen een gezelschapsspel te spelen in plaats van ieder voor zich te tokkelen op je smartphone of tablet?

Zijn videocall en telefoongesprekken jouw nieuwe partner in crime waardoor je tijd spaart voor ontspanning en gezelligheid omdat je geen files moet trotseren?

Haakgerief op een zetel

 

Leer jij nieuwe hobby’s terwijl je in je kot zit daar waar je anders nog efkes vlug een filmpje zou zien of Facebook checkt?

Kijk jij er vanop hoe flexibel kinderen zijn en zij het nieuwe normaal integreren in hun leefwereld terwijl anders de kleinste verandering paniek veroorzaakt?

Wassen en ontsmetten jouw kinderen hun handen zonder problemen, bewaren ze afstand en dragen ze een mondmasker daar waar het anders nochtans echte knuffelberen zijn die allergisch zijn aan water en iets verplicht niet cool vinden?

Apprecieer jij de solidariteit en de behulpzaamheid die er is ontstaan en draag jij er ook toe bij nu de aarde op een andere snelheid draait ?

Heb jij aandacht, een helpende hand, een luisterend oor voor de zorgbehoevenden in je omgeving terwijl je het anders wel wist, wel wou helpen maar geen tijd had?

Bewonder jij de anderen om hun veerkracht, wendbaarheid en vanzelfsprekendheid waarmee zij de coronamaatregelen toepassen en hun leven – met vallen en opstaan – aanpassen en afstand doen van hun overvolle agenda?

Ontmoet jij nu voor het eerst buren die al jaren naast je wonen omdat je nu wandelt of fietst als je de deur uitgaat en niet met de auto de garage uitrijdt?

Zeg jij goeiedag, knik je of neem je tijd om iemand vanop afstand te begroeten terwijl je anders je hoofd vooroverboog of vlug de andere kant op keek in de hoop niet te worden herkend want je had nog zoveel te doen?

Hoop jij samen met mij dat veel van deze zaken blijven hangen, blijvend deel gaan uitmaken van je leven en dat we later wanneer we wandelen, fietsen, dromen, verwonderd zijn, genieten van samenzijn en terugkijken op 2020 kunnen zeggen: “Het was niet voor niets!”.

Virtuele knuffel,

Hilde

Kinderen die arm in arm wandelen

In gesprek met

Lieve medemens    

Dit verhaal werd gepubliceerd op 26 juni 2020 in de categorie Cultuur.

Hilde Gyselinck

Neergepend door

Hilde Gyselinck leerde via ‘Digital Story’ Iedereen Verdient Vakantie kennen. Nadien leende ze haar ‘oor’ voor het ‘Grootschalig Luisteronderzoek’. Hilde wordt geraakt door verhalen van anderen, voelt zich erdoor verbonden en geniet ervan als het vertellen iets teweeg brengt bij de ander. In deze coronatijd is ze op pad als virtuele verhalenwever.

Uit vervelingstijd groeit creativiteit en wendbaarheid

In gesprek met Emma Snijders, jonge creatieve duizendpoot | 10 juni 2020

Emma is lerares in spe. Ze wil later kunnen lesgeven aan leerlingen die meer ‘vrije tijd’ krijgen zodat elk greintje creativiteit wordt aangesproken. Emma wordt blij van een bezoek aan een museum, samen met vrienden naar een concert gaan, samen zingen in een koor, en nog zoveel meer. Ze haalt overal inspiratie uit. Met potloden en verf creëert ze hiermee prachtige werken. Ogenschijnlijke banale verschijnselen zoals pukkels in je gezicht worden door haar verheven naar verwondering. Na enkele weken van quarantaine broedt in Emma’s hoofd een nieuw onderwijssysteem. Ze droomt van scholen die om 14u sluiten. Leerlingen die vervelingstijd krijgen.  Want out of the box denken en grenzen verleggen, creativiteit, flexibiliteit en wendbaarheid zijn de beste ingrediënten voor een economisch vaccin, zegt ze.

Emma: ‘Ik maak kunst al zolang als ik me kan herinneren. Het lijkt zo vanzelfsprekend. Ik maak kunst tegen de verveling, ik maak kunst omdat ik alles wil kunnen. Dus als ik iets cools zie wil ik zien of mij dat ook kan lukken. Ik maak kunst omdat het mensen blij maakt en omdat ik er zelf blij van word. Ik kan heel blij worden van gewoon wat kliederen met verf. En dat is ook de enige kunstvorm waar ik achteraf naar terug kijk. Toneeloptredens en dergelijke heb ik nooit terug bekeken. Beeldend werk kan je achteraf nog altijd aanpassen.’

Schilderij van Emma
 

Samen met oma en opa hebben we vele kastelen en musea versleten

‘Mijn (groot)ouders hebben dat altijd goed aangepakt en hebben zeker beeldende kunst heel erg gestimuleerd. Wij kregen op restaurant altijd een pen en papier. Zelfs toen we spelconsoles hadden. En haast elke woensdagmiddag kregen wij een schildersdoek waar we ons heel de middag mee ‘moesten’ vermaken. Ook kunstbeschouwing is er met de paplepel binnengeschoven. Op vakantie was er een duidelijke regel dat we in de voormiddag iets zouden bezoeken en in de namiddag mochten we dan zoveel zwemmen of luieren als we wilden. Zo hebben we vele kastelen en musea versleten. En met oma en opa langs papa's kant zijn we heel veel naar theaterstukken en films geweest al vanaf dat we erg jong waren. Toen ik in het zesde leerjaar de rol van de heks van Doornroosje kreeg in een schoolmusical was iedereen verbaasd dat er ook woorden uit mij kwamen.’ glimlacht Emma. Even later sloot ze aan bij een popkoor én bij de theaterafdeling van Muzemix, een vereniging in de buurt van haar thuisbasis.

