Ja, hij weet wat armoede is. Ooit sliep hij buiten op een bank. Daarna kon hij naar een appartementje. Hij weet hoe het leven is als je de elektriciteit niet kunt betalen. Als je niet naar de dokter kunt of durft, ook als het hoognodig is. Voor Alain H. is het ergste achter de rug. Hij engageert nu zich voor lotgenoten bij Hart Tegen Armoede en vzw Wieder in Brugge, een vereniging waar armen het woord nemen. ‘Maar het woord krijgen alleen is niet genoeg’, zegt Alain. ‘De mensen moeten ook toegang krijgen – en durven nemen – tot de schone dingen van ’t leven. Eens weg kunnen hoort daar absoluut bij.’

Alain vertelt:

‘Iedereen moet af en toe zijn verzetje hebben. Je moet eens uit je kleine leefwereld kunnen stappen. Efkens niet moeten koken. Vrijheid ontdekken. Een paar dagen vakantie laat de mensen ervaren dat er in hun leven ook een vrije kant mag zijn. Dat ze ook recht hebben op een plaatske in de samenleving.

Vrijheid ervaren, wat dat doet? Heel veel, mevrouw. Je kunt dat niet beschrijven. Allez, ik was vorig jaar met de armoedeverenigingen in Amsterdam. Een verblijf van één nacht was het, en dat heeft zoveel in gang gezet. We zijn bij Madame Tussaud geweest, hebben op de walletjes gewandeld. Ik had dat al wel gezien op de tv, maar toen was ik er écht.

"Ik heb toen dikwijls tegen mezelf gezegd: Alain, jong, je bent hier, je staat hier, je maakt het echt mee. Ik ga dat nooit meer vergeten"

Dankzij de armoedeverenigingen ben ik al op veel plaatsen geweest. Ik heb Clouseau gezien, en Will Tura, en Jo Vally. We zijn in Poperinge geweest, en in Amsterdam. Ik kan daardoor dingen beleven die ik anders nooit zou kunnen. Dat is toch een beetje een luxe, een heerlijke luxe. Dat levert een mens een gevoel van vrijheid op.

Het doet zoveel deugd. Het is daarom spijtig dat veel mensen in armoede niet van die vrijheid kunnen profiteren. Er zijn kansen genoeg, dat is het probleem niet. Het sociaal huis in Brugge organiseert vakanties en concerten. Ze doen dat heel goed.

Maar de mensen durven soms niet de stap zetten. Veel mensen verbergen liever hun armoede dan hulp te vragen. Ze willen niet naar een OCMW gaan, bang hun fierheid te verliezen. Dat hun ouders of familie iets zou weten van hun miserie is voor hen een nachtmerrie. Er is nog veel verdoken armoede, neem dat gerust van mij aan.

Wat zou helpen? Ik denk dat we nog meer moeten doen om de mogelijkheden in de media te brengen. Niet alleen op websites en facebookgroepen voor mensen in armoede, want vele mensen durven daar gewoon niet op klikken.

"We moeten manieren zoeken om mensen in armoede te bereiken zonder dat ze moeten tonen dat ze in armoede leven."

Het is goed dat mensen die dat willen hun verhaal kunnen vertellen. Want er is in de samenleving nog weinig begrip voor armoede. De mensen oordelen te gemakkelijk. Dan zien ze iemand in armoede met een tablet bijvoorbeeld, en lap, dan hebben ze al hun oordeel klaar. Maar zo simpel ligt dat allemaal niet. Iedereen wil gewoon zijn best doen om erbij te horen.

Trouwens, iedereen kan in armoede verzeild geraken. Of je nu uit een rijk gezin komt of uit een familie die al generaties met armoede worstelt. Een mens kan ziek worden, of dikke pech hebben. Ik kan ervan meespreken. En ik zeg: iedereen moet de kans krijgen om te genieten van het leven en mee te profiteren van alles wat er in de samenleving aan schone dingen te beleven valt.’

In gesprek met

Alain H. woont in Brugge. Hij engageert zich bij Een Hart Tegen Armoede en vzw Wieder, een Brugse vereniging waar armen het woord nemen. We ontmoetten Alain toen de Vakantietoer van Steunpunt Vakantieparticipatie aankwam bij Hostel Snuffel in Brugge. 

