De idee dat iedereen vakantie verdient, vormt het hart van het sociale toerisme. Waarden als solidariteit en gelijkwaardigheid stromen door de aderen van wie eraan bijdraagt. Ook in de antroposofie heeft het wij-denken een centrale plaats. 'Rudolf Steiner stelde dat een mens onmogelijk gelukkig kan zijn als hij in zijn omgeving ongelukkige mensen ervaart', zegt Bart Vanmechelen, voorzitter van de Antroposofische Vereniging in België. 'Solidariteit is per definitie ook een vorm van zorgen voor jezelf.' 

Ik ontmoet Bart op Connect Conference, een antroposofisch geïnspireerde conferentie voor 200 laatstejaars studenten uit Steiner- en ander scholen die weldra het volwassen leven in vliegen. Van over de hele wereld reisden ze naar Lier voor een week van inspiratie, schoonheid en verbinding. De toegangsprijs is laagdrempelig en ook jongeren met een beperkt budget zijn present. De Belgische twintigers die de conferentie een jaar lang vrijwillig vormgaven, vonden het belangrijk dat ook financieel minder gegoede jongeren niet uit de boot vielen. Dus organiseerden ze een crowdfundingcampagne en spraken ze het hart aan van tal van financiële en materiële sponsors. Ook de sprekers en workshopbegeleiders kozen ervoor kosteloos te werken. Het resultaat: een week van gul geven en delen. Uit het hart, van mens tot mens. Of hoe natuurlijk solidariteit anno 2015 kan aanvoelen. 
 

Zorgen voor anderen, zorgen voor jezelf

’Rudolf Steiner ging ervan uit dat je als mens maar kunt bestaan en je ontwikkelen door de verbindingen die je aangaat met anderen en de wereld’, zegt Bart. 'Dat je in eerste instantie voor jezelf en voor het cirkeltje van mensen om je heen zorgt, is normaal. Tegelijk is het een deel van onze menselijke ontwikkeling om te beseffen dat we deel uitmaken van een groter geheel en onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Dat we maar gezond kunnen leven en functioneren met en dankzij zoveel anderen. Het eten dat we eten, de kleren die we dragen: zoveel mensen dragen bij aan ons bestaan.'

"Raken geven en nemen uit balans, dan dragen we daar allemaal de gevolgen van. Solidariteit is dus ook een vorm van zelfzorg."

'We hebben waar mogelijk allemaal ons steentje bij te dragen. Doen we dat niet, of raken geven en nemen uit balans, dan dragen zowel wijzelf als anderen daar de gevolgen van. Zelfzorg en de zorg voor anderen zijn dan ook niet van elkaar los te koppelen. Steiner ging vrij ver in die gedachte. Hij stelde dat een mens onmogelijk gelukkig kan zijn als hij in zijn omgeving mensen ervaart die ongelukkig zijn. Solidariteit is dus ook een vorm van zorgen voor jezelf.'
 

Vol- en gelijkwaardig

'Steiner zag in elk individu een volwaardig mens met eigen talenten en impulsen. En ook: met het verlangen om die te verwezenlijken, rekening houdend met zijn of haar beperkingen', gaat Bart verder. 'Als je je bewust bent van het feit dat we allemaal gelijkwaardig en verbonden zijn, dan ben je niet solidair omdat het moet. Wel omdat je de intrinsieke waarde in elk ander ziet. Zorg dragen voor onszelf, elkaar en onze omgeving is een natuurlijk onderdeel van de menselijke ontwikkeling. Een ontwikkeling waarbij alle aspecten van het leven in een zo groot mogelijke kwaliteit naar voren kunnen komen en waarbij we ons steeds verder verbinden. Inclusie is een logisch gevolg van die ontwikkeling.'
 

Arm en rijk: twee zijden van dezelfde medaille 

'Inclusie begint met niet uitsluiten', besluit Bart. 'Als je door armoede maar moeizaam sociale contacten kan onderhouden, loop je kans op isolement. En omgekeerd worstelen ook mensen in grote weelde vaak met depressie, eenzaamheid en verdriet. Hun armoede is uiterlijk minder zichtbaar, maar ook sociale armoede door buitensporige rijkdom kan tot psychische ongezondheid leiden. Solidariteit kan een manier zijn om de balans te herstellen.'

Dit is het eerste deel van het interview met Bart Vanmechelen. In een later stuk gaan we dieper in op de rijkdom van gedeelde belevingen, zoals we die in goede vakanties meemaken. Blijf het hier volgen. 

In gesprek met

Bart Vanmechelen, voorzitter van de Antroposofische Vereniging in België.
Antroposofie definieert Bart als een holistische ervaringswetenschap die exploreert wat het betekent om tot in de toppen van je tenen mens te zijn. Die exploratie omvat zowel een innerlijk, spiritueel groeiproces als een zich blijvend verbinden met anderen en de wereld. 

Neergepend door

Lien van Laere is nieuw(s)maker voor het netwerk Vakantieparticipatie. Ze is gebeten door mensen en hun verhalen. Heb je zelf een verhaal dat je graag deelt? Neem contact met onze redactie. Samen maken we er nieuws van.