Een oplossing voor elke situatie. Of toch bijna…

Emma kan zich met alles amuseren. Wanneer de fantasiemolen dan toch stopt met draaien, kan de verveling wel even toeslaan. ‘Niet erg, want dat prikkelt de fantasie. Je hebt de leegte van verveling nodig om creatief te zijn’ concludeert Emma. ‘Dat is de essentie van creativiteit. Zodra je die onder dwang zet, dood je ze. Creativiteit moet kunnen ontstaan. Ontluiken… Van nature uit ben ik een mens die alles op zich af laat komen.’ Emma neemt de dingen zoals ze zijn. Ze maakt overal het beste van. Ze bedenkt oplossingen voor elke situatie. Of toch bijna. Het vieze corona-beestje bracht deze positieve houding even in de war.

Beschilderd blikje door Emma
 

Financiële zorgen zijn moeilijk te relativeren

‘In het begin van maart kreeg ik opeens de melding van school dat alle fysieke lessen stopgezet werden. Het sluiten van de scholen was niet de enige aanpassing die door het corona-virus werd veroorzaakt. Op het moment van de aankondiging dat het café van mijn moeder ook moest sluiten, maakte ik mij behoorlijk veel zorgen. School kan je nog digitaal organiseren. Dit is voor een café niet mogelijk. Caféklanten willen samen een toog zitten en zijn meestal niet digitaalvaardig. De eerste drie weken waren dan ook zeer lastig.’

“Je hebt de leegte van verveling nodig om creatief te zijn.”

Emma Snijders

‘Samen met mijn moeder zocht ik uit of we recht hadden op een premie. En ja, dat is ons na veel zweten gelukt. Ondertussen zijn de zorgen een stuk minder, maar dat was wel effe lastig. Zowel mijn broer als ik studeren nog en zijn financieel afhankelijk van ons moeders’ café. Een jaartje langer studeren kan ik relativeren, maar het idee dat we plots zonder inkomsten kwamen, maakte het erg benauwd voor me. Alle zorgen zijn nog niet van de baan, maar ik heb vertrouwen in de overheid. Ze zullen wel voor ons zorgen. En intussen gebruikt mijn moeder de tijd om verbouwingen in het café te doen. Daar was anders nooit tijd voor.’ ‘Elk nadeel heb z’n voordeel’, zou Johan Cruijff zeggen.

Dankzij een bizarre traagheid komt er meer diepgang

‘Zelf geniet ik eigenlijk wel van de corona-bubbel waarin ik me bevind. Even niet forenzen, niet rennen en vliegen. Er is voor mij iets veranderd in corona-tijd. Het lijkt wel alsof ik nu meer creativiteit uit de kast haal. Dankzij een bizarre vorm van traagheid veroorlooft mijn hoofd zich een bepaalde diepgang in het creatieproces. Fysieke aanwezigheid op school en volgen van lessen hoeft niet meer. Ik mag me vervelen, veelvuldig experimenteren en onvoorwaardelijk focussen bij mijn werken. Elk greintje creativiteit wordt aangesproken. Voor mijn eindwerk ‘P.O.’ moest ik op 25 maart iets presenteren. Dat is nu uitgesteld tot mei en geeft dus 2 maanden extra werktijd. Dat doet veel met het proces!

“Dankzij een bizarre vorm van traagheid in deze corona-tijd is er voor mij iets veranderd. Het lijkt wel alsof ik nu meer creativiteit uit de kast haal.”

Ik kan meer ontspannen werken waardoor er meer creativiteit los komt. Ik kan beter werken op mijn eigen bio-ritme. Vooral 's avonds ben ik zeer productief. Ik kan veel beter ‘mijn werkmoment’ kiezen. Onwijs interessant! Een ervaring om te koesteren. Het zou jammer zijn als dit wegvalt zodra we de maatregelen terug opgeheven worden. Wat als scholen vanaf nu meer vrije tijd zouden geven? Wat als leerlingen een eigen tempo mogen bepalen? Uiteraard moeten we dan wel sterker worden in zelfstandig werken en plannen.’

Schilderij 'pukkels' door Emma
 

Scholen die om 14u sluiten om ‘vervelingstijd’ te creëren 

‘Intussen zie ik op facebook en instagram vele toffe opdrachten die leerkrachten verzinnen en dat is wel ontzettend mooi om te zien. Hoe ze de leerlingen nu op een hele andere manier aan het leren zetten. Het onderwijs zet meer creativiteit en flexibiliteit op de kaart.’

“Wat als scholen vanaf nu meer vrije tijd zouden geven? Wat als leerlingen een eigen tempo mogen bepalen?”

Na enkele weken van quarantaine broedt in Emma’s hoofd een nieuw onderwijssysteem. Ze droomt van scholen die om 14u sluiten. Leerlingen die vervelingstijd krijgen…. Out of the box denken en grenzen verleggen, creativiteit, flexibiliteit en wendbaarheid zijn de beste ingrediënten voor een economisch vaccin! Nu de ratrace even gestopt is, is het goed om na te denken wat we straks wel en niet meer willen. Het onzichtbare beestje heeft de motor langzamer doen draaien, maar niet kunnen stilleggen. Integendeel: we zetten onderdeeltjes in gang die veel efficiënter werken: nieuwe vormen van samenwerking en meer creativiteit. In het nieuwe normaal zullen diegenen die creativiteit en wendbaarheid inzetten een grotere rol kunnen spelen.

 

Artwork: Emma Snijers
Emma Snijders

In gesprek met

Emma Snijders is een creatieve duizendpoot. Haar ambitie is zoveel mogelijk leren en proeven. Ze vindt het moeilijk om te kiezen. Haar grootste passie voltooit zich in alles waarin ze zichzelf kan uitdrukken dat grofweg vertaald kan worden naar kunst. Ze geniet van bezig zijn met performance, beeldend werk en met schrijven. Emma wordt gelukkig van contact maken met mensen en samen iets moois maken. Ze is 3de jaarsstudente ‘bachelor lerarenopleiding secundair onderwijs met vakken plastische opvoeding en project kunstvakken’.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 10 juni 2020 in de categorie Cultuur.