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

De komende maanden wil Steunpunt Vakantieparticipatie tweeduizend verhalen horen: verhalen van mensen die vakantie mogelijk maken voor elkaar. Want Toerisme Vlaanderen, sociale organisaties en toeristische ondernemers willen begrijpen wat mensen helpt om toch vakantie te beleven, ook als hen dat op eigen kracht amper lukt. Dertig vrijwilligers voeren honderden persoonlijke gesprekken. Op 19 juli trekt de zanghappening ‘Iedereen Verdient Vakantie Toer door Vlaanderen’ op gang en overal in Vlaanderen komen groepjes vakantiegangers en vakantiemakers samen voor een vertelworkshop. Het gloednieuwe Rap op Stap initiatief van vrijetijdscentrum De Kruierie beet enthousiast de spits af.

5 juli 2017 - Het is een schone, warme zomeravond. Terwijl andere mensen genieten van een terrasje, de tuin of de koelte van een boswandeling, komen negen inwoners van Balen naar de Kruierie voor een vakantiebabbel. Wat betekent vakantie in ons leven? Hoe moeilijk is het soms om vakantie te beleven? En wat maakt het mogelijk dat mensen vakantiekansen krijgen, ook als dat niet zo vanzelfsprekend is?

Vakantie, niet onder één betekenis te vatten

‘Vakantie’ blijkt een woord met heel verschillende betekenissen. De verhalen zijn soms vrolijk, soms verbijsterend. Er zijn verhalen die getuigen van grote moed of intens medeleven. Sommige vakantieverhalen zullen voor altijd verbonden zijn met verdriet. En soms worden we sterker van vakantie, al is het maar omdat we onze plan leren trekken.

Reizen, je plan trekken of verlaten worden | Mohammed, een 25-jarige vluchteling uit Somalië, spreekt over ‘reizen’. Op reis zijn, vluchten voor gevaar in eigen land bracht hem ondermeer in Yemen, Servië, Griekenland, Turkije. Hij leerde culturen kennen, en kan zich intussen behelpen in vijf talen. Helga vindt haar eigen kracht door alleen thuis te zijn en met een beetje hulp van een vriendin toch vakantie voor zichzelf mogelijk te maken. Patricia herinnert zich hoe ze al klein meisje jaar na jaar werd gedropt in een vakantiekolonie. Gedropt en vervolgens vergeten. Dertig jaar later doet het nog altijd pijn.

Uitgenodigd worden, eenzaam zijn of brute pech | De negentienjarige Wanda vertelt over een campingvakantie, die ze samen met haar zus beleefde. Broer Gerke herinnert zich hoe zijn vader ooit de vakantie van zijn broer redde door financieel tussen te komen. Saadia weet nog goed hoe eenzaam ze zich voelde toen ze pas in België woonde en de hele familie op vakantie was. Nicole vertelt hoe een langverwachte daguitstap met zoontje Wim wegens een plotse ziekte niet door kon gaan. Maryan was onder de indruk van een leraar die een benefiet organiseerde om een kind in armoede mee op vakantie met de school te laten gaan.

Vakantie: we hebben er allemaal wel ‘iets’ mee

De verhalen gaan over kansen krijgen, pech hebben, durf tonen en mensen ontmoeten die iets helpen mogelijk maken. Het zijn verhalen waarin soms financiële steun helpt, maar vriendschap nog meer betekent. ‘We hebben allemaal wel iets met vakantie,’ concluderen de vertellers. Vakantie is niet altijd vrolijk. Soms doet het pijn. En worden we daar dan sterker van? Soms wel, soms niet. En heel af en toe blijft oud vakantieverdriet een leven meegaan. ‘Het is wat het is’, zeggen ze.  ‘We kunnen alleen maar proberen om onszelf, onze kinderen en elkaar nu het geschenk van mooie vakantieherinneringen te bieden.’

_{Steunpunt Vakantieparticipatie toert met haar verhalenworkshops doorheen Vlaanderen. Wil jij ook een tof moment organiseren voor je vrijwilligers, vakantiegangers of medewerkers? Onderzoek je graag mee hoe we met z’n allen vakantie mogelijk maken voor elkaar? Laat van je horen, en we komen graag af om de workshop te begeleiden. Gratis en voor niets. En met welgemeend vakantie-enthousiasme.}

In gesprek met

Het kersverse Rap op Stap kantoor in vrijetijdscentrum De Kruierie zei meteen ‘ja’ op de uitnodiging van Vakantieparticipatie voor een babbel over hoe we vakantie mogelijk maken voor elkaar.  Vrijetijdsbemiddelaar Hanne Weckx nodigde negen mensen uit. Mohammed, Saadia, Gerke, Wanda, Maryan, Nicole, Patricia, Helga en Eddy vertelden elkaar verhalen en ontdekten hoe verschillend ‘vakantie’ voor iedereen is en hoe we elkaar nodig hebben om van vakantie een heerlijke tijd te maken.

Eén van hen is vrijwillig vakantiebemiddelaar in Rap op Stap Balen. Nicole neemt inspiratie mee uit de verhalen zegt ze. Inspiratie die ze kan gebruiken in haar advies aan mensen in armoede die dromen van een deugddoende vakantie. Allemaal zeggen ze aan het einde van de avond: dit was leuk! Hoe fijn is het om onze verhalen te mogen vertellen! Hoeveel deugd doet het om ervaringen uit te wisselen! Hoe enthousiast worden we door met elkaar te praten over vakantie! Vertellen over vakantie, ’t is al een beetje vakantie.

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Ze is jong, enthousiast en vastbesloten een verschil te maken. Omdat elk kind het recht heeft om z’n kracht en talent te vinden. Omdat samen sporten en spelen je oplaadt. Omdat elk kind onschuldig is, ongeacht de situatie waarin het opgroeit. De plek waar ze haar missie in de praktijk brengt is Sporta. Emily De Laere (25) is er diversiteitsmedewerker. Ze voelt zich gedragen door een netwerk van collega’s binnen en buiten haar organisatie. ‘In een netwerk met anderen vind ik de kracht en de ideeën om aan de boom te blijven schudden. Het houdt me gefocust op de essentie’, zegt Emily. We praten met haar over wat er bij Sporta in beweging kwam.

Als diversiteitsmedewerker helpt Emily om van Sporta een open huis te maken voor mensen die op eigen kracht niet de weg vinden naar sportactiviteiten en -vakanties. Ze ruimt drempels op en ondersteunt kwetsbare kinderen en jongeren om de stap naar een Sporta-kamp te zetten. In een bijzonder lerend netwerk bij Vakantieparticipatie vormt ze visie, vindt er ideeën en voelt zich omringd door partners en supporters. In dat lerend netwerk draait het om het ontdekken van sterkten, creëren van kansen en ontwerpen van aantrekkelijke acties.

Emily, jij voelt je gedreven om een verschil te maken. Hoe maakt vakantie een verschil in het leven van kinderen?

Emily: ‘Elk kind is anders. Er is voor mij daarom niet één juist antwoord op die vraag. Maar we zijn allemaal mensen, en op kamp kan je even alles loslaten en voelen dat je mens bent. Eens even weg geweest zijn, de batterijtjes opgeladen, voelen dat je erbij hoort. Dat mag al genoeg zijn.’

Voelen dat je mens bent, zeg je. Wat betekent dat voor jou?

Emily: ‘Dat je ervaart dat je leven niet alleen draait om moeilijke dingen. Dat je sterkten hebt, verlangens, dromen. Ik denk dat net die ervaringen eerst wegvallen als je in een moeilijk leven vastzit. Als je dat even kan doorbreken, kan er weer veerkracht ontstaan. Het zou kunnen, maar het is niet het doel. Alleen al de ervaring even weg te zijn, bij anderen te mogen zijn, is waardevol op zich. Kinderen zijn trouwens onschuldig, altijd. Kwetsbare kinderen groeien op met een hele bagage. Ik geloof dat ze op kamp kansen krijgen om weer te zien wie ze zijn, wat ze dromen, wat ze goed kunnen. Dat betekent voor mij mens-zijn: de kans om jezelf te ervaren.’

Wat doe jij om meer kinderen kansen te geven om dat te beleven?

Emily: ‘We hebben dit jaar de inschrijvingsprocedure voor kwetsbare kinderen sterk vereenvoudigd, in samenwerking met Steunpunt Vakantieparticipatie. Aanmeldingen komen via het Steunpunt bij mij terecht, en dan ga ik op weg met de gezinnen. Ik heb met hen een persoonlijk contact voor, tijdens en na de vakantie. We halveerden de kostprijs voor gezinnen in armoede en doen er nog een extra korting bovenop. En de resultaten zijn om keitrots van te worden: er zijn nu (ruim voor de zomervakantie n.v.d.r.) al meer inschrijvingen dan we vorig jaar na de zomervakantie hadden. In onze nieuwe beleidsnota heeft diversiteit een belangrijkere plek gekregen.’