Gil Géron

Neergepend door

Gil Géron heeft een voorliefde voor taal en verhalen. Met haar centrum voor leesbevordering Narrata brengt ze verhalen tot bij kinderen en hun ouders. Tot voor enkele jaren werkte ze in het kunsteducatief jeugdwerk, eerst als coördinator bij Crefi, later bij Koning Kevin.  Op uitnodiging van het netwerk Iedereen Verdient Vakantie stapte ze in het project ‘verbindjeverhaal’. Als Storyweaver luistert ze naar belevenissen over vakantie en cultuurbeleving en vertelt erover in een verhaal.

En toch: ‘Ik tel af tot ik weer naar een concert mag’

In gesprek met Gwenn Jacquemin | 5 juni 2020

Met je kinderen naar de jongste film, een musical of K3-concert gaan kijken. Met je partner naar het theater of een opera. Voor de meeste mensen is dat een doodgewone zaak. Het genot van een concert is vaak onbekend bij mensen die in de marge van de samenleving leven, zoals vele doven en slechthorenden. Dankzij het gebruik van koptelefoons en ringleidingen (een systeem dat ervoor zorgt dat het geluid van TV, radio of microfoon rechtstreeks in het gehoorapparaat terecht komt) is cultuur intussen veel meer toegankelijk geworden. In corona-tijden vallen deze kansen weg. Welke impact heeft het gemis van cultuurbeleving op slechthorenden? In gesprek met Gwenn Jacquemin (18) word ik geconfronteerd met een werkelijkheid waarbij fysieke cultuurbeleving de belangrijkste zingeving biedt. De digitale wereld kan die heerlijke ervaring niet echt vervangen. ‘Als iedereen zich nu aan de regels houdt, kunnen we in september misschien terug naar een concert en samen zingen,’ hoopt ze.

Gwenn is slechthorend en heeft een mentale en motorische beperking. Muziek is haar grootste passie. Ze geniet van mooie klanken, zowel pop als operamuziek. Vorig jaar studeerde ze nog als 'winkelhulp' bij de Kids te Hasselt. Een richting die ze noodgedwongen volgde bij gebrek aan een gepaste opleiding. Voor haar meervoudige beperking bestaat immers geen aangepast onderwijs in Vlaanderen. Eigenlijk was Gwenn hier niet op haar plaats.  Een procesgerichte aanpak op maat, met focus op meervoudige diversiteit én rekening houdend met talenten zou Gwenn wellicht geleid hebben tot een humane richting met focus op cultuurbeleving. Haar getuigschrift is voor haar een waardeloos document dat helemaal achteraan in de onderste schuif van een zolderkast belandt. Haar muzikaal talent werd niet aangeraakt.

Een sociaal-artistiek leerproces, bij uitstek hét middel tot welbevinden

Gelukkig kan Gwenn wel genieten van muziek in haar vrijetijd. Ondanks haar gehoorproblematiek zingt Gwenn sedert haar negende bij de popkoren van Muzemix, een kunsteducatieve vereniging in Dilsen-Stokkem. Bij Muzemix is iedereen welkom. De dirigente zorgt voor de nodige toegankelijkheid. Zo wordt er gebruik gemaakt van FM-systeem, een geluidsoverdrachtsysteem om spraakverstaanbaarheid te ondersteunen. En bij de kooropstelling zorgt de dirigente dat liplezen mogelijk is.

“Samen zingen is heerlijk. Het lijkt alsof je samen hoort terwijl je niet met mekaar hoeft te babbelen. Zeker bij mooie teksten waardoor je al zingend je mening kan verkondigen.”

Gwenn

Dankzij een fijne omgangscultuur voelt Gwenn zich helemaal thuis bij de andere leeftijdsgenootjes. ‘Iedereen mag meezingen, we hoeven geen noten te kunnen lezen. Samen zingen is heerlijk. Het lijkt alsof je samen hoort terwijl je niet met mekaar hoeft te babbelen. Zeker bij mooie teksten waardoor je al zingend je mening kan verkondigen,’ aldus Gwenn. Een mening heeft ze wél. ‘Ik word boos als politiekers niet duidelijk zeggen wat we moeten doen. Dat maakt mij zo onrustig'. Meezingen in een koor geeft je een stem, vervult sociale behoeften en bevordert je welbevinden.

Gwenn droomt van een carrière als zangeres

Intussen gaat Gwenn twee dagen per week naar een dagcentrum waar ze andere jongeren kan ontmoeten en leert zelfstandig worden. Toegang tot de reguliere arbeidsmarkt zal helaas nooit mogelijk zijn. En toch blijft ze dromen van een carrière als zangeres. Ze beseft echter heel goed dat ze andere mensen nodig heeft om deze droom waar te maken. Wekelijks volgt ze individuele zangcoaching om stemtechnisch nog te versterken. ‘Ik moet ook leren hoe ik bejaarden moet toespreken en hoe ik mijn liedjes moet aankondigen’, zegt Gwenn die zo graag voor bejaarden wil optreden. Haar engelachtige stem zal vele mensen ontroeren. Dat staat buiten kijf! Dit konden we reeds waarnemen tijdens vele kooroptredens waar Gwenn als soliste traantjes deed vloeien. ‘Het allerliefste zou ik één van de meisjes van K3 willen zijn’, mijmert ze.

Genieten van daguitstappen en concerten

Samen met haar mama schuimt Gwenn vele concerten van K3 af. K3 is een leuke meidengroep met blije, enthousiaste en pakkende liedjes! ‘Als er nieuwe shows zijn, zeg ik dat altijd en dan zoekt mama dat uit en koopt zij tickets voor ons. Vorig jaar zijn we naar Plopsa De Panne, Vlaanderen Feest in Antwerpen, Ketnettour, Hooverfonic en nog enkele musicals geweest. We maken fijne daguitstappen,’ glundert Gwenn.

Gwenn met K3

‘Het gebeurt nog wel dat we vervelende reacties krijgen. Soms word ik uitgescholden. Bij een optreden van K3 riepen enkele kinderen naar mij dat ik te groot en te oud ben. Dat ik een trut ben. Dat er andere plaatsen voor mensen als mij zijn. Dan duwen ze me opzij. Dat maakt mij verdrietig. Meestal geraak ik niet zo makkelijk dichtbij K3. Maar enkele keren heb ik een kans gekregen voor een 'meet and greet'. Er verschijnt een glimlach tot achter haar oren.

K3 maakt de wereld mooier

‘K3 is geweldig. Zij zingen zo mooi. En zij maken de wereld mooier met hun teksten.’ Voor Gwenn zijn die teksten zeer waardevol. Ze hebben een boodschap die zij luidkeels mee wil helpen verkondigen. K3 scandeert: "Het leven is een feest'. Samen met de kinderen fantaseren ze over een ideale wereld. Ze zingen liedjes over schoonheid die van binnen zit, over het belang van jezelf zijn en het tolereren van diversiteit. ‘Toen de coronacrisis was losgebarsten, heeft K3 snel een nieuw liedje gebracht: Bubbel. Een rustig nummer over je alleen voelen en mensen missen. De tekst past zo goed bij corona-tijd. Er zit ook een boodschap in van hoop en liefde,’ beschouwt Gwenn. Terwijl ik luister naar Gwenn krijgt K3 plots een andere waarde voor mij.

Corona-maatregelen schakelen een belangrijk zintuig uit.

In tegenstelling tot vele andere mensen, ervaart Gwenn in corona-tijd minder stress dan voorheen. In beginfase voelde ze zich een beetje verkouden en was een raadpleging bij de huisarts nodig om haar gerust te stellen dat het virus haar niet in de greep had. Daarna heeft ze leren genieten van extra family-time. ‘Eigenlijk ben ik ook wel blij dat ik thuis kan blijven. Ik maak  mijn kleurplaten af en prul wat op mijn gsm. Nu kan ik de dingen anders doen. Geen stress meer omdat we overal op tijd moeten zijn.’

“‘Als iedereen zich houdt aan de regels, kunnen we misschien vanaf september mekaar terug ontmoeten en samen zingen. Dat hoop ik heel erg. Zingen is het belangrijkste in mijn leven.”

En toch, Gwenn mist de jongeren van het popkoor. Ze mist de individuele zangcoachingen en haar metekindje. Ze leest verhaaltjes voor en maakt audio-opnames om door te sturen naar haar metekindje. Ze volgt online koorrepetities. ‘Ik ben blij dat ik mijn vrienden daar kan zien, maar het is niet hetzelfde als samen zingen in een zaaltje. Liplezen is ook veel moeilijker op een scherm. Hoe ga ik kunnen liplezen als iedereen een mondmasker draagt?’ vraagt Gwenn zich bezorgd af. Voor doven en slechthorenden zijn ogen ontzettend belangrijk. Als dit zintuig niet meer ingeschakeld kan worden, vb. doordat ze niet meer kunnen liplezen, zijn ze totaal ontredderd.

Als mensen de maatregelen niet volgen, duurt het wachten op een uitstapje nog langer

Ook Gwenn kijkt dagelijks naar het nieuws met haar papa. In de geleidelijke exitstrategie die bekend gemaakt werd door de overheid, kunnen fysieke koorrepetities en zangcoachingen minstens tot 8 juni nog niet heropstarten. Hoe de maatregelen voor de volgende fase eruit zullen zien, hangt van de verdere evolutie van de pandemie. ‘Als iedereen zich houdt aan de regels, kunnen we misschien vanaf september mekaar terug ontmoeten en samen zingen. Dat hoop ik heel erg. Zingen is het belangrijkste in mijn leven. Elke vrijdag zingen we samen via zoom, maar dat is toch niet hetzelfde. Het is wel fijn om de andere koorleden te zien, maar ik mis de mooie klanken die je krijgt als je samen in één ruimte zingt. Ik sta liever op een echt podium. Dan ziet het publiek het resultaat en krijgen we applaus. Gezellig met iedereen naderhand iets drinken.’

Even pinkt ze een traan weg en dan vervolgt ze geërgerd: ‘Er zijn mensen die niet luisteren naar de minister. Ze vieren gewoon feest en komen nog altijd samen. Die mensen nemen dat echt niet serieus. Dan gaat het echt veel langer duren voordat we weer de straat op kunnen. Ik vind dat dom van die mensen. Ofwel zijn ze egoïstisch. Het interesseert hen niet. Ik word daar boos van. Dan wil ik de hele tijd grommelen. Ik wil toch ook graag naar een concert. Als mensen niet luisteren, duurt het nog langer vooraleer ik naar K3 kan gaan.’

In gesprek met

Gwenn Jacquemin, een timide jonge vrouw van 18 lentes,  is geboren en getogen in een warm gezin te Rekem, een prachtig Maaslands dorpje dat door Toerisme Vlaanderen in 2008 uitgeroepen werd tot 'Mooiste Dorpje van Vlaanderen'. Ze is slechthorend en heeft een mentale en motorische beperking.  Ze volgde de richting 'winkelhulp' bij de BuSo Kids vzw. Om haar tijd nuttig te vullen gaat ze 2 dagen per week naar Arbeidskansen vzw, een semi-ambulant dagcentrum te As. Verder volgt ze individuele zangcoaching bij SoSing en zingt ze mee bij NooTuitgang, een jongerenpopkoor van Muzemix vzw. Haar grootste droom is zangeres worden. Ze is grote K3-fan en mist bijna geen enkel concert.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 5 juni 2020 in de categorie Cultuur.