Hoe krijg je dat voor elkaar in je organisatie?

Emily: ‘Ik durf op dezelfde nagel te blijven kloppen. En ik deel verhalen, verhalen, verhalen. Door te vertellen over kinderen die bijvoorbeeld zelf een jaar lang sparen voor dat kamp, krijgen collega’s en vrijwilligers meer begrip en respect. Verhalen brengen leefwereld en werkwereld met elkaar in verbinding. Tegen een verhaal heb je geen verweer. Het raakt ons. Het doet ons beseffen dat we samen iets kunnen betekenen in het leven van een ander. Ik hou het gesprek erover gaande. Ik help zoeken naar een goeie manier van begeleiding op kamp, zonder te stigmatiseren. Ik hou mee in de gaten van de gevolgen van beslissingen zijn op kwetsbare kinderen. Als een kamp geannuleerd wordt bijvoorbeeld, communiceren we nu veel zorgzamer naar hen.’

Ik zie je enthousiasme. Zijn er toekomstplannen die je koestert?

Emily: ‘Ik wil mijn kennis over armoede en uitsluiting verder verspreiden bij mijn collega’s van de kampen. Ik wil ook graag de waarderend onderzoekende benadering (geleerd in het Appreciative Inquiry Lerend netwerk n.v.d.r.) verder verankeren. Ik gun mijn collega’s ook die leerervaring, en de ervaring van samenwerking en solidariteit die ik in het Lerend netwerk heb ervaren. Ik heb er vertrouwen in dat we samen de shift kunnen maken van het denken in resultaten naar de focus op mensen én resultaten.

Tenslotte, uit pure nieuwsgierigheid: wat houdt je gaande?

Emily: ‘De verhalen, en het deel mogen zijn van een netwerk van collega’s in het werkveld. Verhalen zijn er genoeg. Ik leef te midden van verhalen en getuigenissen over hoe vakantie een verschil maakt in het leven van kinderen. We kunnen dat niet meten. Maar we hebben gelukkig wel verhalen om daarover met elkaar te praten. En verder: in het lerend netwerk vond ik kracht om aan de boom te blijven schudden. Weten dat je niet alleen op de barricade staat beweegt mij om altijd nieuwe dingen te gaan doen. Samen praten en werken met anderen houdt mij in contact met de essentie. Interesse, vragen en waardering ervaren van anderen geeft mij kracht om anderen te besmetten met mijn enthousiasme. En enthousiasme, dat is toch een ziekte die je graag wil hebben…’

In gesprek met

Emily De Laere is diversiteitsmedewerker bij Sporta. In haar organisatie brengt ze aandacht voor de inclusie van kwetsbare kinderen, jongeren en volwassenen. Ze stimuleert en ondersteunt medewerkers van sportactiviteiten en vakantiekampen om hun werking te openen en aan te passen zodat iedereen erbij kan en zich thuis kan voelen.

Sporta is partner in het netwerk Vakantieparticipatie van Toerisme Vlaanderen. Emily nam deel aan het eerste Appreciative Inquiry Lerend Netwerk van Vakantieparticipatie. ‘Die leerervaring bracht me de ervaring van solidariteit en beweegt mij om veel meer dingen te gaan doen. Ik stap nu graag én open in nieuwe trajecten en samenwerkingsverbanden, omdat ik ontdekte dat we samen een verschil kunnen maken.’  Een tweede editie van dit lerend netwerk start op 13 juni 2017. 

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.

Toerisme kan een krachtige motor onder lokale ontwikkeling zijn, zegt de Mexicaanse activiste Martha Ruiz Corzo. Martha is pionier van het project Grupo Ecologico Sierra Gorda, Het uitgestrekte natuurgebied herbergt hoge bergen en diepe canyons. Dankzij een bijzonder microklimaat herbergt de omgeving een enorme diversiteit aan planten en dieren. In dit beschermd natuurgebied ondersteunt de Grupo Ecologico organisaties en bewoners in hun economische ontwikkeling, met respect voor de behoeften van de planeet. Toerisme is een belangrijke hefboom in die ontwikkeling. Martha legt uit.