Gil Géron

Neergepend door

Gil Géron heeft een voorliefde voor taal en verhalen. Met haar centrum voor leesbevordering Narrata brengt ze verhalen tot bij kinderen en hun ouders. Tot voor enkele jaren werkte ze in het kunsteducatief jeugdwerk, eerst als coördinator bij Crefi, later bij Koning Kevin.  Op uitnodiging van het netwerk Iedereen Verdient Vakantie stapte ze in het project ‘verbindjeverhaal’. Als Storyweaver luistert ze naar belevenissen over vakantie en cultuurbeleving en vertelt erover in een verhaal.

Student-jongerenwerker beschouwt kansen en uitdagingen in Corona tijdperk

In gesprek met Steuwie Fonke | 18 mei 2020

‘Tot een paar maanden terug was corona een ver-van-mijn-bed show. Nu zitten we er middenin. We ervaren de kracht van verbondenheid en communiceren over veranderingen die we willen aangaan om sociale ongelijkheid aan te pakken, milieubewuster te leven en meer in te zetten op zorg voor elkaar’. Wijze woorden van een jong mens die nog een heel leven voor zich heeft. Steuwie Fonke (22) zou in mei 2020 voor drie weken naar Wuhan trekken. Het moest een prachtig orgelpunt worden van zijn studie international business in de richting bedrijfsmanagement en marketing aan de PXL Hogeschool in Hasselt. ’Zou’, want dat feest ging natuurlijk niet door. Deze tijd brengt nieuwe uitdagingen. Ook van studenten wordt veel aanpassingsvermogen verwacht. Steuwie is naast student ook vrijwillig jongerenwerker bij Muzemix, een kunsteducatieve organisatie in het Maasland. Meer dan ooit beseft Steuwie hoe waardevol cultuurbeleving is. Storyweaver Gil Géron luisterde naar zijn verhaal.

Steuwie zingt zelf mee in één van de popkoren van Muzemix en hij begeleidt jonge kinderen in een artistiek proces dat leidt naar een muziektheatervoorstelling. Intussen kan Muzemix al 20 podiumvoorstellingen op haar palmares zetten. Het coronavirus besliste er anders over voor het jaar 2020. Steuwie vertelt:

‘Jaarlijks werken we met een groep kinderen en jongeren naar een muziektheatervoorstelling. Bij Muzemix vertrekken we steeds vanuit een verhaal. We brengen extra dimensies in een verhaal via theater, muziek en beweging. Via verhalenbeleving confronteren we kinderen en jongeren met maatschappelijke kwesties. In een verhaal reizen we als het ware van mens tot mens. Dit jaar was onze voorstelling gebaseerd op het prentenboek 'Waar zijn alle stemmen', geschreven door Emi Catteeuw. Een verhaal over Jules die 110 jaar wordt. Jules heeft zoveel levenservaringen en veel gereisd. Niemand luistert echter nog naar hem. Er gebeurt iets in het verhaal waardoor Jules plots weer belangrijk wordt. Dit verhaal is zo toepasselijk op de situatie waarin we ons nu bevinden. Ineens zetten we extra zorg in voor ouderen en beseffen we hoe waardevol zij zijn.’

Steuwie heeft ‘iets’ met Wuhan

‘Nog voor het tot de meeste Belgen kon doordringen dat er toch wel iets ingrijpends aan de hand was in de wereld, werd mijn studentenleven in de war gebracht. Half januari werd ik via Sky News geconfronteerd met het 'breaking news' dat Wuhan in lockdown ging. Naarstig ging ik op zoek naar meer nieuws en drong het steeds meer tot me door dat dit serieus was. Mijn internationale business-ervaring kan niet doorgaan. Zoveel was duidelijk voor mij. Enkele andere studenten bleven hopen dat deze lockdown wel over zou zijn in mei. 's Anderendaags echter werden we met de neus op de feiten geduwd: een berichtgeving van de PXL gaf ons een koude douche: alle studenten die een buitenlandse ervaring in China hadden ingezet als bachelor-proefopdracht werden verzocht te opteren voor alternatieven in het binnenland oftewel een opdracht in Brazilië.

“We hebben geleerd dat elke individuele inspanning - hoe klein ook - op maatschappelijk niveau iets kan teweeg brengen.”

Steuwie Fonke

Mijn buikgevoel gaf aan om geen andere buitenlandse ervaring op te zoeken in deze onzekere tijden. De keuze om een standaard bachelorproef te gaan schrijven betekende echter ook een stevig inhaalmanoeuver. Hals over kop begon ik aan het kiezen van een onderwerp, schrijven van een draaiboek en het indienen van een projectvoorstel. Gelukkig handelt de PXL zeer menselijk. Ze bekijken elk traject heel individueel. Alle inspanningen die al geleverd werden voor de buitenlandse opdracht werden gevalideerd.’

Corona brengt twijfels en onzekerheid voor studenten

‘De flexibele en zeer menselijke aanpak van school uit vermindert de stress wel een beetje. Maar wat als ik nu iets fout doe, als de regels daar niet soepel in gehanteerd kunnen worden? En stel dat ik dan pas een jaar later zal afstuderen? Alhoewel ik dat jammer zou vinden, besef ik dat dit voor mij geen zware financiële dobber zou zijn. Voor heel wat studenten is een jaar extra studeren financieel niet haalbaar. Ze moeten zelf voor alle kosten opdraaien en daarvoor gaan werken tijdens weekends en schoolverlof. Tot overmaat van ramp brengt corona-tijd weinig brood op de plank voor deze studenten. Zeker voor deze groep jongeren en ook voor vele andere mensen is deze lockdown super moeilijk. Het is zo belangrijk dat we ons allemaal aan de regels houden zodat we snel uit deze situatie geraken.’

“Ik hou mijn hart vast voor het moment dat ik moet gaan solliciteren.”

‘Uiteindelijk hebben alle opzoekingen over de Chinese bedrijfswereld en zelfs het volgen van Chinese taallessen me ook wel extra competenties aangeleerd. Anderzijds vraag ik me af welke waarde mijn diploma 'international business' straks gaat hebben? Hoe gaan werkgevers hier naar kijken? Hoe betrouwbaar zal mijn diploma zijn voor de arbeidsmarkt? Ik hou mijn hart vast voor het moment dat ik moet gaan solliciteren. Heel wat werkgevers zullen wel gaan fronsen bij een diploma in corona-tijd.’

Geen stereotypering alsjeblief

‘Ik vraag me trouwens af of de boodschappen van virologen en politici voldoende toegankelijk zijn voor iedereen. Anderzijds frustreert het mij dat er toch heel wat mensen zijn die wél het vermogen hebben om zich bewust te zijn van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en die zich desondanks moeilijk aan de maatregelen kunnen houden. Dat zijn niet alleen de jongeren terwijl ze wel vaak negatief in beeld gebracht worden. Onlangs las ik een column van een arts die de vinger uitstak naar jongeren. Stereotypering werkt averechts!’

Kansen om op adem te komen

‘Het is me nooit zo duidelijk geweest hoe moeilijk veel mensen het hebben met onzekerheid. We weten nu niet hoelang dit gaat duren, wanneer er een vaccin gaat komen, wat er zal gebeuren als we de maatregelen te snel afbouwen? We hebben zo graag controle op ons leven. We vinden het nogal moeilijk om ons te settelen in onzekerheid. Terwijl net deze onzekerheid ook wel kansen met zich meebrengt. Ik heb het gevoel dat ik eindelijk echt op adem kan komen. Allerlei dingen die steeds uitgesteld worden, kan ik nu bijwerken. Dit is zo uniek in mijn leven. Het lijkt wel alsof ik verplicht word om eens stilstand te houden in mijn leven. Ik lees meer boeken, focus op sport en ga veel bewuster om met tijd. En dan reflecteer je vanzelf op: hoe je normaal of meestal bezig bent in je leven, hoe vaak we ons verplaatsen terwijl we bijvoorbeeld zelfs als student veel van thuis uit zouden kunnen volgen, hoeveel dingen we eigenlijk online kunnen doen.

Hoop, solidariteit en de waarde van cultuur

‘Ik hoop dat we in deze mondiale wereld ons meer bewust zullen worden van de gevaren die we naar ons toetrekken en dat we steeds meer kunnen vatten wat ons eigen aandeel daarin is. Misschien moeten we een deel van onze vrijheid en privacy opgeven om wereldproblematieken te vermijden? Misschien gaan politici zich meer baseren op experts? Misschien gaat onderwijs zich heroriënteren en ook meer online sessies mogelijk maken in de toekomst.’

“Meer dan ooit besef ik de waarde van cultuurbeleving.”

‘Een grote meerderheid houdt zich vandaag aan de regels waardoor de afvlakking van de besmettingscurve zich voortzet. Dit hebben we gepresteerd vanuit solidariteit. We hebben geleerd dat elke individuele inspanning - hoe klein ook - op maatschappelijk niveau iets kan teweeg brengen! Misschien moeten we nog meer inzetten op het bewustmaken van de positieve effecten? Meer dan ooit besef ik de waarde van cultuurbeleving. Als jeugdwerker bij Muzemix kan ik daaraan meewerken.’

Steuwie Fonke

In gesprek met

Steuwie Fonke is laatstejaarsstudent ‘Marketing and International Business' aan de PXL. Aan ambitie ontbreekt het niet bij hem. Hij combineert deze studies met een schakeljaar  ‘Master of Management, innovation and strategic management’ aan de Uhasselt en heeft net, onder de studentennaam ‘Vondel’, de voorzittersfakkel van de studentenvereniging Mercurius doorgegeven om zich weer 100% te engageren als kunsteducatief jeugdwerker bij Muzemix.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 18 mei 2020 in de categorie Cultuur.

Gil Géron

Neergepend door

Gil Géron heeft een voorliefde voor taal en verhalen. Met haar centrum voor leesbevordering Narrata brengt ze verhalen tot bij kinderen en hun ouders. Tot voor enkele jaren werkte ze in het kunsteducatief jeugdwerk, eerst als coördinator bij Crefi, later bij Koning Kevin.  Op uitnodiging van het netwerk Iedereen Verdient Vakantie stapte ze in het project ‘verbindjeverhaal’. Als Storyweaver luistert ze naar belevenissen over vakantie en cultuurbeleving en vertelt erover in een verhaal.

Op uitstap: ontdekken dat je meer bent dan je ziekte

In gesprek met Marianne | 14 oktober 2019

Het is dit jaar vierhonderd jaar geleden dat Vlaamse Meester Pieter Bruegel de Oude overleed. In openluchtmuseum Bokrijk herdenken ze deze verjaardag met een bijzonder parcours en een heuse Bruegelgame. Marianne* is vandaag een van de bezoekers van het Bruegelparcours in Bokrijk. Ze is als psychiatrisch verpleegkundige verbonden aan een Psycho-Sociaal Centrum in Vlaanderen. Ze is ook de drijvende kracht achter het Rap op Stap kantoor dat sinds vijf jaar in het Psycho-Sociaal Centrum is ingebed. Breugel en het openluchtmuseum vormen vandaag de setting voor een bijzondere daguitstap. Een keer per jaar organiseert Marianne een uitje voor de gasten en het personeel van het centrum. Ze trekken er als één gezelschap op uit, zonder jobtitels of etiketten van ziekte.

Je bent ook gewoon een mens

Marianne is de hele dag in touw om te zorgen dat de uitstap vlot verloopt. In de voormiddag is er een wandeling met gids langs het Bruegelparcours in Bokrijk. Als lunch staat er een Bruegelmaaltijd op het menu, met vlees, kaas en oorspronkelijk zuurdesembrood. In de namiddag kan ik Marianne strikken voor een kop koffie en een gesprek. ‘Is het voor jou duidelijk wie onze gasten zijn en wie het personeel?’ vraagt ze me. Niet echt, zeg ik. ‘Daar ben ik blij om,’ zegt ze. ‘Dat is een van de dingen waar het me om te doen is voor onze gasten: buiten komen en voelen dat je ook gewoon een mens bent, niet alleen een patiënt.’