Martha Ruiz Corzo: ‘Projecten rond duurzame ontwikkeling opzetten in onze regio is een complexe uitdaging. Het land is eigendom van vele kleine boeren die vaak extreem arm zijn. Die kan je niet zomaar opleggen dat ze hun natuurlijke omgeving moeten beschermen. Je moet daarom mensen kansen geven om zich weer te verbinden met hun omgeving. Als ze ervaren hoe de kwaliteit van hun omgeving impact heeft op hun eigen levenskwaliteit, verandert er wel iets.

Het belangrijkste werk van Grupo Ecologico Sierra Gorda is milieu-educatie, zegt Martha. 'We organiseren festivals voor Moeder Aarde. De hele gemeenschap neemt daaraan deel. We zingen liederen over de schoonheid van het land, over de geschenken die moeder aarde voor ons heeft. Zo voelen we steeds meer dat we van haar komen en naar haar teruggaan. Dat maakt een wezenlijk verschil in de visie en het gedrag van mensen.’

Martha zingt:

Micro-ondernemingen, gerund door vrouwen

Martha: ‘Zonder zorgzame economische ontwikkeling is geen duurzaam herstel van de natuurlijke omgeving mogelijk. Economisch zetten we sterk in op toerisme. Op dit moment telt onze regio al 83 toeristische micro-ondernemingen, meestal gerund door vrouwen. Op 24 plekken in de regio kunnen toeristen verblijven in cabins. Toeristen kunnen bij onze vrouwelijke onderneemsters workshops meemaken rond pottenbakken, kaas maken, kruidenremedies en lokale tradities.

Toeristen stappen daardoor in onze wereld en maken bijzondere dingen mee. We horen hen vaak zeggen hoe prachtig ze het vinden om tijd met de lokale mensen door te brengen, samen met ons een maaltijd te delen. Ze geven hun ogen de kost, genieten van de geuren en komen thuis in onze gemeenschap. Een vakantie bij ons is je onderdompelen in de overvloed van geschenken van Moeder Aarde.’

Toerisme stimuleert veerkracht

Martha: ‘De toeristen vinden het aanbod blijkbaar boeiend, want ze komen in steeds grotere aantallen. Dat moedigt onze onderneemsters aan. De vrouwen worden creatief. Ze ontwikkelen nieuwe vaardigheden en nieuwe producten. Ze verbeteren de kwaliteit van hun logies, van hun borduurwerk, hun keramiekwerk en het voedsel dat ze produceren. Daar profiteert uiteindelijk de hele gemeenschap toch van!’

De economische situatie verbetert.

Martha: ‘Het geeft me een diepe voldoening om te zien dat de leefsituatie van onze mensen verbetert. Ze hebben nu wél een inkomen. Onze vrouwelijke onderneemsters krijgen respect van hun echtgenoten en familie. Het kleine beetje geld dat ze met hun activiteiten verdienen maakt een groot verschil.’

Duurzame band met het land waarop je leeft

Martha: ‘Na jarenlang samenwerken, zien we dat onze mensen een nieuwe liefde voor hun land ontwikkelen. Dat hun wortels dieper gaan. Dat is bijzonder, want veel van onze mensen zijn ooit naar Amerika uitgeweken. Als ze dan terugkomen, zijn ze de band met hun land kwijtgeraakt. Bij ons leren ze opnieuw dat ze Mexicaan zijn, dat ze deel zijn van een vreugdevol volk!’

In gesprek met

Martha ‘Pati’ Ruiz Corzo woont in Sierra Gorda in Centraal Mexico. Ruim dertig jaar geleden gooide haar gezin het roer radicaal om. Ze kozen voor een eenvoudig leven middenin de natuur. Martha is pionier van de Gruppo Ecologico Sierra Gorda. De missie van Gruppo Ecologico Sierra Gorda is de natuurlijke rijkdommen van de regio bewaren en tegelijk de economische ontwikkeling van de gemeenschap bevorderen. Toerisme speelt daarin een belangrijke rol.

 

Neergepend door

Griet Bouwen is Storyweaver voor het netwerk Iedereen Verdient Vakantie. Ze houdt van een hartelijk gesprek en stelt graag vragen die een verschil maken. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Contacteer onze redactie en zet je verhaal kracht bij.