“Buitenkomen en voelen dat je niet alleen patiënt maar ook mens bent, daar is het me om te doen met de uitstappen.”

Er zijn dingen mogelijk

‘Eigenlijk is het allemaal begonnen met wandelen,’ zegt Marianne met een glimlach. Ze vertelt hoe ze merkte dat het de gasten van het centrum goed deed om even weg te zijn en de gedachten te verzetten. Zelf is ze erg gepassioneerd door theater en houdt ze ervan musea te bezoeken. Ze besloot te onderzoeken of ze dat ook kon mogelijk maken voor de gasten. ‘Intussen run ik al vijf jaar een Rap op Stap kantoortje in het centrum,’ zegt ze fier. ‘Ik heb een eigen kamer waar ik mensen ontvang met allerlei folders van cultuuraanbod en daguitstappen.’ Het vertrekpunt van Marianne is: ‘Je bent hier omdat je iets hebt meegemaakt. Hoe komt het dat je niet naar buiten durft? Hoe kunnen we die drempels wegnemen?’ Marianne zegt dat het essentieel is voor een herstelproces dat mensen af en toe hun ziekte eventjes kunnen vergeten. Het aanbod van Iedereen Verdient Vakantie maakt dat er dingen mogelijk worden voor mensen.

Onverwachte dingen komen tevoorschijn

Marianne ziet soms wonderlijke dingen gebeuren tijdens een uitstap. ‘Mensen kunnen eventjes meer zijn dan hun ziekte.’ Marianne vertelt dat de interesses en de kennis van de gasten vaak zijn ondergesneeuwd door het ziekteproces waar ze in zitten. ‘En dan zijn we ergens op uitstap en komt er ineens vanalles te voorschijn,’ glimlacht ze. Zo ging Marianne met een paar gasten van het centrum naar de sterrenwacht en raakte een van hen in een geanimeerd gesprek met een van de gidsen. Over de uitgestrektheid van het heelal. ‘We kregen een heel nieuwe dimensie van die man te zien,’ zegt Marianne.

“Het is essentieel voor een herstelproces dat mensen af en toe hun ziekte eventjes kunnen vergeten.”

Ook viel het eens voor dat een van haar collega’s vroeg: wie is dat meisje daar? Het bleek een van de gasten die voor een uitstap in haar kleerkast was gedoken en zich had opgemaakt. ‘Het was een echte transformatie,’ zegt Marianne. ‘Een dag lang was ze een jonge vrouw geweest die op uitstap ging, en niet alleen maar een patiënt in een psycho-sociaal centrum.’

Geschenk

Ik vraag Marianne naar een moment dat haar erg is bijgebleven. Er popt meteen iets op in haar gedachten. ‘Dan denk ik aan een jongen met een geschiedenis van zware depressies, hij was al verschillende keren opgenomen.’ Marianne legt uit dat je als gast met psychische problemen een hele weg moet afleggen. ‘Eerst moet je aanvaarden dat het niet gaat en dat je hulp nodig hebt. Dan moet je ook nog aanvaarden dat je door je situatie niet veel centen hebt.’

“Eerst moet je aanvaarden dat je hulp nodig hebt. Dan moet je ook nog aanvaarden dat je door je situatie niet veel centen hebt om op uitstap te gaan.”

Marianne regelde voor de jongen een ticket voor een muziekfestival. Tien minuten later stond hij opnieuw in het kantoortje: ‘Zou ik nog een ticket kunnen krijgen?’ vroeg hij. Hij legde uit dat zijn broer al jaren telkens opnieuw voor hem had klaargestaan. Hij was hem ook altijd in het centrum blijven opzoeken. De jongen wou zijn broer dolgraag bedanken voor al zijn steun maar hij had er door zijn situatie niet de middelen voor. ‘Misschien kan ik met mijn broer naar het festival om hem te bedanken,’ zei de jongen. Marianne krijgt tranen in de ogen als ze het vertelt.

 

In gesprek met

*Marianne is een schuilnaam. Als psychiatrisch verpleegkundige is ze verbonden aan een van de leefgroepen van een Psycho-Sociaal Centrum in Vlaanderen. Ze wou graag haar verhaal delen met de lezers van Iedereen Verdient Vakantie. Om de anonimiteit van de patiënten van het Psycho-Sociaal Centrum te garanderen wou ze dit graag anoniem doen.

Dit verhaal werd gepubliceerd op 14 oktober 2019 in de categorie Cultuur.

Eva De Groote

Neergepend door

Eva De Groote dwaalt nieuwsgierig rond om mensen te ontmoeten en kleine verwonderingen in woorden te vatten. Met een voorgeschiedenis als organisator in de kunsten is ze vandaag onafhankelijk aan de slag als romanschrijver en verhalenvinder. 

Cultuur beleven: een poort naar waardigheid

In gesprek met Johan Smeuninx | 9 juli 2019

Sinds 1875 brengt Davidsfonds mensen samen rond cultuur. Vroeger lag de focus op Vlaams erfgoed en cultuur. Vandaag wil Davidsfonds cultuur brengen naar iedere inwoner van Vlaanderen. Ik ontmoet Johan Smeuninx in openluchtmuseum Bokrijk. Hij is verantwoordelijk voor de cultuurreizen van het Davidsfonds. Samen met Iedereen Verdient Vakantie nodigde hij gasten van het Psycho-Sociaal Centrum van Leuven uit om het Bruegelparcours te ontdekken. Johan is van plan om de deelnemers in de watten te leggen. ‘Zodat ze kunnen voelen: wij zijn waardige mensen.’

Twee maal winst

Begeleide cultuurreizen met specialisten als reisleiders, dat is waar de reizen van het Davidsfonds bekend om staan. Journalisten zoals Peter Verlinden of Annemie Struyf nemen reizigers mee naar Congo of Oeganda. ‘En die reizen lopen tegenwoordig goed,’ zegt Johan niet zonder trots. Met de winst van die reizen kan het Davidsfonds cultuurbeleving creëren voor mensen die minder kansen hebben. ‘Zoals vandaag, hier in Bokrijk, met de mensen van het Psycho-Sociaal Centrum van Leuven,’ zegt Johan met een glimlach.

"Terug in je kracht gaan staan, aansluiting vinden bij je passies en je kennis, en vooral het plezier ervaren van dingen te beleven en te delen met anderen, dat is wat een daguitstap te weeg kan brengen." - Johan Smeuninx

Een ander speerpunt voor Johan is een duurzame aanpak. ‘We zorgen voor een volledige CO2-compensatie van onze vlieg- en busreizen.’ Hiervoor werkt Davidsfonds Cultuurreizen samen met Greentripper. Dat is een organisatie die de klimaatimpact van reizen neutraliseert. Dat doen ze onder meer door CO2-reductieprojecten op te zetten in Afrika.

Verbinden

Johan bouwde binnen zijn afdeling cultuurreizen de voorbije jaren aan sociaal toerisme. ‘We richten ons in het bijzonder naar mensen met een psychische kwetsbaarheid. Vaak zijn dat mensen die door tegenslagen in de psychiatrie zijn beland. We zien bij velen van hen een opvallende interesse in cultuur.’ Iedereen Verdient Vakantie helpt bij het bekendmaken en bemiddelen van het aanbod naar de doelgroep. En Omnia Travel maakt mee de logistieke organisatie mogelijk.

Door de samenwerking met psycho-sociale centra in Leuven ontdekte Johan dat heel wat jonge mensen vandaag kampen met psychiatrische problemen. ‘Het raakte mij toen ik besefte dat er achter de gevels van huizen waar ik elke dag passeer jonge mensen wonen met grote problemen.’ Hij hoopt een aantal van hen te bereiken via culturele daguitstappen.

Dank en lof

Eerder ging er een uitstap naar Passendale en Ieper door, in het kader van herdenkingen van de Groote Oorlog. Vooral oudere mensen gingen mee. Voor sommigen van hen was het voor het eerst in vele jaren dat ze op uitstap gingen. De dankbaarheid van de mensen omdat hij de uitstap mee mogelijk had gemaakt, raakte Johan diep. ‘Bij de gewone reizen wordt er al eens gemopperd over kleine dingen, hier klonk er alleen lof en dank.’

"De winsten van de cultuurreizen worden geherinvesteerd om cultuur lokaal voor zoveel mogelijk mensen mogelijk te maken." - Johan Smeuninx

Was er nog iets dat Johan was bijgebleven, vraag ik. Hij knikt. ‘Het trof mij dat sommige van de gasten heel heftig reageerden op het bezoeken van een kerkhof.’ Hij besefte dat mensen met een psychische kwetsbaarheid vaak een andere relatie hebben met de dood dan hijzelf. ‘Ook was ik erg ontroerd door de solidariteit onder de gasten,’ zegt Johan. Hij vertelt hoe de reizigers elkaar met voorzichtigheid en zorg ondersteunden om het kerkhof toch te bezoeken.

Beleven en delen

Nog een uitstap die Johan bijblijft is het bezoek aan de Volkssterrenwacht Urania in Hove. Ook dat was een uitstap met het Leuvense Psycho-Sociaal Centrum. ‘In Urania zien bezoekers een gesimuleerde sterrenhemel. Eén van onze specialisten vertelde over het ontstaan van de aarde.’ Tijdens de rondleiding zag Johan een van de gasten helemaal openbloeien. ‘Er ontstond een boeiend gesprek tussen de man en onze expert over quantumfysica.’ Johan herinnert zich hoe verwonderd hij daarover was. Hij maakte in levende lijve mee wat een uitstap kan teweegbrengen. Terug in je kracht gaan staan, aansluiting vinden bij je passies en je kennis, en vooral het plezier ervaren van dingen te beleven en te delen met anderen.

Zelf aan het werk

Terug naar Bokrijk, want daar zijn we nu. De gasten van het centrum beleven een heerlijke dag in het openluchtmuseum. In het voorbereidende gesprek met de gids hadden een paar van hen gevraagd of ze ook zelf zouden mogen tekenen op de uitstap. Zoals de grote Vlaamse Meester Bruegel. De gids kwam hen enthousiast tegemoet in die vraag. Hij bracht pennen, papier en bister mee. Bister is een inkt gemaakt van noten waarmee Bruegel zelf mee schetste.

Zo komt het dat op deze prachtige lentedag in juni mensen verspreid zitten rond een van de molens van Bokrijk. Ze schetsen de lemen huisjes in hun gezichtsveld. De gids is enthousiast: ‘Ik kon vandaag een heel andere kant van Bruegel belichten. Dat is ook voor mij een verrijkende ervaring.’

In gesprek met

Johan Smeuninx is directeur cultuurreizen bij Davidsfonds. Zijn aandachtspunten zijn verantwoord omgaan met het milieu, verdiepend werken rond erfgoed en het uitbouwen van sociaal toerisme. Het fonds beschikt ook over een academie en een uitgeverij (tegenwoordig onder de vleugels van Standaard Uitgeverij).

Dit verhaal werd gepubliceerd op 9 juli 2019 in de categorie Cultuur.

Eva De Groote

Neergepend door

Eva De Groote dwaalt nieuwsgierig rond om mensen te ontmoeten en kleine verwonderingen in woorden te vatten. Met een voorgeschiedenis als organisator in de kunsten is ze vandaag onafhankelijk aan de slag als romanschrijver en verhalenvinder. 

Pagina's

Copyright © 2024 Steunpunt vakantieparticipatie | Disclaimer | Privacy |